Structuurvisie Brielle

3.4 Recreatie en toerisme

3.4.1 Huidige situatie

De gemeente vormt, als onderdeel van de regio Rijnmond, een recreatief uitloopgebied voor de Rotterdamse stadsregio. Het recreatieve aanbod is divers en betreft verblijfsrecreatieve voorzieningen, dagrecreatieve voorzieningen, water- en oeverrecreatie op het Brielse Meer en recreatief medegebruik van het agrarisch gebied (wandelen en fietsen).
De economische betekenis van de recreatieve functies in het plangebied is momenteel groot. Belangrijke recreatieve kwaliteiten zijn, naast de specifieke recreatieve voorzieningen rondom het Brielse Meer, ook de belevingswaarde van het open landschap, de natuurwaarden en de cultuurhistorisch waardevolle elementen (vesting Brielle en het fort). De nabijheid van omvangrijke watergebieden, de Voornse duinen en stranden dragen ook bij aan de recreatieve positionering van Brielle.

Historische stad Brielle
Brielle is als historische vestingstad een van de belangrijke toeristisch-recreatieve attracties van Voorne, die samen de aantrekkingskracht van het eiland bepalen. Daarmee onderscheidt Brielle zich van de nabijgelegen steden. Door de cultuurhistorische kwaliteit van Brielle, de ligging aan het Brielse Meer en de rust en ruimte is Brielle interessant voor dagrecreanten.

Brielse Meer oevers
De recreatieve functies liggen vooral rond het Brielse Meer. Dit gebied is circa 750 ha groot (waarvan 400 ha water) en ontstond toen in 1951 de Brielse Maas werd afgesloten van de zee. Het is een parkachtig gebied en werkt als buffer tussen de industrie in Europoort-Botlek en het landschap van Voorne-Putten. De oevers zijn vooral ingericht voor watersport, oeverrecreatie, wandelen en fietsen. Het gemiddelde jaarbezoek aan het totale recreatiegebied is ongeveer 1,2 miljoen bezoeken. Met een opvangcapaciteit van circa 3 miljoen bezoeken is het bezoek matig te noemen.
Het recreatiegebied is gedateerd en bestaat voornamelijk uit intensief onderhouden gazons en heestervakken. Het huidige recreatief aanbod van het Brielse Meer voldoet op het land niet meer aan de wensen van de recreant. Het gebied wordt door recreanten minder dan gemiddeld gewaardeerd. Dit wordt bevestigd door de bezoekersaantallen. Werden in 2000 nog 2,0 miljoen bezoeken aan het Brielse Meer gebracht, het Recreantenonderzoek uit 2006 telde "slechts" 1,2 miljoen bezoeken. Gezien de opvangcapaciteit van circa 3 miljoen is dit matig te noemen).

Verblijfsrecreatie
Langs het Brielse Meer liggen meerdere kampeerterreinen:

• recreatiepark Krabbeplaat (450 vaste staanplaatsen);
• camping de Lepelaar (43 trekkersplaatsen), Schreiershaven (60 vaste standplaatsen), Damveld en de Meeuw;
• naturistencamping Natukreek.

Dagrecreatie
Ten noorden van het Brielse Meer ligt deels op het grondgebied van de gemeente Rotterdam een 18-holes golfbaan. Per jaar bezoeken gemiddeld 36.000 spelers deze baan. In de directe omgeving van het Brielse Meer ligt een netwerk van wandel- en fietspaden. De oevers bieden plaats aan recreatiestranden en lig- en speelweides.

Recreatief netwerk
In de gemeente is een vrij uitgebreid regionaal recreatief wandel- en fietsroutenetwerk aanwezig. De routes liggen zodanig dat fietsers en wandelaars tijdens het afwisselende landschap, de natuurgebieden en de cultuurhistorische elementen in het gebied kunnen ervaren. In het gebied zijn verschillende wandelroutes uitgestippeld, waaronder de Voornepadroute, de Vestingroute en een Europese wandelroute (E8, vanaf de Ierse westkust tot aan de Slowaakse grens met de Oekraïne). Nabij camping De Krabbeplaat vaart een voetveer over het Brielse Meer naar Brielle. Voor de wandel- en fietsroutes ontbreken plaatselijk nog enkele verbindende schakels in het recreatieve netwerk.
In de gemeente zijn twee paardenhouderijen aanwezig. Een sluitend netwerk voor ruiterpaden ontbreekt echter in het gebied.


