I Buitengebied (Eikenburg)

3.3 Cultuurhistorische waarden

Historische groenstructuur

Op de cultuurhistorische waardenkaart van de gemeente Eindhoven is het terrein van het landgoed, inclusief het wegenpatroon, en met uitzondering van de plek waar de gebouwen zijn gesitueerd, aangeduid als "historische groenstructuur". Onderhavig plan behelst geen uitbreiding van het aantal bestaande gebouwen, zodat de historische groenstructuur met dit plan niet wordt aangetast.

Rijksmonument

Het pensionaat Eikenburg werd als jongensinternaat in 1894 gesticht door de Broeders van Liefde uit België op het voormalige landgoed De Heihoef.

Sinds 2001 staat het complex van hoofdgebouw van het voormalige internaat, kapel en standbeeld van St. Joris met de draak op de rijksmonumentenlijst als een voorbeeld van een internaat rond 1900.

Het oorspronkelijke gebouw heeft een sober karakter met classicistische elementen en is opgetrokken uit Belgische baksteen.

Het hoofdgebouw kreeg later de vorm van een open carré, doordat het in 1922 werd uitgebreid met een kapel en in 1923 en 1925 met twee nieuwe vleugels door architect H.C. Bonsel.

De voorgevel van het oudste gebouw bevat nissen met beelden erin van de H. Aloisius en de H. Gerardus Majella. De gevels van de kapel en de dwarsvleugels zijn opgesierd met baksteen lijsten in reliëf. De hoofdingang heeft een monumentale omlijsting met een madonnabeeld. De kapel heeft een samengesteld schilddak doorsneden met een zadeldak met spits.

De voorstelling van een gekruisigde Christus in de topgevel is uitgevoerd in geglazuurde tegels in een reliëf van metselwerk.

Voor het complex staan een beeld van St. Joris met de draak in neogotische stijl van J. Custers uit 1909, en sedert 2007 een beeld van de stichter van de Congregatie van de Broeders van Liefde van H. Oddens.

Terzake van de rijksmonumenten is de Monumentenwet, alsmede de terzake aangescherpte regeling van de Woningwet van toepassing. Ten behoeve van de campus zullen de activiteiten binnen de bestaande bebouwing plaatsvinden.

Historische wegenstructuur voor 1900

Bron: Geogids, Gemeente Eindhoven

De omgeving van Eindhoven vóór de eerste stadsuitbreidingen en de annexatie van de randgemeenten Woensel, Gestel, Stratum, Strijp en Tongelre in 1920 werd gekenmerkt door een radiale wegenstructuur die nog goed herkenbaar is. Het waren wegen die de stad met de dorpen en met de regio verbonden. De belangrijkste wegen zijn: Kruisstraat tussen Fellenoord en Kronehoef, en de latere dorpskern van Woensel; Boschdijk: aangelegd als straatweg van 's-Hertogenbosch naar Luik, voltooid in 1818; Oude Bossche Baan (restant van de oorspronkelijke route vanaf de Berlagelaan tot het Vauclusepad; Oirschotsedijk (18e eeuw), de Oude Postdijk op landgoed de Wielewaal; Frankrijkstraat, Woenselsestraat, Eckartseweg en Nuenenseweg als fragmenten; Hoogstraat, met de aftakkingen Gestelsestraat en Genneperweg en als vervolg de Blaarthemseweg; Stratumsedijk, Aalsterweg, eveneens onderdeel van de straatweg naar Luik; Heezerweg, Leenderweg, Roostenlaan. Geldropseweg vanaf Voorterweg aangelegd in 1860; Strijpsestraat, met de Willemstraat als nieuwe verbinding tussen Eindhoven en Strijp uit 1885, de Hastelweg als aftakking en de Zeelsterstraat als vervolg; Gagelstraat, de vroegere verbinding tussen Strijp via Woensel met Eindhoven; Kempensebaan, voorheen 'Langepad', als oud tracé van de verbinding met Tongelre; Tongelresestraat, van Geldropseweg tot de Kievitlaan aangelegd in 1872. Langs enkele wegen ondersteunt de begeleidende bebouwing in zijn perceelsgewijze opbouw de herkenbaarheid van de historische structuur. Waar dit is aangegeven is het van belang het overwegend gevarieerde relatief kleinschalige karakter van de lintbebouwing in stand te houden.

Historisch landschap De Heihoef

Voormalig landgoed met restanten van een bosontginning van na 1850 tussen Aalsterweg en Leenderweg. De ontginning was een initiatief van jhr. mr. M.A.J. van der Beken Pasteel, die hier een landhuis bezat. Op het terrein tussen Aalsterweg en Roostenlaan werd in 1895 het pensionaat Eikenburg gevestigd. Tot de karakteristieke beplanting behoren rhododendrons, taxus en hulst. Uit de 19e eeuw dateren oude eikenlanen. Daarnaast zijn er diverse oudere lanen met amerikaanse eik en paardekastanje. De bossen bestaan voor een klein deel uit eikenbos (oorspronkelijk voor de leerlooierijen) en daarnaast o.a. beukenbos, amerikaanse eiken en vooral ten oosten van de Roostenlaan uit naaldbos (oorspronkelijk voor de mijnbouw). Hier liggen thans twee begraafplaatsen. Een deel van het vroegere ontginningsgebied heeft plaats gemaakt voor sportterreinen.