| Plan: | Lelystad - Luchthaven |
|---|---|
| Status: | vastgesteld |
| Plantype: | bestemmingsplan |
| IMRO-idn: | NL.IMRO.0995.BP00030-VG02 |
In de Wet luchtvaart is Lelystad aangegeven als (burger)luchthaven van nationale betekenis. In deze wet is bepaald dat een dergelijke luchthaven niet in bedrijf mag zijn wanneer deze geen luchthavenbesluit heeft. Vaststelling van een luchthavenbesluit is vereist wanneer buiten het luchthavengebied het externe-veiligheidsrisico of de geluidbelasting vanwege het luchthavenluchtverkeer zodanig is dat dit gevolgen heeft voor de ruimtelijke indeling van het gebied rond de luchthaven. Zoals ook uit 4.1.3 en 4.9 blijkt, is dit bij de luchthaven van Lelystad in de gewenste situatie het geval.
In 2009 is een aanwijzingsbesluit genomen, in 2010 is dit in werking getreden en in 2011 is dit door de Raad van State vernietigd. Voor de uitbreiding van de luchthaven is daarom een nieuw traject voor een luchthavenbesluit ingezet. Een eerste stap is dat de Alderstafel een nieuw advies heeft gegeven voor de mogelijkheden voor Lelystad Airport. Voor 1 november 2014 moeten voor de luchthavens met nationale betekenis, waar Lelystad onder valt, door het Rijk een luchthavenbesluit worden genomen.
Op dit moment is de situatie als volgt. Sinds 1 november 2009 is de Wijzigingswet Regelgeving burgerluchthavens en militaire luchthavens (RBML) van kracht. Sindsdien vallen de luchthavens onder de Wet Luchtvaart in plaats van de Luchtvaartwet. Hierbij wordt voorzien in een decentralisatie van bevoegdheden (van rijk naar provincie) en in een andere regeling van geluid en externe veiligheid dan voorheen onder de Luchtvaartwet.
Voor Lelystad Airport is sprake van een bijzondere regeling. Voor het nemen van een nieuw besluit op het aanwijzingsverzoek - nodig na de vernietiging van het besluit van 2009 - blijft de oude Luchtvaartwet van kracht. Zoals aangegeven geldt tegelijkertijd de verplichting dat het Rijk voor 1 november 2014 een luchthavenbesluit op grond van de Wet Luchtvaart neemt. Momenteel wordt op rijksniveau gewerkt aan de voorbereiding van een nieuwe aanwijzing c.q. luchthavenbesluit. Tot die tijd geldt op grond van een voorlopige voorziening bij de uitspraak, waarbij de aanwijzing van 2009 is vernietigd, het aanwijzingsbesluit van 2001. Het rijk is verantwoordelijk voor de handhaving van dit besluit.
Met betrekking tot het luchthavengebied van Lelystad Luchthaven en het veilig gebruik hiervan, heeft de Minister van Infrastructuur en Milieu (voorheen Verkeer en Waterstaat) op grond van de Wet Luchtvaart nadere regels gegeven. Dit is opgenomen in de Regeling veilig gebruik luchthavens en andere terreinen. Deze regeling bepaalt dat de luchthavenexploitant zorg draagt een goede werking van de aanwezige communicatie-, navigatie- en radarapparatuur, zog-turbulenties of wervelstraten. Uiteraard hoort hier ook het functioneren van de luchtverkeersleiding vanuit de verkeerstoren bij. De aanleg, de inrichting, de uitrusting en het gebruik van de luchthaven mogen niet leiden tot verstoring van die apparatuur. In de praktijk betekent dit dat de luchthavenexploitatie (bouw)plannen voor het oprichten van objecten (gebouwen, bouwkranen en bomen/beplanting) op het luchthavengebied altijd voorleg aan de Luchtverkeersleiding Nederland. De Luchtverkeersleiding Nederland brengt dan een advies uit over de invloed van het object op de goede werking van de communicatie-, navigatie- en radarapparatuur.
