Beverwijkerstraatweg - Gasstraat Castricum

2 Beleidskader

2.1 Rijksbeleid

2.1.1 Nota ruimte

Op 23 april 2004 heeft het kabinet de Nota Ruimte vastgesteld. De Nota Ruimte bevat de visie op de ruimtelijke ontwikkeling van Nederland en de ruimtelijke bijdrage aan een sterke economie, een veilige en leefbare samenleving en een aantrekkelijk land. Het gaat om de inrichtingsvraagstukken die spelen tussen nu en 2020, met een doorkijk naar 2030. Voor heel Nederland wordt een beperkt aantal generieke regels gehanteerd onder de noemer 'basiskwaliteit': dat zorgt voor een heldere ondergrens op het gebied van bijvoorbeeld veiligheid, milieu, verstedelijking, groen en water.

2.1.2 Nota Wonen

Eén van de centrale boodschappen uit de Nota Wonen in de 21e eeuw is dat kwaliteit steeds belangrijker wordt. De woonconsument vraagt steeds meer kwaliteit en is ook bereid daarvoor te betalen. Daarom is er behoefte aan een kwaliteitssprong. Meer kwaliteit betekent doorgaans meer koopwoningen, meer grote woningen, meer woningen in een hoger prijssegment en vooral meer woningen in aantrekkelijke woonmilieus. Daarnaast wordt gewezen op het belang van differentiatie in de woningvoorraad en de daarmee samenhangende keuzemogelijkheden en leefkwaliteit binnen een wijk.

2.1.3 Nota Belvedere

In 1999 is de Nota Belvedere verschenen. Doel van de nota is de cultuurhistorische identiteit meer richtinggevend te laten zijn voor de inrichting van de ruimte. Uitgangspunt van deze nota is behoud door ontwikkeling. Het ontwikkelen van nieuwe activiteiten binnen cultuurhistorisch waardevolle gebouwen draagt daarin bij aan de kosten van het behoud van deze gebouwen. De gemeente Castricum behoort niet tot de aangewezen gebieden (waaruit overigens niet geconcludeerd mag worden dat er in de gemeente geen cultuurhistorische waarden zijn).De huidige juridische basis voor het omgaan met archeologische waarden is de Monumentenwet uit 1988. In 1988 is het Verdrag van Valetta door de Staten Generaal geratificeerd. Dit verdrag is in de Wet op de archeologische monumentenzorg verankerd, die officieel inwerking is getreden op 1 september 2007, ondermeer als wijziging op de Monumentenwet 1988.

2.2 Provinciaal beleid

Sinds 1 juli 2008 is de Wet ruimtelijke ordening (Wro) van kracht. Het ruimtelijk beleid van de provincie wordt onder de nieuwe wet verwoord in de structuurvisie. Momenteel is voor de gemeente Castricum het streekplan Noord-Holland Noord van toepassing. De ontwerp structuurvisie NH 2040 van de provincie Noord-Holland is in voorbereiding.

2.2.1 Ontwikkelingsbeeld Noord-Holland Noord, Ontwikkelen met kwaliteit (2004)

Het overgangsrecht van de Wro regelt dat het huidige streekplan (Ontwikkelingsbeeld Noord-Holland Noord) van rechtswege een structuurvisie wordt.

Het Ontwikkelingsbeeld Noord-Holland Noord, vastgesteld op 25 oktober 2004, geeft voor de provincie de toekomstvisie voor de periode 2004-2014. In het ontwikkelingsbeeld spreekt de provincie de ambitie uit om de aantrekkingskracht voor het wonen, de natuur, het recreëren en het werken te versterken en ervoor te zorgen dat Noord-Holland zich kan ontwikkelen met behoud van de eigen kwaliteit en identiteit. De provincie biedt op het gebied van wonen de gemeenten de kans om door te groeien. Sleutelwoorden t.a.v. wonen zijn: vrijheid, kwaliteit en samenwerking. Bij samenwerking speelt de Regionale Woonvisie een belangrijke rol.

In het ontwikkelingsbeeld is voor de periode 2004-2014 een capaciteitstekort voor woningbouw aangeven. De woningbouwopgave in Noord-Kennemerland in de periode 2004-2014 bedraagt 15.100 woningen. Ten tijde van vaststelling van het plan bedroeg de plancapaciteit 10.000 woningen (2.100 bestaande stedelijk gebied / 7.900 uitleg). Dit resulteerde in een zoekopgave voor 5.100 woningen, waarvan 2000 (40%) binnenstedelijk. De nadruk ligt op het zo veel mogelijk open houden van het landschap en het hergebruiken van binnenstedelijke terreinen. Voor Castricum zijn nog verschillende mogelijkheden tot inbreiding met woningbouw aanwezig.

