Landgoed Strikland - Oost

3.2 Het plan

3.2.1 Hoofdlijn

In 2009 is het eerste plan voor dit gebied gemaakt. Voorliggend bestemmingsplan gaat over een kleiner deel van het plan uit 2009. Zie daarvoor paragraaf 1.3. Vanuit de gebiedsvisie zoals die hiervoor is beschreven zijn de plannen aangepast m.b.t. het eerste concrete project Strikland - Oost (zie voor de fasering van alle mogelijke plannen paragraaf 3.3). Bij de realisatie van dit plan staan de volgende uitgangspunten centraal:

• 1. Betere waterkwaliteit De Vilt. Het plangebied is gelegen binnen de beschermingszone van de natte natuurparel De Vilt. De waterkwaliteit hier staat onder druk door het huidige landbouwkundig gebruik. Met name de uitspoeling van meststoffen (nitraten en fosfaten nodig voor de teelt van maïs) in het water van De Vilt zorgt voor een achteruitgang van de waterkwaliteit aldaar. Door aanleg van het landgoed wordt de waterkwaliteit veel beter hetgeen de natuurwaarde ten goede komt;
• 2. Natuurontwikkeling rondom De Vilt. Door het staken van functies rondom De Vilt die de waterkwaliteit bedreigen ontstaat ruimte voor natuurinrichting ter plaatse. Dit komt de natuurwaarde van het gebied ten goede. Uitgangspunt bij het ontwerp is om de karakteristieke rand van akkers en velden als een schil tussen De Vilt en het dorp Beugen te koesteren en zo open mogelijk te laten. Daarbij is uitdrukkelijk gekeken naar de zichtlijnen vanaf Beugen naar De Vilt en vice versa. De openheid zorgt ervoor dat deze fraaie zichtlijnen niet verstoord worden;
• 3. Verbeteren wandelmogelijkheden. Aan de noordkant van het dorp zijn weinig mogelijkheden voor de inwoners aanwezig om een ommetje te maken. Het aanleggen van het landgoed verbetert de mogelijkheden voor korte en langere wandelingen vanuit Beugen. Ook in het regionale recreatieve netwerk zal het landgoed een verbetering betekenen.

Door bovenstaande 3 uitgangspunten centraal te nemen, neemt de ruimtelijke kwaliteit ter plaatse flink toe.

3.2.2 Invulling van de hoofdlijn voor verschillende thema's

Vanuit de hoofdlijn van het plan uit de vorige paragraaf komen in deze paragraaf meer gedetailleerde uitgangspunten naar voren per thema waarbij de gebiedsvisie uit paragraaf 3.1als onderlegger dient.

Opzet landgoed Strikland-Oost, een transparant natuurlijk landbouwlandschap

Het landgoed wordt aangelegd tussen de groene massa van De Vilt en de dorpsrand, met de Helbroekseweg als ruggengraat. Ten noorden van de weg ligt De Vilt, met verschillende bosschages. Vanaf de Helbroekseweg ontstaat een interessante wandeling langs de steilrand. De verschillende akkers worden begrensd door een greppel die wordt begeleid door in een lijn gestrooide bomen, zoals nu bij de Moerbaan. Delen van de akkers worden ingevuld als biologische hoogstamboomgaarden.

De greppels die over het landgoed lopen, zorgen voor ontwatering van de gronden.

Verkeer op het landgoed

Op het landgoed wordt een (half)verharde weg aangelegd die leidt naar de geplande landgoedwoningen. De toegangsweg heeft geen doorgaande verkeersfunctie.

Verder zijn alle paden onverhard; ze zijn bedoeld voor wandelaars, soms voor fietsers en ruiters. Er wordt vanuit het noorden van het dorp een pad langs de steilrand naar de Helbroekseweg gelegd. Vanaf die kruising takt er een pad via een slinger aan op de bestaande route die de Heiveldsestraat kruist. Ook wordt er langs de dorpsrand een pad aangelegd dat een korte wandeling vanuit het dorp mogelijk maakt.

