Grote Bedrijventerreinen

5.3 Externe veiligheid

5.3.1 Toetsingskader

Bij ruimtelijke plannen dient ten aanzien van externe veiligheid aan verschillende aspecten aandacht te worden besteed:

• bedrijven in of in de directe omgeving van het plangebied, waar opslag, gebruik en / of productie van gevaarlijke stoffen plaatsvindt of waar zich installaties bevinden waaraan risico's zijn verbonden waardoor effecten van ongevallen buiten het terrein van de inrichting merkbaar zijn;
• vervoer van gevaarlijke stoffen over wegen, spoor, water of door leidingen.

Wettelijk kader, normstelling en beleid

Een volledige beschrijving van het wettelijk kader, normstelling en het beleid is in verband met het consoliderende karakter van het voorliggende bestemmingsplan achterwege gelaten. Volstaan is met de opsomming in tabel 5.2 met de relevante wetgeving en beleidsdocumenten.

Tabel 5.2. Wettelijk kader en beleidsdocumenten

aard van de risicobron	relevante wetgeving en/of beleidskader
risicovolle bedrijven	Besluit externe veiligheid inrichtingen (Bevi) Regeling externe veiligheid inrichtingen (Revi) Beleidsvisie EV Provincie Zeeland 2012 - 2018
transport gevaarlijke stoffen over de weg, water en het spoor	Circulaire Risiconormering Vervoer Gevaarlijke Stoffen (CRVGS) Basisnet Weg Basisnet Water
transport gevaarlijke stoffen door buisleidingen	Besluit externe veiligheid buisleidingen (Bevb)1) Regeling externe veiligheid buisleidingen (Revb) Circulaire Risiconormering Vervoer Gevaarlijke Stoffen (CRVGS)

1) Het Bevb treedt gefaseerd in werking. Dat houdt in dat per 1 januari 2011 alleen het transport van aardgas en aardolieproducten binnen de werkingssfeer van het Bevb is gebracht. Voor het transport van andere gevaarlijke stoffen dient vooruitlopend op de aanvulling van het Bevb te worden aangesloten bij de risicobenadering uit de CRVGS. .

Wat betreft normstelling, begrippenkader en rekenmethodiek voor het bepalen van de risico's, wordt in het beleidsveld voor externe veiligheid gewerkt met twee begrippen:

• het plaatsgebonden risico (PR);
• het groepsrisico (GR).

Plaatsgebonden risico (PR)

Het PR is omschreven als de kans dat een persoon die gedurende een heel jaar onafgebroken en onbeschermd op een bepaalde plaats verblijft, tengevolge van een ongewoon voorval met een gevaarlijke stof komt te overlijden. Voor het PR geldt de risicocontour van de kans één op een miljoen (10-6) als grenswaarde voor kwetsbare objecten (zoals woningen, afwijken is niet mogelijk). Voor beperkt kwetsbare objecten (zoals bedrijfsgebouwen) geldt deze norm als richtwaarde (afwijken is mogelijk maar alleen na motivering).

Groepsrisico (GR)

Het GR is de cumulatieve kans dat een groep personen van 10, 100 of 1.000 personen tegelijkertijd komt te overlijden als gevolg van een ongewoon voorval met een gevaarlijke stof. Het GR kan grafisch worden weergegeven in een curve, de zogenaamde fN-curve. De (f) staat hierbij voor de kans op een ongeval en (N) voor het aantal personen dat komt te overlijden, zie ook figuur 5.1. Het GR is niet wettelijk genormeerd. Voor het GR geldt de oriënterende waarde als richtlijn. De oriënterende waarde wordt gevormd door een rechte lijn in de fN-curve (figuur 5.1).

Figuur 5.1. Oriënterende waarde van het GR (fN-curve).

Op grond van het wettelijk kader dient het groepsrisico in het invloedsgebied van een risicobron te worden verantwoord.

5.3.2 Onderzoek

Het plangebied bestaat uit de volgende bedrijventerreinen.