De landschappelijke 'onderlegger 'is in Noord-Kennemerland uniek en essentieel als uitgangspunten voor verdere ontwikkelingen. Bij de verdere invulling is daarnaast uit te gaan van de cultuurhistorie (behoud door ontwikkeling, cultuurhistorische patronen als inspiratiebron voor nieuwe ontwikkelingen) en bestaande stedenbouwkundige waarden.

Verstedelijking mag in beginsel alleen plaatsvinden binnen de aangegeven rode contour. Het plangebied valt binnen 'bestaand stedelijk gebied' en valt derhalve binnen de rode contour (zie figuur 2.1).

Figuur 2.1: Ligging perceel Streekplan Noord-Holland Noord

Het Ontwikkelingsbeeld geeft verder aan dat bouwmogelijkheden bij stations in Noord-Holland Noord een stimulans verdienen. Er is behoefte aan wonen in de nabijheid van stations bij een deel van de huishoudens. Mogelijkheden hiertoe liggen vooral binnen de contouren en zijn dan onderdeel van de verdichtingsopgave, waarvoor geen bovengrens is aangegeven. Plannen rond stations buiten de contour en binnen de zoekgebieden worden aangemoedigd. De gemeente Castricum heeft geen plannen om deze kansen te benutten. Het gebied rondom Castricum is uitgesloten in verband met groene waarden en open ruimte.

2.2.2 Partiële herziening ontwikkelingsbeeld Noord-Holland Noord (2007)

Op 19 november en 17 december 2007 hebben Provinciale Staten van Noord-Holland de partiële herziening van het streekplan Noord-Holland Zuid en de actualisering van het Ontwikkelingsbeeld Noord-Holland Noord vastgesteld. Met deze partiële herziening zijn de beide streekplannen in lijn gebracht met de Nota Ruimte van het Rijk en is ingespeeld op een aantal actuele ontwikkelingen. De partiële herziening heeft geen gevolgen voor het bestemmingsplan Beverwijkerstraatweg - Gasstraat.

2.2.3 Ontwerp-structuurvisie Noord-Holland 2040, Kwaliteit door veelzijdigheid (2009)

In opdracht van Gedeputeerde en Provinciale Staten is sinds januari 2008 gewerkt aan een structuurvisie voor heel Noord-Holland ('Structuurvisie Noord-Holland 2040, Kwaliteit door veelzijdigheid'). Tegelijk met een consultatieronde is er gewerkt aan vier mogelijke toekomstscenario's. Over deze vier perspectieven en de provinciale belangen zijn externe partijen in december 2008 en januari 2009 geïnformeerd.

Inmiddels is een ontwerp-structuurvisie gereed. De structuurvisie geeft de provincie Noord-Holland aan op welke manier zij ruimte in de provincie de komende 30 jaar wil benutten en ontwikkelen. De provincie zet daarbij vooral in op compacte en goed bereikbare steden, omringd door aantrekkelijk groen.

De ontwerp-structuurvisie ligt, samen met de bijbehorende verordening en het plan-MER, van donderdag 22 oktober tot en met woensdag 2 december 2009 ter inzage.

2.2.4 Provinciale ruimtelijke verordening Noord-Holland 2009

Provinciale Staten hebben op 15 december 2008 de Provinciale ruimtelijke verordening 2009 vastgesteld. Deze verordening , die op 1 januari 2009 in werking is getreden, schrijft de inhoud van (gemeentelijke) bestemmingsplannen, projectbesluiten en beheersverordeningen voor. De regels komen voort uit de bestaande streekplannen Noord-Holland Zuid en Noord. De verordening, gebaseerd op artikel 4.1 van de Wet ruimtelijke ordening, stelt regels betreffende de inhoud van en de toelichting op bestemmingsplannen over onderwerpen in zowel het landelijke als het stedelijke gebied van Noord-Holland. Het betreft onderwerpen waar een provinciaal belang mee gemoeid is.