De gemeente Lelystad hecht waarde aan de uitgangspunten die zijn genoemd in de Planologische Kernbeslissing (PKB) luchtvaartterreinen Maastricht en Lelystad. Dit ondanks de vernietiging van het aanwijzingsbesluit 2009. Deze PKB is in mei 2004 van kracht geworden, maar niet langer het wettelijk kader. In deze PKB is rekening gehouden met de wenselijke uitbreiding van de luchthaven van Lelystad. De PKB maakt onder meer het volgende mogelijk:
en bepaalt verder:
Het kabinet geeft in de PKB aan dat met de in de PKB mogelijk gemaakte verlenging van de verharde start- en landingsbaan de luchthaven Lelystad zich kan ontwikkelen tot een luchthaven met een zakelijk karakter en de luchthaven een deel van het segment van Schiphol kan overnemen.
In het Coalitieakkoord van 7 februari 2007 is over de ontwikkeling van Airport Lelystad de volgende passage opgenomen:
"Op korte termijn worden de mogelijkheden bezien van de ontwikkeling van Lelystad als overloop, met inachtneming van overige regionale vliegvelden."
Dit voornemen is verder uitgewerkt in een (nieuw) Aldersadvies en de Luchtvaartnota. Deze twee stukken zijn op 18 april 2012 in de Tweede Kamer behandeld. De conclusie was een kamerbrede steun voor het Aldersadvies en de groei van de luchthaven. Beide stukken worden hierna inhoudelijk besproken.
Lelystad Airport heeft uitbreidingsplannen die niet in het van toepassing zijnde aanwijzingsbesluit passen. Vanuit de verschillende overheidsinstanties bestaat echter wel de wens om de uitbreiding door te laten gaan. Hiervoor heeft de commissie Alders op verschillende momenten advies uitgebracht. Het Alders advies is geen wettelijk kader.
Advies 2008
Op 1 oktober 2008 heeft de heer Hans Alders, als voorzitter van de Alderstafel, advies uitgebracht over de toekomst van Schiphol en de regio voor de middellange termijn (tot 2020). In het Aldersadvies is aangegeven dat de verwachte groei van het aantal vliegtuigbewegingen op Schiphol in 2020 niet binnen de huidige milieugrenzen kan worden gerealiseerd.
De Alderstafel heeft onder meer geadviseerd om de groei van het aantal vliegtuigbewegingen op Schiphol in 2020 te maximeren (510.000 vliegtuigbewegingen per jaar). Het advies geeft daarnaast aan dat de groei op Schiphol selectief moet plaatsvinden. Dat houdt in dat de groei gerelateerd moet zijn aan de mainportfunctie. Concreet leidt dit ertoe dat 70.000 niet-mainportgebonden vliegtuigbewegingen per jaar elders moeten worden geaccommodeerd, waaronder op Lelystad Airport. Dit is verder uitgewerkt in de Luchtvaartnota.
Aanwijzingsbesluit 2009 en uitspraak Raad van State
Het advies van de Alderstafel heeft geleid tot een nieuw aanwijzingsbesluit voor de luchthaven van Lelystad. Op 7 december 2011 heeft de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State uitspraak gedaan over het op 16 oktober 2009 genomen nieuwe aanwijzingsbesluit voor de luchthaven. Hierbij is het aanwijzingsbesluit vernietigd. Dit om een aantal redenen:
In het besluit waren een tijdelijke en een definitieve geluidzone opgenomen. De definitieve zone zou ingaan wanneer de verlengde baan in gebruik zou worden genomen. De Afdeling acht dit op zich voldoende rechtszeker. Echter, nu niet duidelijk is wanneer deze ingebruikname plaatsvindt, is het niet zeker dat dit binnen de voorgeschreven 10 jaar plaatsvindt.
De aan- en uitvliegroutes, die als uitgangspunt waren genomen voor het MER moesten nog worden vastgelegd in aparte besluiten. Deze waren nog niet genomen. Hierdoor konden de uiteindelijke gevolgen van het aanwijzingsbesluit nog niet worden bepaald, en daarom had het volgens de Afdeling niet mogen worden genomen.
Verder is volgens de Afdeling van een naburige bedrijfswoning in de sloopzone (10-5 veiligheidscontour) onvoldoende gemotiveerd waarom deze vanuit veiligheid aanvaardbaar wordt geacht.