Wonen op het landgoed

Op het landgoed is ruimte voor maximaal twee bebouwingseenheden in de vorm van karakteristieke T-boerderijen. De landgoedwoningen liggen geclusterd los in het veld, op afstand van het dorp. Op deze manier blijft de groene ruimte aan de rand van het dorp gehandhaafd. Iedere boerderij heeft een privé-kavel van 0,5 ha, opgedeeld in een hoofderf en een achtererf. Het hoofderf ligt rondom het huis en biedt ruimte aan bijgebouwen, parkeren, terrassen en tuinen. Het achtererf ligt van de woning af en wordt gezien als een dierenweitje, moestuin of boomgaard.

Groen en natuur

In het zoeken naar nieuwe natuurtypes is bewust niet gekozen voor het planten van bos. De openheid tussen de dorpsrand en De Vilt wordt erg gewaardeerd. Deze zorgt voor een goede landschappelijke overgang van het dorp naar de natte parel. Er is gezocht naar waardevolle natuurdoeltypen die aansluiting vinden bij de natte parel. Tegelijk respecteren ze de openheid van het gebied. De akkers bestaan deels uit extensief beheerd grasland, kruidenrijke akkers en deels uit weidegebied waar een paard gehouden kan worden. Voor verschillende soorten weidevogels is het bloemrijke grasland aantrekkelijk. De verspreid geplante eiken en essen langs de akkers zijn met name voor vleermuizen interessante fourageerplekken en routes. Ook vogels zullen hier gebruik van gaan maken.

Inspiratiebron: boerderijen met erven los in het landschap

Uitstraling landgoed: voornaam en afwisselend

Om het landgoed een passende uitstraling te geven is het van belang om de gewenste beeldkwaliteit te benoemen. Landgoed Strikland-Oost kent overeenkomsten met de landerijen van het bestaande landgoed Tongelaar. Strikland is net als landgoed Tongelaar niet formeel van opzet. Er is geen symmetrie in het landschap aangebracht met doorgaande statige lanen. Bij een type landgoed als Tongelaar past een opzet van verspreide boerderijen aan paden met een eenzijdige laanbeplanting, afgewisseld door boomgaarden en velden. De eenheid van het landgoed wordt versterkt door de verkavelings- en ontsluitingsstructuur in noord-zuidrichting, de omvang en inrichting van de kavels en de eenduidige bebouwingstypologie met bijbehorende detaillering en kleurgebruik.

De beeldkwaliteitscriteria dienen enerzijds als een inspirerende leidraad voor de ontwerpers van gebouwen en buitenruimtes. Tegelijk vormen ze de toetsingscriteria voor de uitwerking van het landgoed. Bij de beeldkwaliteitscriteria is een splitsing gemaakt in twee delen. Het eerste deel richt zich op het grotere geheel: het landschappelijk kader en de positie van de bebouwing. Het tweede deel richt zich op de architectuur en de inrichting van erf en tuin.

Landschap

• De Vilt en landgoed Strikland - Oost zijn met elkaar verweven
• de laan- en padenstructuren verbinden het landgoed met De Vilt en h et dorp Beugen
• er is sprake van een uitgestrekt landgoed, waarvan minstens de helft nieuwe natuur is
• de bestemming "Agrarisch" met bijhorende bemesting en beregening komt binnen Strikland - Oost niet voor
• het landgoed bestaat uit bloemrijk grasland, boomgaarden, weiden en kleine hakhoutbosjes
• de boomgaarden worden ingeplant met typisch Brabantse fruitrassen en notenbomen, bijvoorbeeld Brabantse Bellefleur, Eethense Wijnappel en Brabantse Gezegende Peer
• het landschap van het landgoed kent een duidelijke noord-zuidstructuur van paden en wegen met beplanting

Landgoed

• het meubilair op het landgoed (zoals paaltjes of hekwerken) is eenvoudig en ingetogen qua vormgeving
• het gebruik van hekwerken wordt beperkt tot een minimum. De gebruikte hekwerken bestaan uit inlands, onverduurzaamd, hout of paal en draad
• het privé-erf kan verlicht zijn, de toegangswegen, paden en velden zijn bij voorkeur onverlicht
• de toegangsweg is (half)verhard, de overige paden zijn onverhard
• het struinpad langs De Vilt op de rand van hoog en laag kent een natuurlijk karakter
• de ontsluitingen liggen in noord-zuidrichting en worden geaccentueerd door lijnvormig gestrooide bomen aan één kant van de weg
• het landgoed kent afwisselend noord-zuid lopende voetpaden en ontsluitingswegen voor de landgoedwoningen; dit versterkt de bestaande verkavelingsstructuur en de eenheid van het landgoed
• de boerderijbebouwing ligt op ruime groene kavels