Bovenstaand figuur 2.1. leert dat het plangebied valt binnen het in de verordening aangewezen stedelijke gebied. Met de ontwikkeling op het perceel Beverwijkerstraatweg 4-6 is geen provinciaal belang gemoeid. Derhalve is het ook niet noodzakelijk een ontheffing aan te vragen van de bestaande provinciale ruimtelijke verordening.

2.2.5 Ontwerp provinciale ruimtelijke verordening structuurvisie (oktober 2009)

De Provinciale Ruimtelijke Verordening Structuurvisie (PRVS) bevindt zich momenteel in de ontwerpfase en zal begin 2010 worden vastgesteld. Deze verordening betekent een actualisatie van het beleid dat is vastgelegd in de momenteel vigerende verordening. In deze verordening wordt gesproken over 'Bestaand Bebouwd Gebied', wat kan worden vergeleken met de term 'stedelijk gebied' uit de provinciale ruimtelijke verordening Noord-Holland 2009.

De in ontwerp zijnde verordening betekent voor de toekomst met betrekking tot deze ontwikkeling op deze locatie geen extra belemmeringen. Deze verordening leert dat de locatie valt binnen het Bestaand Bebouwd Gebied. Omdat met deze ontwikkeling geen provinciaal belang gemoeid is, de ontwikkeling in overeenstemming met de toekomstige provinciale ruimtelijke verordening, en hoeft ook daarvoor geen ontheffing te worden aangevraagd.

2.3 Regionaal beleid

2.3.1 Regionale woonvisie Noord-Kennemerland 2005-2015

De regio Noord-Kennemerland bestaat uit de gemeenten Alkmaar, Bergen, Castricum, Graft-De Rijp, Heerhugowaard, Heiloo, Langedijk en Schermer. Het gebied kent een rijke schakering aan woningen en woonmilieus. Deze Regionale Woonvisie presenteert het gezamenlijk woonbeleid van de gemeenten in Noord-Kennemerland voor de periode 2005-2015. In deze periode bestaat de minimale bouwopgave voor het gebied uit 15.100 woningen.

Om een indruk te krijgen van de regionale woningbouwproductie in de periode 2005-2015, zijn de gemeentelijke bouwplannen geïnventariseerd waarvan de verwachting bestaat dat deze plannen tot 2015 daadwerkelijk worden gerealiseerd. Uit de inventarisatie blijkt dat er de komende tien jaar een plancapaciteit is van ruim 18.000 woningen. Op basis hiervan lijkt de regionale opgave van 15.100 woningen haalbaar. Voor Castricum is de tot 2015 verwachte woningbouwproductie 945.

Tweederde van deze productie is gelegen in het project 'Wonen in het Groen', gelegen aan de noordkant van Castricum. Dit project is een voorbeeld van integrale planontwikkeling in landelijk gebied met veel aandacht voor woon- en landschapskwaliteit. Bij dit project zijn drie partijen betrokken: de provincie Noord-Holland, de gemeente Castricum en de gemeente Heiloo. Het planconcept gaat uit van de realisatie van maximaal 2.400 woningen, waarvan 1.800 in Heiloo en 600 in Castricum.

De woningbouwproductie kan worden ingedeeld in een viertal categorieën. De woningmarktanalyse die deel uitmaakt van de regionale woonvisie heeft aangetoond dat de stagnerende woningmarkt huishoudens in categorie 1 het meeste raakt. Er is daarom een sterke behoefte aan woningen in categorie 1 (sociale koopwoningen). Het plan voorziet voor 100% in sociale koopwoningen en draagt derhalve positief bij aan de wens van gemeenten het aanbod van nieuwbouw in de richting van categorie 1 en 2 te sturen.

2.4 Gemeentelijk beleid

2.4.1 Strategische visie gemeente Castricum 2030

In de strategische visie 'Buitengewoon Castricum' wordt aan de hand van enkele kerndoelen de gewenste koers van de gemeente op de lange termijn weergegeven. Door uit te gaan van een planhorizon van 2030 wordt in een brede en ruime context naar wenselijkheden en mogelijkheden van Castricum gekeken. De strategische visie biedt daarmee een kader voor het strategische beleid van de gemeente op de lange termijn.

Bij uitbreiding van de woningvoorraad geeft de gemeente Castricum invulling aan het doelgroepenbeleid. Er worden daarbij vier strategieën gelijktijdig bewandeld: inzetten op doorstroming, ouderenhuisvesting, jongerenhuisvesting en starters op de woningmarkt. Kernwaarden zijn: creativiteit, duurzaamheid, intensief ruimtegebruik en het toegankelijk maken en houden van de woningmarkt voor lagere inkomensgroepen.