Naar het oordeel van de Afdeling is verder niet op voorhand uit te sluiten dat een aantal (onder meer biologische) agrarische bedrijven nadelige effecten ondervinden als gevolg van de luchthaven. Daarbij speelt een rol dat deze daardoor waarschijnlijk niet meer aan bepaalde certificeringen kunnen voldoen.
Gelet op de belangen van de luchthaven Lelystad Airport, afgewogen tegen de overige betrokken belangen, heeft de Afdeling een voorlopige voorziening getroffen. Deze houdt in dat de luchthaven in werking mag zijn als ware de aanwijzing van 9 november 2001 van kracht. Dit geldt tot een nieuw besluit op het aanwijzingsverzoek is genomen dan wel een nieuw Luchthavenbesluit op grond van de Wet luchtvaart is vastgesteld.
Aldersadvies 2012
Om de ontwikkeling mogelijk te maken is, behalve een juridisch planologische regeling, een nieuw aanwijzingsbesluit / luchthavenbesluit nodig. De Alderstafel heeft op 30 maart 2012 opnieuw advies uitgebracht over de uitbreiding van Lelystad Airport. Dit vooruitlopend op het opstellen van het nieuwe besluit en naar aanleiding van de vernietiging van het besluit van 2009.
Kern van het nieuwe Aldersadvies is dat Lelystad Airport moet worden ontwikkeld als twin-airport van Schiphol. Bij een twin-airport is één luchtverkeersleiding voor beide vliegvelden aanwezig. Dit is onder van meer van belang voor een efficiënte inpassing in het luchtruim.
Op de middellange termijn (tot en met 2020) wordt hierbij een ontwikkeling in twee tranches voorzien naar 45.000 vliegbewegingen per jaar (in Eindhoven wordt 25.000 voorzien). De totale ruimte hiervoor moet uiterlijk 1 november 2014 worden vastgelegd in één luchthavenbesluit met inachtneming van de uitkomsten van een studie naar de inpassing in het luchtruim. De ontwikkeling van het vliegverkeer kan dan starten vanaf 2015 met een eerste tranche van 25.000 bewegingen.
De middellangetermijnontwikkeling start met de aanleg van een baan van 2100 meter met een breedte van minimaal 45 meter. Daarnaast is de bouw van een terminal of aanpassing/uitbreiding van de bestaande terminal ten behoeve van de accommodatie van het niet-mainportgebonden verkeer voorzien. De voor deze ontwikkeling noodzakelijke luchtverkeersleiding wordt gerealiseerd.
De eerste tranche wordt afgerond met een evaluatie op het punt van de uitvoering van de business case, de werkgelegenheid, het effect op duurzame landbouw en het vermijden van hinder in woonkernen en verstoring van natuur. Hiervoor wordt een monitoringsprogramma ontwikkeld.
Doorgroei naar 45.000 vliegtuigbewegingen wordt voorzien na een succesvolle evaluatie van de eerste tranche van de middellangetermijnontwikkeling. De openingstijden uit de PKB (6.00 – 23.00 uur, extensie tot 24.00 uur) blijven in deze tweede tranche gelden.
Vervolg
In de aanbiedingsbrief aan de Tweede kamer heeft het kabinet het advies verwelkomd . Er is een voorstudie gestart naar en operationeel luchtruimconcept voor Lelystad Airport. De uitkomsten hiervan worden verwerkt in de landelijke luchtruimvisie, die momenteel in voorbereiding is.
Consequenties bestemmingsplan
Concreet geeft het Aldersadvies voor dit bestemmingsplan geen aanwijzingen. Wel is het Aldersadvies van belang voor het vervolgtraject en het voor de ontwikkeling van de luchthaven benodigde luchthavenbesluit.
In de Luchtvaartnota is opgenomen dat voor het niet-mainportgebonden verkeer van Schiphol tot en met 2020 ruimte wordt gemaakt voor 70.000 vliegtuigbewegingen op Lelystad en Eindhoven, waarbij de daadwerkelijke invulling afhankelijk is van de marktontwikkelingen en van de mate waarin het niet-mainportgebonden verkeer door het nemen van selectiviteitsmaatregelen gestimuleerd wordt om zich te verplaatsen.