Landschap:

1 weide, 2 bloemrijk grasland, 3 lijnvormig gestrooide bomen, eik en es, 4 transparante hoogstamboomgaard van Brabantse soorten

Landgoed:

1 entree toegangsweg met donkere poort; 2 toegangswegen (half)verhard; 3 overige paden onverhard

Bebouwing

• de architectuur verwijst naar de klassieke architectuur van de T-boerderij uit de streek (in traditionele of moderne bouwstijl)
• de boerderijen liggen met de voorgevel en de entree richting ontsluitingsweg of richting Heiveldsestraat/Brouwersstraat
• de frontbreedte van het voorhuis is circa 15 meter en de bouwdiepte circa 8 tot 10 m en bestaat uit 1,5 tot 2 lagen voorzien van een kap
• het achterhuis is iets smaller dan het voorhuis en 10 tot 15 meter lang en is 1 laag met een hoge kap
• een kap is gewenst: voorhuis en achterhuis zijn voorzien van een schilddak of zadeldak zodanig dat de noklijn de letter T vormt
• de gevels van het hoofdgebouw hebben een horizontale geleding
• in de detaillering zijn elementen van het landgoed herkenbaar (luiken, kleurgebruik schilderwerk), het materiaalgebruik bestaat uit licht stucwerk, baksteen in donkerrode, lichtbruine tinten of hout
• grote glasvlakken zijn niet passend evenals felle kleuren en grote vlakken plaatmateriaal
• bijgebouwen zijn duidelijk vrij gelegen ten opzichte van het hoofdgebouw en liggen ruim achter de voorgevelrooilijn
• bijgebouwen staan op het hoofderf, de bijgebouwen zijn eenvoudige massa's van 1 laag met een kap

Erf

• het perceel wordt gekenmerkt door een laag bebouwingspercentage
• het parkeren gebeurt op eigen erf
• het erf is opgedeeld in een formeel hoofderf met woning en bijgebouwen en een aangrenzend achtererf met informeler karakter
• de afscherming van het hoofderf bestaat uit een haag, op het achtererf is struweel of scheerheg toegepast van lage heesters; in de hagen staan verspreide eiken of essen
• het hoofderf heeft een gecultiveerde en verzorgde voortuin met één of meerdere solitaire bomen; het achtererf doet dienst als weide of bloemenveld
• paden, terrassen of parkeerplaatsen zijn verhard in gebakken klinkers of grind

Bebouwing:

1 typologie T-boerderij; 2 moderne interpretatie mogelijk; 3 voorhuis 1,5 tot 2 lagen, met kap achterhuis 1 laag met kap; 4 dakpannen en riet

Erf:

1 formeel hoofderf, verzorgde voortuinen; 2 enkele grote bomen in de tuin; 3 haag omkaderd hoofderf; 4 scheerheg van lage struiken om achtererf

3.2.3 Inrichting

De hoofdlijnen van het plan (paragraaf 3.2.1) en de uitwerking in verschillende thema's (paragraaf 3.2.2) komen samen in het inrichtingsplan. Het inrichtingsplan is bedoeld als opstap naar de realisatie van het landgoed. Op basis van dit plan zal een bestek gemaakt worden voor de uitvoering. Het inrichtingsplan dient tevens ter ondersteuning bij de erkenning van de gronden als een landgoed volgens de NatuurSchoonWet (NSW). Bij het opzetten van het inrichtingsplan wordt nadrukkelijk mede invulling gegeven aan de ingekomen inspraak- en overlegreacties: zie daartoe hoofdstuk 7 waar verslag wordt gedaan van deze inspraak en overlegreacties.

