Dr. Schaepmanlaan

5.7 Water

Bij elke ruimtelijke ontwikkeling is de initiatiefnemer verplicht om een watertoets uit te voeren. Dit is een procedure waarin de waterbeheerder en initiatiefnemer gezamenlijk de uitgangspunten en richtlijnen opstellen voor het watersysteem.

Elk jaar valt zo'n miljard liter hemelwater in Zeist in de vorm van regen, hagel of sneeuw. Woningen en bedrijven in Zeist produceren daarnaast jaarlijks liter afvalwater. Al dat water moet goed, veilig en milieuvriendelijk worden afgevoerd en verwerkt. De gemeente is hier verantwoordelijk voor. In het Gemeentelijk Rioleringsplan beschrijft de gemeente voor de jaren hoe zij invulling geeft aan de gemeentelijke zorgplicht voor de inzameling en transport van afvalwater en de zorgplicht voor het grondwater en het hemelwater.

In november/december 2011 is door Ecoreest een geohydrologisch onderzoek uitgevoerd voor het plangebied.

Huidige situatie watersysteem

Algemeen

Gemeente Zeist ligt aan de rand van de Utrechtse Heuvelrug. Het noordoosten van de gemeente Zeist ligt in het infiltratiegebied van de heuvelrug en relatief hoog, in dit gebied is nauwelijks oppervlaktewater aanwezig. Het zuidwesten van Zeist ligt aan de voet van de heuvelrug en relatief laag. Dit gebied wordt gevoed door regenwater en kwelwater van de Utrechtse Heuvelrug. In de zomer wordt het oppervlaktewater aangevuld door aanvoer van buitenaf. Het plangebied ligt circa 5,0 m + N.A.P en ligt op de grens tussen het infiltratiegebied en het kwelgebied.

Kenmerkende bodemtypes voor dit gebied zijn duinvaaggronden, bestaande uit fijn tot grof zand. De grondwaterstanden in dit gebied zijn zeer laag.

Riolering

In het plangebied ligt een gemengd rioleringsstelsel. Zowel huishoudelijk als hemelwater wordt dus in één buis afgevoerd naar de rioolwaterzuivering. Op dit moment is er geen zicht op rioolrenovatie in het omliggende gebied.

Oppervlaktewater

In de directe omgeving van het plangebied bevindt zich geen oppervlaktewater. Op een afstand van circa 1.200 meter bevindt zich aan de zuidwest kant van het plangebied de Zeister Grift. Dit water is aangesloten op de slotgracht van slot Zeist en mondt uit in de Kromme Rijn.

Grondwater

Het grondwaterniveau bedraagt circa 2,5 m-mv (circa 2,5 m+NAP). De locatie bevindt zich in het grondwaterbeschermingsgebied van de waterwinning Zeist van drinkwaterbedrijf Vitens, die sinds 1896 in bedrijf is. De winputten liggen op een afstand van circa 900 meter in noordoostelijke richting. De stromingsrichting van het grondwater is onder invloed van deze waterwinning noordoostelijk, maar wordt mogelijk ook beïnvloed door de beheersonttrekking van de grondwaterverontreiniging van de Sola-fabriek, ten zuidoosten van de locatie. Volgens het Evaluatierapport aanleg grondwaterbeheerssysteem (IWACO, d.d. 18 augustus 1998, vermeld in het rapport van Oranjewoud, 2009) bedraagt de doorlaatfactor (k) van het eerste watervoerend pakket circa 45 m/dag. Rekening houdend met een verhang van het ondiepe grondwater van 0,0004 en een porositeit van 0,3 is de effectieve stroomsnelheid van het ondiepe grondwater circa 22 m/jaar. Ten behoeve van het bestemmingsplan Schaerweijdelaan zijn ten noorden van het huidige onderzoeksgebied doorlaatfactoren bepaald tussen 1,5 m/dag in het westen tot 20,7 m/dag in het oosten. De onderzoekslocatie ligt in een gebied met infiltratie (wegzijging) van meer dan 1 mm/dag (bron: Watergebiedsplan).

Conclusies en aanbevelingen

Op grond van de schattingen van de Gemiddelde Hoogste Grondwaterstand en de doorlatendheid van de onverzadigde zone zijn verschillende vormen van infiltratie kansrijk. Aanbevolen wordt om voor de afvoer van overtollig hemelwater voor beide deellocaties open verharding (met een grofzandig cunet) toe te passen met als aanvullende voorziening een infiltratieriool, een infiltratiekoffer, een infiltratieput of een wadi. De dimensionering van de voorzieningen is afhankelijk van het aandeel van het hemelwater dat binnen het grondwaterbeschermingsgebied ongezuiverd mag worden geïnfiltreerd. Hemelwater (van verhardingen) dat niet ongezuiverd mag worden geïnfiltreerd dient via een bergingsvoorziening met een hemelwaterriool uit het grondwaterbeschermingsgebied te worden afgevoerd of via een zuivering te worden geïnfiltreerd.