De heer Alders heeft op 5 februari 2009 de ministeries van VenW en VROM een adviesbrief geschreven. Het kabinet is akkoord gegaan met deze brief, maar heeft hierbij aangegeven dat voldaan moet worden aan de randvoorwaarden zoals vastgelegd in de brief aan de heer Alders.
De Luchtvaartnota geeft aan dat de beoogde selectieve ontwikkeling van de Nederlandse luchtvaart ook betekent dat op alle Nederlandse luchthavens duurzame luchtvaart wordt gestimuleerd. Luchthavens hebben de instrumenten om de ruimte te bieden aan duurzame luchtvaart en de minder duurzame luchtvaart te ontmoedigen en eventueel te weren. Op Schiphol wordt door middel van tariefdifferentiatie lawaaiig vliegverkeer al ontmoedigd. Het kabinet is er voorstander van deze lijn ook voor andere luchthavens te hanteren.
Actualisatiebrief
In 2010 heeft de Tweede Kamer gevraagd een actualisatie op te stellen van het in de Luchtvaartnota geformuleerde beleid en de uitwerking hiervan. Via de actualisatiebrief van het kabinet van januari 2011 is de Tweede Kamer geïnformeerd over de manier waarop het kabinet uitwerking wil geven aan de in de Luchtvaartnota aangekondigde beleidsmaatregelen. Daarin heeft het kabinet uiteengezet dat het luchthavenbeleid voor Nederland nu staat en het zaak is over te gaan tot uitvoering en implementatie van het beleid. Ingestoken wordt op het bieden van extra ruimte voor 70.000 point-to-point (niet-mainportgebonden) vliegtuigbewegingen op Eindhoven en Lelystad. Dit is afgestemd op de marktontwikkelingen. De heer Alders leidt dit proces.
De heer Alders heeft inmiddels een nieuw advies uitgebracht, zoals ook al in 3.1.5 beschreven. Op die manier wordt invulling gegeven aan de Luchtvaartnota en de actualisatie ervan voor de luchthaven van Lelystad.
Verder wordt ingezet op de verbetering van de luchthavens, waaronder Lelystad. Daarbij zijn twee uitgangspunten van belang, namelijk: (1) het behouden dan wel vergroten van het catchment area van de luchthavens en (2) het zorgen voor robuuste, snelle en attractieve verbindingen van en naar luchthavens.
In het kader van de uitvoering van de aan de Alderstafel Schiphol gemaakte afspraken en in het kader van de advisering aan de regionale Alderstafel heeft de heer Alders een marktprognose uitgevoerd.
Uit de brief van de heer Alders d.d. 1 oktober 2009 blijkt dat de groei van het vliegverkeer is vertraagd. Uit latere adviezen blijkt echter dat het vliegverkeer vanaf 2010 weer is gegroeid. De Schiphol Group heeft meer noodzaak in investeren in de realisatie van een baanverlenging van Lelystad Airport. Schiphol heeft, samen met de provincie Flevoland en de gemeente Lelystad, aangegeven de luchthaven van Lelystad stapsgewijs te ontwikkelen.
De luchthaven Lelystad Airport heeft daarbij aangegeven dat, vooruitlopend op een situatie met een verlengde baan, voor de korte termijn capaciteit nodig is om de luchthaven verder te optimaliseren en uit te breiden tot een luchthaven met een zakelijk karakter. Vooral in de segmenten voor zakenvluchten en lesvluchten wil de luchthaven door verruiming van de openingstijden en introductie van (een vorm van) luchtverkeersleiding een grotere rol vervullen. Schiphol Group heeft aangegeven zorg te dragen voor het operationeel maken van navigatiehulpmiddelen en voor luchtverkeersleiding. Daarnaast werken Schiphol en de regio samen bij het aantrekken van luchtvaartgerelateerde onderwijs- en vliegtuigonderhoudsbedrijven op Lelystad Airport.
Lelystad Airport wordt een luchthaven met een zakelijk karakter, met een omvang en een infrastructuur zoals in de PKB en het Aldersadvies is vastgelegd.