• De Poort, kleinschalig gemengd bedrijventerrein, gesitueerd aan de entree van Zeeland.
• Nishoek, grootschalig gemengd bedrijventerrein, gelegen langs de A58 bij Kruiningen.
• Olzendepolder, grootschalig gemengd bedrijventerrein gelegen aan de zuidzijde van Yerseke.
• Korringaweg, gemengd (regulier) bedrijventerrein, ten noorden van de Olzendepolder.

Voor dit bestemmingsplan is een onderzoek verricht naar externe veiligheid. De resultaten van dit onderzoek zijn verwoord in een zelfstandige rapportage, zie bijlage 1 en 2. In de volgende paragrafen zijn de uitkomsten van het onderzoek - per afzonderlijk bedrijventerrein - verwoord.

5.3.3 Onderzoek referentiesituatie

Bedrijventerrein De Poort

Risicovolle bedrijven

In de huidige situatie zijn er geen knelpunten met betrekking tot het LPG-tankstation Afslag Rilland B.V. voor wat betreft het plaatsgebonden risico of het groepsrisico.

Transport gevaarlijke stoffen

Transport over de rijksweg A58

Uit het onderzoek blijkt dat het transport van gevaarlijke stoffen over de rijksweg A58 in de huidige situatie geen belemmering voor het bedrijventerrein De Poort vormt. Aan de normstelling uit de CRVGS wordt voldaan.

Transport over het Schelde-Rijnkanaal en de Westerschelde

Het transport van gevaarlijke stoffen over het Schelde-Rijnkanaal en de Westerschelde vormt in de huidige situatie geen belemmering voor het bedrijventerrein De Poort.

Transport over het spoor

Het transport van gevaarlijke stoffen over het spoor vormt in de huidige situatie geen belemmering voor het bedrijventerrein de Poort. Het inzichtelijk maken van het GR is op basis van de CRVGS niet noodzakelijk.

Transport door buisleidingen

Het groepsrisico neemt, zo blijkt uit de rapportage toe. Gezien de hoogte van de groepsrisico's van de leidingen vormen de externe veiligheidsaspecten als gevolg van de hogedruk aardgastransportleidingen geen belemmering voor de vaststelling van het bestemmingsplan.

Voor de buisleiding voor het transport van propyleen (in beheer van Dow) is op dit moment nog geen formeel vastgestelde rekenmethodiek beschikbaar om de risico's te berekenen. De PR 10-6 contour bedraagt 80 m (QRA Propyleen pijpleiding, deel I Zeeland, Det Norske Veritas).

Binnen deze afstand zijn in het plangebied geen kwetsbare objecten aanwezig. Ook voor het groepsrisico langs de leiding geldt dat geen sprake is van een vastgestelde rekenmethodiek. Gezien de beperkte personendichtheden in de zone langs de leidingen mag echter worden aangenomen dat het GR ruimschoots onder de oriëntatiewaarde zal zijn gelegen.

Bedrijventerrein Nishoek

Risicovolle bedrijven

Ten aanzien van de risicovolle bedrijven op het bedrijventerrein (Lamb-Weston/Meijer V.O.F., Wärtsilä, Koel- en Vrieshuis Reimerswaal B.V. en Rieber & Son Holland B.V. (thans Scelta) zijn wat betreft het aspect externe veiligheid geen knelpunten aanwezig in de huidige situatie.

Transport gevaarlijke stoffen

Transport over de rijksweg A58

Het transport van gevaarlijke stoffen over de rijksweg A58 vormt in de huidige situatie geen belemmering voor het bedrijventerrein Nishoek. Voldaan wordt aan de normstelling uit de CRVGS.

Transport over het Kanaal door Zuid-Beveland en de Westerschelde

Het transport van gevaarlijke stoffen over de het Schelde-Rijnkanaal en de Westerschelde vormt in de huidige situatie geen belemmering voor het bedrijventerrein Nishoek.

Transport over het spoor

Het transport van gevaarlijke stoffen over het spoor vormt in de huidige situatie geen belemmering voor het bedrijventerrein Nishoek. Voldaan wordt aan de normstelling uit de CRVGS.

