Structuurvisie tevens woonvisie Zwartewaterland 2013

4.1 Landschap, landbouw en natuur

De ontstaansgeschiedenis van de IJsseldelta en van het rivieren- en laagveenontginningslandschap in het oostelijk deel van de gemeente door mens en natuur is bepalend (geweest) voor de karakteristieken van het gebied. De grote openheid en de oude verkavelingsstructuren zijn gebaat bij zo min mogelijk nieuwe verdichting en verstening in het buitengebied. Het reliëf van huisterpen, kreekruggen en dijken moet optimaal herkenbaar worden/blijven en vraagt om zoveel mogelijk geconcentreerde aansluiting bij die structuren. Nieuwe ontwikkelingen moeten daarom altijd zoveel mogelijk bijdragen aan behoud of versterking van deze kernkwaliteiten.

Dit betekent dat het nieuwe ruimtegebruik zorgvuldig vorm dient te krijgen. Bij de afweging van het nieuwe initiatief moeten alternatieven worden meegewogen, de kansen worden opgespoord om bestaande bebouwde locaties te benutten, zodat er zuinig met de openheid en eigenheid wordt omgegaan, en tenslotte moeten ook de (individuele) belangen van het nieuwe initiatief afgewogen worden tegen de bijdrage aan de ruimtelijke kwaliteit (functioneel, duurzaam en belevingswaarde).

Het grondgebruik door de mens heeft de karakteristieken mede gevormd. Daarom krijgen de functies die sterk afhankelijk van of verbonden zijn met het buitengebied hogere prioriteit dan functies die ook op een andere plek wel kunnen functioneren en dus geen specifieke binding met het gebied hebben. Landbouw is de belangrijkste gebiedsgebonden en beeldbepalende functie, zij krijgt daarom de ontwikkelingsruimte die noodzakelijk is om duurzaam te kunnen voortbestaan. Landschap en natuur zijn daarbij kaderstellend.

Om eigenaren/gebruikers in het buitengebied te ondersteunen bij het onderhouden en herstellen van karakteristieke landschapselementen, wordt met toepassing van de gebiedswaardering van het LOP (LandschapsOntwikkelingsPlan) nu gewerkt aan een structuur, waarbij er vanuit algemene (provinciaal en gemeentelijke) middelen hieraan kan worden bijgedragen, de zgn. 'Groen Blauwe Diensten' (GBD). Het rijks- en provinciaal natuurbeleid (Natura 2000, Ecologische Hoofdstructuur) zal zorgvuldig worden vertaald in het gemeentelijk beleid waarin de landbouw en overige bedrijvigheid geen onnodige beperkingen ervaren.

Kleinschalige niet- agrarische bedrijvigheid en recreatie worden als neven- en opvolgfuncties verwelkomd als ondersteuning van de hoofdfuncties, landbouw, landschap, natuur en cultuurhistorie. Zij krijgen echter alleen ontwikkelingsruimte als dit de ruimtelijke kwaliteit versterkt. Daarbij zal het KGO-instrumentarium (Kwaliteitsimpuls Groene Omgeving) worden toegepast.

Noodzakelijk geachte en dus onvermijdelijke ontwikkelingen die ingrijpend zijn voor het landschap dienen of op het betreffende perceel en/of in de nabijheid worden gecompenseerd. Het vereist maatwerk om de omvang, de plek en de wijze van compensatie te bepalen.

Korte termijn

Binnen de gemeente, maar met name binnen het Nationaal Landschap IJsseldelta, wordt aandacht besteed aan de relatie tussen stad en landschap. Deze kwestie wordt nader uitgewerkt in een visie op de Stadsranden, te beginnen met de Stadsrandenvisie van Genemuiden. In het buitengebied van Zwartewaterland wordt net als in de aangrenzende buitengebieden van Zwolle en Kampen het instrument Groen Blauwe Diensten ingezet om de landschappelijke structuur te versterken. Beleidskeuzes worden verder gemaakt in het bestemmingsplan Buitengebied, in samenwerking met de partners gemeente Kampen, gemeente Zwolle en de provincie Overijssel.

Voor de beschrijving van de bestaande kwaliteit van identiteit zie 3.1. Voor het uitvoeringsprogramma zie Hoofdstuk 5.

Landschap, landbouw en natuur, Hasselt