Bij de Ruimtelijke onderbouwing (van het aangrenzende) Bestemmingsplan Schaerweijdelaan (Amer ruimtelijke ontwikkeling, 2-10-2009, bij besluit 20-4-2010) is gesteld dat vanwege het zware grondwaterbeschermingsregime van de provincie hemelwater van infrastructuur (bedoeld: verharding) binnen een grondwaterbeschermingsgebied niet mag worden geïnfiltreerd. Verwezen wordt naar het Besluit verhardingen en gebouwen 2003 van de provincie Utrecht. Hemelwater van gebouwen mag in de bodem worden gebracht als de dakbedekking niet van uitlogende materialen zijn gemaakt. Tegelijk laat het subsidiebeleid van het Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden voor afkoppeling van hemelwater bij bestaande bouw wel mogelijkheden open voor infiltratie van hemelwater dat op verhardingen valt.

Een aandachtspunt bij de locatiekeuze van de infiltratie van hemelwater is de mogelijke invloed op de grondwaterbeheersing van de grondwaterverontreiniging bij Sola.

Met de diepe ligging van de grondwaterspiegel (dieper dan 1,0 m-mv) voldoet het gebied zonder aanvullende maatregelen aan de ontwateringseisen voor wegen, woningen, tuinen, kabels en leidingen en parkeerterreinen.

Het geohydrologisch onderzoek is als Bijlage 6 Geohydrologisch onderzoek bij dit plan gevoegd.

Het bestemmingsplan is toegezonden aan het Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden (HDSR). Zij hebben op 5 april 2012 een positief advies gegeven.

Het voldoet namelijk aan hun belangrijkste minimale voorwaarde: “het standstill beginsel”. Dit beginsel houdt in dat door het plan geen verslechtering van de waterhuishouding mag ontstaan. In het kort gaat het om:

• Het afkoppelen van de bestaande woningen aan de Dr. Schaepmanlaan.
• Het infiltreren van hemelwater afkomstig van de daken van de nieuw te realiseren woningen.
• De wegen worden aangesloten op het gemengde stelsel.

Afkoppelplan

De planlocatie ligt in het grondwaterbeschermingsgebied (Vitens) van de waterwinning Zeist.

In het afkoppelplan van de gemeente Zeist staan richtlijnen onder welke voorwaarden afkoppeling kan plaatsvinden. Conform het afkoppelplan kunnen in dit gebied daken en gevels (niet uitloogbare materialen), parkeerplaatsen (kleiner dan 3 parkeerplekken), wijkontsluitingswegen (met geen strooiroute), pleinen en trottoirs worden afgekoppeld.

Wateradvies

Doordat de bestaande woningen worden afgekoppeld ontstaat er in het gemengde stelsel ruimte om de nieuw aan te leggen weg tussen de Dr. Schaepmanlaan en de Schaerweijdelaan aan te sluiten op het gemengde stelsel.

Het waterschap adviseert zoveel mogelijk water in de bodem te laten infiltreren in plaats van het aansluiten op het gemengde stelsel. Vanuit de Provinciale Milieuverordening (PMV) is het toegestaan hemelwater afkomstig van verharding te infiltreren. Hieraan zijn echter wel regels verbonden om uitspoeling van verontreiniging naar de bodem te voorkomen. De regels hiervoor staan benoemd in het Besluit verhardingen en besluiten Provincie 2003 te vinden op de website van de provincie. Het filtreren is meldingsplichtig in het kader van de PMV.

De HDSR vraagt speciale aandacht voor afstromend regenwater vanaf eigen erf, zoals opritten en terrassen. Om een deugdelijke afwatering en zuivering te waarborgen verdient het aanbeveling om ook deze verhardingen collectief aan te sluiten en te zuiveren.

Er mogen geen uitlogende materialen worden toegepast in het gebied. Het betreft hierbij zowel tijdens de bouw- als de beheerfase. Het waterschap verzoekt de gemeente richting bestaande en toekomstige bewoners te communiceren over het verbod van het gebruik van uitlogende materialen.

Het advies van het hoogheemraadschap Stichtse Rijnlanden is als Bijlage 7 Advies hoogheemraadschap Stichtse Rijnlanden toegevoegd.