Overige voorzieningen
Naast de al genoemde recreatieve voorzieningen beschikt de gemeente over een Kinderspeelparadijs, een Paintbalcenter en een Modelvliegclub (Zwartewaal). Het grote parkeerterrein en de grasterreinen in de Ondernemingspolder-oost worden soms gebruikt voor grote manifestaties zoals een paardenspringconcours. Voorzieningen voor natuurgerichte recreatie zijn nauwelijks aanwezig.

3.4.2 Ontwikkelingsperspectief

De toeristisch-recreatieve sector is een snel groeiende sector in binnen- en buitenland, die regio's en ondernemers dwingt bezig te zijn met productontwikkeling en innovatie. Daarnaast wordt de recreatieve druk op recreatiemogelijkheden vergroot door de toenemende bevolkingsgroei in de Randstad. Door de grote woningbouwopgave in de regio Rotterdam neemt de recreatieve druk op de minder-verstedelijkte gebieden zoals de gemeente Brielle toe.
Ondernemers, overheden en andere partijen op Voorne-Putten onderkennen de toenemende recreatieve druk en hebben in 2001 een gezamenlijke ontwikkelingsvisie opgesteld. Deze visie is uitgewerkt in het Masterplan Recreatie & Toerisme Voorne-Putten/Rozenburg (2001). Op dit moment werkt het recreatieschap aan een gebiedsplan recreatie voor Voorne-Putten-Rozenburg). Het gebiedsplan is richtinggevend voor de integratie van nieuwe ontwikkelingen en voor het opstellen van de beheerplannen.

Toeristische positionering van Brielle
Brielle wil zich nadrukkelijk profileren als toeristische gemeente, passend bij de kwaliteiten van de gemeente. De onderscheidende functie van Brielle als cultuurhistorische stad wil de gemeente benutten. Daarnaast zijn de rust en ruimte en de ligging van de gemeente aan het Brielse Meer kenmerkende kwaliteiten van Brielle.

Kwaliteitsimpuls/herinrichting voor een historische en levendige binnenstad
Om Brielle meer te profileren als cultuurhistorische stad is behoud van het historisch erfgoed belangrijk. Daarnaast is het van belang dat de vesting levend wordt gehouden. In vervolg op de Toekomstvisie Brielle vesting (2003) heeft de gemeente hiervoor het Uitvoeringsprogramma Vesting Brielle (2008) opgesteld. In dit uitvoeringsprogramma staan concrete projecten die een positieve bijdrage leveren aan de recreatieve waarde, het imago en de identiteit van de vesting.
In het uitvoeringsprogramma zijn onder andere bastions, ravelijnen en entrees naar de vesting opgenomen als mogelijke ontwikkelingslocaties. Het verbeteren van de relatie tussen de binnenstad met het waterfront (Stenen Baak) verhoogt bovendien de cultuurhistorische en recreatieve waarde van Brielle.

Brielse Meer
Brielse Meer (oevers) inrichten als eigentijds recreatiegebied
Naast het historische centrum trekt het open landelijk gebied, de aanwezige natuur en de brede wateren recreanten en toeristen naar Brielle. Het Brielse Meer leent zich goed voor water- en natuurrecreatie, maar sluit niet goed aan op de huidige wensen van de recreant. Daarom wordt het Brielse Meer omgevormd van een gedateerd gebied naar een eigentijds recreatiegebied. De basis als groene buffer blijft het uitgangspunt. De variatie in inrichting en voorzieningen moet echter worden vergroot. Het gebied moet weer aantrekkelijk worden voor de doelgroepen: watersporters, oeverrecreanten, sportieve recreanten en toerders.

Differentiatie aanbrengen in intensieve- en extensieve recreatie
Binnen het recreatiegebied wordt onderscheid gemaakt in intensieve gebieden voor recreatie (voor bijvoorbeeld commerciële voorzieningen en jaarrondrecreatievoorzieningen) en extensieve gebieden (voor routegebonden- en natuurrecreatie).
Door deze differentiatie wordt het draagvlak van voorzieningen vergroot en is gerichter beheer van het gebied mogelijk. De Krabbeplaat, delen van de Ondernemingspolder (oost) en de Plas van Heenvliet zijn in beeld voor intensieve recreatie. Hier is beperkte uitbreiding van seizoensgebonden verblijfsrecreatie (niet zijnde terreinen met vaste staanplaatsen) mogelijk.