Transport door buisleidingen

Voor het aspect externe veiligheid wordt voldaan aan de normstelling uit het Bevb.

Olzendepolder

Risicovolle bedrijven

In de huidige situatie bestaan geen knelpunten met betrekking tot het bestaande LPG-tankstation Steketee voor wat betreft het aspect externe veiligheid.

Transport gevaarlijke stoffen door buisleidingen

Uit het onderzoek (Save, Oranjewoud 19 oktober 2012) blijkt dat, de 10-6 PR-contour 29 meter bedraagt. De effectafstand (plasbrand) ligt naar verwachting op 10 tot 15 meter van de 10-6 PR. In dat geval bedraagt het invloedsgebied 40 meter en reikt niet tot het plangebied. Er is geen sprake van een knelpunt.

Ook de aardgasleidingen in beheer bij Zebra hebben in de huidige situatie geen knelpunt ten aanzien van het aspect externe veiligheid.

Korringaweg

De uitkomsten van het onderzoek voor het bedrijventerrein Korringaweg in Yerseke laten zien dat dit bedrijventerrein zich niet in een invloedsgebied bevindt van een risicobron.

5.3.4 Onderzoek milieueffecten plansituatie

Bedrijventerrein De Poort

Risicovolle bedrijven

In de nieuwe situatie worden knelpunten voorkomen door een adequate regeling op te nemen in het bestemmingsplan. Dit gebeurt in de vorm van een wijzigingsregel voor het beoogde restaurant nabij LPG-tankstation Afslag Rilland B.V. waarin wordt voorgeschreven dat bij planwijziging aandacht wordt besteed aan het GR en dat voldaan wordt aan de normstelling voor het PR uit het Bevi.

Voorts zal een algemeen geldende specifieke gebruiksregel worden opgenomen in de planregeling waarin wordt bepaald dat de maatgevende risicocontouren van eventuele nieuwe risicovolle bedrijven niet buiten de eigen bedrijfsterreinen mogen zijn gelegen.

Transport gevaarlijke stoffen

Transport over de rijksweg A58

Uit het onderzoek blijkt dat het transport van gevaarlijke stoffen over de rijksweg A58 ook in de toekomstige situatie geen belemmering voor het bedrijventerrein De Poort vormt. Voldaan wordt aan de normstelling uit de CRVGS.

Transport over het Schelde-Rijnkanaal en de Westerschelde

Het transport van gevaarlijke stoffen over het water vormt ook in de toekomstige situatie geen belemmering voor het bedrijventerrein De Poort. Voor wat betreft de verantwoording van het GR is aangesloten bij de resultaten uit een eerdere veiligheidsstudie uit 2011. Daarin is geconcludeerd dat het transport van gevaarlijke stoffen over het water voor wat betreft het GR op De Poort geen knelpunten oplevert.

Transport over het spoor

Het transport van gevaarlijke stoffen over het spoor vormt ook in de toekomstige situatie geen belemmering voor het bedrijventerrein de Poort. Voldaan wordt aan de normstelling uit de CRVGS.

Transport door buisleidingen

Er wordt geen knelpunt ter plaatse verwacht omdat in dit bestemmingsplan enkel de komst van bedrijfsbebouwing (beperkt kwetsbare objecten) mogelijk wordt gemaakt. Het groepsrisico en de toename ervan zijn verantwoord. Vanwege de grotendeels bestaande situatie, het ontbreken van groepen beperkt zelfredzame personen in het plangebied en de adequate voorbereiding van de gemeentelijke brandweer op een calamiteit ter plaatse, worden geen knelpunten verwacht.

Bedrijventerrein Nishoek

Risicovolle bedrijven

Ook in de toekomstige situatie blijkt uit het onderzoek dat de aanwezige risicovolle bedrijven kunnen voldoen aan de normstelling uit het Bevi.