Voor de kernen binnen de gemeente Castricum betekent dit dat als het gaat om het wonen vooral de verbetering- en inbreidingsmogelijkheden benut moeten worden. Intensivering van het grondgebruik is hierbij een logisch gevolg. Het behoud van de identiteit van de kernen is een belangrijk uitgangspunt. De inbreidingsloacties moeten de identiteit van de kernen versterken. Voor de kern Castricum zal het accent liggen op de inbreidingsmogelijkheden met een groenstedelijk of centrum-dorps karakter. Kenmerken van de woonbebouwing binnen deze twee woonmilieus zijn de overwegend gestapelde woningen, projectmatige ontwikkeling en sterke menging van wonen en niet- woonfuncties.

Uit oogpunt van een duurzaam ruimtegebruik, maar ook om de gewenste aantallen te kunnen halen, zal er bij inbreiding compact gebouwd worden met een hogere dichtheid op de locatie en intensief ruimtegebruik: bijvoorbeeld wonen boven winkels, ondergronds parkeren, meerdere woonlagen boven een parkeerlaag etc. De mogelijkheden voor herstructurering van de woningvoorraad (sloop-nieuwbouw, aanpassen woningen) zullen verder worden onderzocht. Dit om de gewenste differentiatie (afgestemd op doelgroepen van de volkshuisvesting) te verbeteren. Gedacht wordt onder meer aan appartementen voor jongeren meer verspreid over de kernen. Toevoegingen zullen op een zodanige schaal plaatsvinden, dat dit de identiteit van de kern niet aantast.

2.4.2 Visie Oude Haarlemmerweg

In het gebied rond de Oude Haarlemmerweg te Castricum zijn rond 2007 diverse verzoeken ingediend voor het realiseren van met name woningbouwprojecten. Gezien de diverse verzoeken heeft de gemeente Castricum destijds besloten een overkoepelende visie te maken, waarbij de plannen in relatie tot elkaar bekeken moesten worden.

Het eerste concept van de visie is op 19 juni 2007 gepresenteerd aan belanghebbenden, gevolgd door een aangepaste conceptversie op 31 okotber 2007. Gedurende de inspraakperiodes zijn diverse reacties ingediend, als gevolg waarvan in latere fases meerdere malen overleg is geweest met deze partijen, onder meer het buurtcomité dat door onwonenden in het leven is geroepen.

Voorgaande heeft uiteindelijk geleid tot een definitieve visie, die op 27 maart 2008 aan de gemeenteaad is gepresenteerd (raadsactiviteit). De visie is vervolgens besproken in de raadscarrousel van 8 mei 2008, 22 mei 2008 en 5 juni2008.

Naar aanleiding van de raadscarrousel is besloten slechts enkele plannen door te zetten en ter besluitvorming aan de raad voor te leggen. Dit omdat de mening bestond dat de betreffende plannen geen meerderheid in de gemeenteraad zouden krijgen, in verband met de verwachte tegenstand vanuit de buurt, en het teveel tijd zou vergen om tot een compromis met de omgeving te komen. Dit zou nadelig zijn voor de plannen die wel zonder meer doorgang konden vinden.

Onder meer het voorliggende bouwplan op de locatie Beverwijkerstraatweg - Gasstraat is als gevolg daarvan niet opgenomen in de Visie Oude Haarlemmerweg. De gemeente heeft aangegeven dat het intiatiefnemers vrij staat om zelf met een plan te komen wat vervolgens zal worden getoetst. Nieuwe plannen dienen in nauw overleg met de omgeving tot stand te komen en bovendien rekening te houden met hetgeen reeds in de carrousel naar voren is gebracht.

2.4.3 Raadscarrousel

Voor de locatie Beverwijkerstraatweg / Gasstraat is tijdens de raadscarrousel, samengevat, opgemerkt dat het gebouw niet hoger mag worden dan 3 bouwlagen. Daarnaast dient de rooilijn van de Beverwijkerstraatweg gerespecteerd te worden. Hiermee dient binnen eventuele planvorming rekening mee te worden gehouden. De gemeenteraad van Castricum heeft op 2 juli 2009 het ruimtelijk kader voor deze ontwikkeling vastgesteld. Dit bestemmingsplan behelst het planologisch vastleggen van dit ruimtelijk kader.