Recreatieve initiatieven Polder Oosterland en Ondernemingspolder
Polder Oosterland en de Ondernemingspolder maken deel uit van de Brielse Meer oevers en zijn in Regionaal Groen Structuurplan aangewezen als te ontwikkelen (openlucht)recreatiegebied. Later is deze aanduiding in de RR2020 ter plaatse van de Ondernemingspolder overruled door het opnemen van een zoeklocatie voor een regionaal bedrijventerrein. De gemeente handhaaft de agrarische bestemming van de twee polders, maar staat open voor recreatieve initiatieven in Polder Oosterland en de Ondernemingspolder.

Meewerken aan het ontwikkelen van de Plas van Heenvliet
De Combinatie Put van Heenvliet is bezig met het transformeren van de voormalige zandwinningsput tot natuur- en recreatieplas. De gemeente staat positief tegenover dit initiatief.
Door de 35 m diepe put op te vullen tot een diepte van 8 à 10 m zal de waterkwaliteit en de flora en fauna in de Plas van Heenvliet verbeteren. Naast het opwaarderen van natuurwaarden stelt men voor recreatieve functies aan het gebied toe te voegen, zoals strandjes, mogelijkheden voor ongemotoriseerde watersport, vissteigers, een speel- en ligweide en een fietspad.

Recreatief medegebruik (recreatieve routes en knooppunten)
Brielle beschikt over een groot buitengebied wat van belang is als agrarisch gebied en recreatie- en natuurgebied. Het is van belang ook het buitengebied toegankelijk en beleefbaar te maken. Verbrede landbouw en het recreatieve routenetwerk speelt hierin een sleutelrol. Het aanleggen van missende schakels (zie figuur 9.3 op pagina 42) in het routenetwerk en het opzetten van een fietsknooppuntensysteem draagt bij aan een positieve beleving van het gebied.
Een fietsknooppuntensysteem kan een recreatieve impuls geven. Een knooppunt is een strategisch gelegen locatie, waar diverse (recreatieve) routes bij elkaar komen. Door recreatieve knooppunten goed aan te laten sluiten op zowel bovenregionale, regionale en lokale (recreatieve) netwerken - via land en water - kan de bekendheid, bereikbaarheid en toegankelijkheid van de omliggende landschappen flink worden vergroot. Op een recreatief knooppunt zijn kleinschalige recreatieve voorzieningen gekoppeld aan routes.

Creëren van toegankelijke kreken
Een vorm van recreatief medegebruik is het toegankelijk en beleefbaar maken van kreken. De kreken in Voorne-Putten zijn in de loop der jaren stukje bij beetje omgevormd tot agrarisch gebied en/of poldersloten. Vanuit landschappelijk, waterhuishoudkundig en ecologisch oogpunt is het opwaarderen en herstellen van kreken wenselijk. Een belangrijk recreatie uitgangspunt hierbij is het beleefbaar maken van de kreken (bijvoorbeeld door aanleg van wandelroutes). Bij het herstel/opwaarderen van kreken is het van belang de mogelijkheden voor de recreatieve functie van kreken te betrekken.

Meewerken aan realisatie van golfbaan Lagerwoude
Er is een marktinitiatief om ten westen van de kern Brielle op de grens van de gemeenten Brielle, Westvoorne en Hellevoetsluis een golfterrein (18-holes) te ontwikkelen. Deze ontwikkeling is mer-plichtig. Onlangs is de mer-procedure opgestart.

3.4.3 Programma en inzet ruimtelijk beleid

De inzet voor recreatie en toerisme luidt samengevat als volgt:

• toeristische positionering van Brielle, passend bij de kwaliteit van de historische stad, rust en ruimte en de ligging aan het Brielse Meer;
• kwaliteitsimpuls/herinrichting voor een historische en levendige binnenstad:

• behoud van het historisch erfgoed;
• herontwikkeling van bastions en ravelijnen;
• verbeteren van de entrees van de binnenstad;
• verbeteren van de relatie van de vesting met het waterfront (Stenen Baak);

• beperkte uitbreiding van seizoensgebonden verblijfsrecreatie, niet zijnde (kampeer)terreinen met vaste standplaatsen of recreatiewoningen, is mogelijk in intensiveringsgebieden langs de oevers van het Brielse Meer;
• Brielse Meer (oevers) inrichten als eigentijds recreatiegebied door mee te werken aan een intensievere recreatieve functie van de Krabbeplaat, de Ondernemingspolder (oost) en de Plas van Heenvliet;
• meewerken aan het ontwikkelen van de Plas van Heenvliet tot natuur- en recreatieplas;
• recreatief medegebruik (aanleg recreatieve routes en knooppunten);
• creëren van toegankelijke kreken;
• meewerken aan realisatie van golfterrein Lagerwoude.