Omdat de maatgevende risicocontour van de bedrijven Wärtsilä en Koel- en Vrieshuis Reimerswaal B.V. zich deels buiten eigen terrein bevinden, dient hiervoor in de planregeling aandacht aan te worden geschonken. Het afwegen en verantwoorden van het GR is voor beide bedrijven niet aan de orde.

Transport gevaarlijke stoffen

Transport over de rijksweg A58

Het transport van gevaarlijke stoffen over de rijksweg A58 vormt ook in de toekomstige situatie geen belemmering voor het bedrijventerrein Nishoek. Voldaan wordt aan de normstelling uit de CRVGS.

Transport over het Kanaal door Zuid Beveland en de Westerschelde

Het transport van gevaarlijke stoffen over het water vormt ook in de toekomstige situatie geen belemmering voor het bedrijventerrein Nishoek. Voor het GR als gevolg van het transport van gevaarlijke stoffen over het water, wordt op basis van de resultaten van de risicostudie uit 2011 geconcludeerd dat zich geen knelpunt voordoet. Daarin is geconcludeerd dat het transport van gevaarlijke stoffen over het water voor wat betreft het GR op Nishoek geen knelpunten oplevert.

Transport over het spoor

Het transport van gevaarlijke stoffen over het spoor vormt ook in de toekomstige situatie geen belemmering voor het bedrijventerrein Nishoek. Voldaan wordt aan de normstelling uit de CRVGS.

Transport door buisleidingen

Voor het aspect externe veiligheid wordt voldaan aan de normstelling uit het Bevb. Een uitgebreide verantwoording van de toename van het GR is op grond van het Bevb niet noodzakelijk. Voor de hoogte van het GR (en de hoogte van het GR per kilometer buisleiding) wordt verwezen naar de rapportage in bijlage 2.

Olzendepolder

Risicovolle bedrijven

Ook in de toekomstige situatie bestaan geen knelpunten met betrekking tot het LPG-tankstation Steketee voor wat betreft het aspect externe veiligheid. De omvang van het GR wijzigt niet als gevolg van dit bestemmingsplan.

Transport gevaarlijke stoffen door buisleidingen

Uit het onderzoek (Save, Oranjewoud 19 oktober 2012) blijkt dat, de 10-6 PR-contour 29 meter bedraagt. De effectafstand (plasbrand) ligt conform naar verwachting op 10 tot 15 meter van de 10-6 PR. In dat geval bedraagt het invloedsgebied 40 meter en reikt niet tot het plangebied. Er is geen sprake van een knelpunt.

De twee aardgastransportleidingen van Zebra nabij het plangebied voldoen ook in de toekomstige situatie aan de normstelling uit het Bevb. Een uitgebreide verantwoording van de toename van het GR is op grond van het Bevb niet noodzakelijk. Voor de hoogte van het GR (en de hoogte van het GR per kilometer buisleiding) wordt verwezen naar de rapportage in bijlage 2.

Korringaweg

De uitkomsten van het onderzoek voor het bedrijventerrein Korringaweg in Yerseke laten zien dat dit bedrijventerrein zich niet in het invloedsgebied bevindt van een risicobron. De gemeente is van mening dat dit bedrijventerrein niet geschikt is voor de vestiging van nieuwe risicovolle bedrijven. In de nieuwe planregeling wordt dit dan ook gewaarborgd door nieuwe risicovolle bedrijvigheid de bestemmingsomschrijving expliciet uit te sluiten.

5.3.5 Verantwoording groepsrisico

Bestrijdbaarheid

Onderzoek

Bestrijdbaarheid wil zeggen dat de hulpverleningsdiensten met de beschikbare voertuigen binnen de gestelde opkomsttijd ter plaatse zijn en de calamiteit ook kunnen beperken en bestrijden. De bestrijdbaarheid is afhankelijk van de bereikbaarheid en de beschikbare bluswatervoorzieningen.

Het bestemmingsplan betreft een actualisering van bestaande bestemmingsplannen. De Veiligheidsregio heeft in haar advies volgend uit het overleg van 24 april 2012 geadviseerd om in overleg met de gemeentelijke brandweer een blusvoorziening te realiseren binnen het voorliggende bestemmingsplan.