2.4.4 Bestemmingsplan "Beverwijkerstraatweg"

Op het perceel vigeert het bestemmingsplan "Beverwijkerstraatweg", goedgekeurd door Gedeputeerde Staten van Noord-Holland op 18 januari 1977. De grond heeft de bestemming woningen, met de nadere aanduiding eengezinshuizen 1 of 2 bouwlagen in open bebouwing. Uit de nadere aanduiding blijkt dat op deze locatie eveneens winkels zijn toegestaan. In overeenstemming met de voorschriften uit het bestemmingsplan is op dit moment een schoenenwinkel met bovenwoning op het perceel gevestigd. Binnen deze bestemming is de gewenste ontwikkeling met winkelruimte en 14 appartementen op drie bouwlagen niet mogelijk.

Figuur 2.2: Bestemmingsplan "Beverwijkerstraatweg" ter hoogte van de kruising Beverwijkerstraatweg - Gasstraat

2.4.5 Welstandsnota Castricum 2005

In de welstandsnota wordt zo concreet mogelijk aangegeven welke criteria een rol spelen bij de welstandsbeoordeling en binnen welke kaders die beoordeling zich afspeelt. De welstandsnota van de gemeente Castricum is op 30 september 2005 door de raad herzien.

De locatie Beverwijkerstraatweg / Gasstraat valt onder de noemer 'Dorpslinten', genoemd in paragraaf 4.2.2 van de welstandsnota. De Beverwijkerstraatweg vormt een overgangszone van het landelijke naar het stedelijke gebied en kent alleen aan de oostzijde bebouwing. De kleinschalige bebouwing komt zowel vrijstaand als geschakeld voor, waarbij de dichtheid naar het zuiden toe afneemt. Daarbij varieert de bebouwing tussen een enkele laag met kap en twee bouwlagen met kap of plat dak. Alle bebouwing is haaks georiënteerd en ontsloten op het lint. De meeste bebouwing wordt gekenmerkt door een verticale gevelgeleding en een eigen karakter per (individueel) bouwblok. Er is hier nauwelijks sprake van aantasting van het originele beeld, slechts in enkele gevallen vindt dergelijke verstoring plaats. Opvallend is in dit geval de dakopbouw van enkele panden met plat dak. Hier is bij twee individuele panden in een rij van vier een kap geplaatst.

Langs de Oude Haarlemmerweg is sprake van zeer kleinschalige planmatige uitbreidingen in de vorm van bloksgewijze bebouwing. De bouwblokken verschillen in specifieke kenmerken, maar zijn wel onge-veer in dezelfde rooilijn gelegen. De individualiteit van de bouwblokken geeft dit lint een bijzonder kleinschalig karakter. De bebouwing is georiënteerd en ontsloten op het lint.

Het principeverzoek is op 29 april en 14 mei 2009 voor advies voorgelegd aan de welstandscommissie. Het uitgewerkte plan van 14 mei heeft de goedkeuring van de welstandscommissie gekregen.

2.4.6 Conclusie

De ontwikkeling van 14 startersappartementen met ondergelegen winkelruimte past niet binnen het vigerende bestemmingsplan "Beverwijkerstraatweg". Desondanks is de ontwikkeling in lijn met de strategische visie met het oog op duurzaam ruimtegebruik en hogere bebouwingsdichtheid. Middels het mogelijk maken van wonen boven een winkel wordt hieraan bijgedragen. Uit de Visie Oude Haarlemmerweg en de daarmee in verband staande raadscarrousel blijkt bovendien dat er vanuit gemeentelijk standpunt onder voorwaarden geen bezwaren bestaan tegen voorgenomen ontwikkeling. Op 2 juli 2009 is door de gemeenteraad van Castricum met het vaststellen van het ruimtelijk kader voor deze ontwikkeling expliciet het akkoord gegeven voor deze ontwikkeling. Dit bestemmingsplan behelst het planologisch vastleggen van dit ruimtelijk kader.

2.5 Conclusie

De voorgenomen ontwikkeling aan de Beverwijkerstraatweg 4-6 past binnen het rijks-, provinciaal- en gemeentelijk beleid. Het past echter niet binnen de bepalingen van het bestemmingsplan. Een herziening van het bestemmingsplan is derhalve noodzakelijk.