In de tijdsperiode tussen de planvorming anno 2007 - 2010 en het moment dat 'met de schop in de hand' gestart wordt met het aanleggen van het landgoed zelf wordt voortdurend overleg gevoerd met partijen zoals de gemeente Boxmeer en het Brabants Landschap. De exacte inrichting 'tot op de laatste vierkante meter' wordt dan bekeken. Tot die tijd kunnen kleine veranderingen doorgevoerd worden op de plannen zoals die in dit bestemmingsplan neergelegd worden. Dit bestemmingsplan speelt hier op in middels enige flexibiliteit: zie paragraaf 6.2.

Op het landgoed wordt door de aanleg van houtwallen, akkers en bloemrijke graslanden circa 6 hectare nieuwe natuur gerealiseerd naast de overige bestemming 'Agrarisch met waarden'.

De inrichting verbetert het verblijf en de passagemogelijkheden voor de das. De realisatie van Strikland-Oost is een stap op weg naar een zuidelijk van De Vilt gelegen verbindingsroute voor de das. Dit is van belang omdat de route noordelijk om De Vilt momenteel passageproblemen ondervindt. Doordat het landgoed leefgebied is van de das zijn ook halfnatuurlijke natuurdoeltypen toegestaan als te realiseren natuur. Binnen het landgoed worden bloemrijke graslanden als natuur aangelegd, als ook voedselrijke graslanden.

Tussen de bloemrijke graslanden komen verspreid (lijnvormige) landschapselementen voor. Op de bestaande hooggelegen gronden waren vroeger immers veelal bouwlanden aanwezig. Deze bloemrijke graslanden geven het gebied een gevarieerde aanblik. Om deze bloemrijke graslanden te kunnen realiseren zal een verschralingsbeheer worden toegepast.

In de centraal gelegen laagte is matig voedselrijk grasland gelegen met een tweetal forse poelen. De inrichting sluit aan op de bestaande situatie van de laag gelegen gronden ten noorden van de steilrand in De Vilt. De poelen krijgen aan de noordzijde een flauw aflopend talud en worden tenminste 1 tot 1,5 meter diep. Rond de poelen staat een groep elzen.

Op ruime maar regelmatige afstand worden langs de percelen losse bomen en lijnvormige landschapselementen geplant. Gekozen is voor de aanplant van eiken en essen als bomen. De landschapselementen bestaan uit en mengsel van inheemse planten en bomen. Op twee locaties nabij het wooncluster wordt een hoogstamboomgaard gerealiseerd.

De greppels die over het landgoed lopen, zorgen voor ontwatering van de gronden. De verharde oppervlaktes van het privé-erf en de dakvlakken zullen worden afgekoppeld. Dit water zal naar de greppels worden geleid.

Inrichting wegen en paden

Een (half)verharde doodlopende weg vormt de toegang voor de twee landgoedwoningen. De weg is 3,5 meter breed. Aan beide zijde van deze weg liggen brede, bloemrijke bermen. Bij het begin van de weg wordt een poort geplaatst.

Het fietspad wordt in elk geval 2m breed en is eveneens halfverhard. De smalle wandelpaden bestaan uit zand. Eén wandelpad volgt de steilrand en sluit bij De Vilt aan op de Helbroekseweg. Het pad ligt in het westen onder aan de steilrand en in het oosten er bovenop. In het pad worden een tweetal doorgangen of wildroosters opgenomen om te voorkomen dat hier gefietst gaat worden en honden lopen. Het tweede pad loopt van noord naar zuid over de akkers en komt uit bij de nieuw te realiseren woningen langs de Brouwersstraat. In dit nieuwbouwplan is ruimte voor het pad opgenomen.

Profielen wegen en paden

Referentiebeelden inrichting erf

Schets inrichtingsplan Strikland 2009

Inrichting erf

Voor de erven is in het inrichtingsplan geen uitwerking maar een schematische weergave opgenomen. De gewenste inrichting is verder verduidelijkt met referentiebeelden.

Elk erf krijgt bij de uitwerking een eigen plan op basis van de wensen en eisen van de bewoners. Als basis voor de inrichting van het erf worden de geformuleerde beeldkwaliteitsrichtlijnen gehanteerd.

De initiatiefnemers willen daarenboven de bijen- en vlinderstand bevorderen middels daarop toegespitste maatregelen en beplantingen.

Het definitieve inrichtingsplan is in de bijlage opgenomen.