Bestemmingsplan

In de planregels zijn binnen de bestemmingen Verkeer, Groen en Bedrijf, water en waterhuishoudkundige voorzieningen toegestaan. Het bestemmingsplan biedt daarmee ruimte om te voorzien in eventuele aanvullende bluswatervoorzieningen. Bij wijziging of herinrichting van de openbare ruimte zal er in overleg met de brandweer gekeken worden naar de mogelijkheden één of meerdere opstelplaatsen nabij (nieuwe) bluswatervoorzieningen te realiseren.

Bereikbaarheid

Onderzoek

De berijventerreinen Nishoek, Olzenpolder en Korringaweg zijn goed bereikbaar. Uit het overleg met de veiligheidsregio van 24 april 2012 blijkt dat het bedrijventerrein De Poort praktisch gezien van één zijnde benaderbaar is. Een benadering van de andere zijde kost de brandweer veel kostbare tijd. Het beter bereikbaar maken van het bedrijventerrein lijkt vanwege de ligging niet of nauwelijks mogelijk.

Bestemmingsplan

Het bestemmingsplan betreft evenwel een actualisering. Er is niet voorzien in een verbeterde ontsluiting van de bedrijventerreinen. De gemeente neemt de aanbevelingen in overweging bij nieuwe ontwikkelingen. Wel wordt een noodontsluiting mogelijk gemaakt.

In de planregels zijn binnen de bestemmingen Verkeer en Groen, maar ook in Bedrijf en Maatschappelijk en Agrarisch, water en waterhuishoudkundige voorzieningen toegestaan. Het bestemmingsplan biedt daarmee ruimte om te voorzien in eventuele aanvullende bluswatervoorzieningen. Bij wijziging of herinrichting van de openbare ruimte zal er in overleg met de brandweer gekeken worden naar de mogelijkheden één of meerdere opstelplaatsen nabij (nieuwe) bluswatervoorzieningen te realiseren.

Zelfredzaamheid

Onderzoek

Ten aanzien van zelfredzaamheid geldt het volgende.

• Er is sprake van een regulier bedrijventerrein. Gebruikers van de bedrijventerreinen zijn niet verminderd zelfredzaam.
• Er zijn diverse vluchtroutes op de bedrijventerreinen aanwezig.
• In het plangebied is het toegestaan binnen het openbaar gebied waarschuwingsmasten op te richten. Indien nodig is het mogelijk aanvullende waarschuwingsmasten te realiseren.

Beheersbaarheid

De gemeentelijke brandweer oefent volgens een oefenschema overeenkomstig de landelijke richtlijnen "leidraad oefenen". In deze leidraad is ook het oefenen in geval van bijzondere risico's een onderdeel. De brandweer is dus voldoende geoefend in het bestrijden van dergelijke situaties.

Afweging en verantwoording groepsrisico

Gelet op het voorgaande wordt het groepsrisico aanvaardbaar geacht. Hiertoe wordt het volgende overwogen.

• Er is sprake van een bestaand bebouwd gebied; bebouwing en bevolkingsaantallen nemen de komende jaren niet verder toe. Bij de uitgangspunten voor berekeningen is uitgegaan van de vergunde juridisch-planologische situatie, waarbij de bouwmogelijkheden volledig zijn benut.
• Er zijn verschillende vluchtroutes beschikbaar.
• De gemeente heeft geen invloed op het vervoer en transport van gevaarlijke stoffen door leidingen en over transportassen.
• De gemeentelijke brandweer zal blijven oefenen conform de landelijke richtlijnen en is derhalve goed voorbereid op een mogelijke calamiteit.
• Waterpartijen in het plangebied worden of zijn zo ingericht, dat deze dienen als bluswatervoorziening.

5.3.6 Conclusie

Externe veiligheid vormt geen belemmering voor de uitvoering van het bestemmingsplan. De hoogte van het groepsrisico heeft de gemeente verantwoord.