Postcodegebied 1012

4.4 De structuur van het woonhuis in het bouwblok: de percelen

De beroemde vogelvlucht van Cornelis Anthoniszoon uit 1538 toont een laatmiddeleeuwse stad, die min of meer af is, met stadsmuren, torens, poorten, wereldlijke en religieuze gebouwen en heel veel grote en kleine woonhuizen. Woonhuizen hebben een voorhuis en achterhuis, soms met tussenlid, soms met een split-level. Boven het hoge voorhuis is een verdieping met kap, in later tijden uitgebreid met meer bouwlagen. In de meeste gevallen is de kap van het dwarshuis haaks op de rooilijn, maar een enkele keer zijn de huizen in de breedte gebouwd, bijvoorbeeld over twee ondiepe kavels, met de kap in langsrichting. In het voorhuis wordt gewerkt (winkel, ambacht) of kantoor gehouden, in het achterhuis gewoond. Op de verdiepingen wordt ook gewoond en is ruimte voor opslag. Ieder huis biedt ruimte aan diverse kleinschalige functies.

De woonhuizen zijn voor het grootste gedeelte versteend, omdat vanaf de laatste grote stadsbrand in 1452 feitelijk niet meer in hout mocht worden gebouwd. Zestiende-eeuwse houtskeletbouw is echter op diverse plaatsen, meestal verborgen achter veel latere voorgevels, bewaard gebleven. Vanaf de zestiende eeuw werd niet meer op platen gebouwd, maar op palen, waardoor hogere huizen mogelijk werden. Daarmee verraadt ook het ondergrondse middeleeuwse Amsterdam zich, aan de lagere bouwhoogte. Bij ophoging werd standaard ook de voorgevel vervangen, volgens de laatste mode, een verschijnsel dat overigens ook zonder deze ophoging voorkwam. Dit continue transformatieproces heeft geleid tot een bijzondere historische gelaagdheid, een karakteristiek van het beschermde stadsgezicht. De eeuwenoude geschiedenis komt tot uitdrukking in een gevarieerd silhouet van twee tot zes bouwlagen met lijst, punt- en halsgevels, dit alles binnen de breedtematen van de allereerste gronduitgifte. De kappen zijn vanuit de parcellering overwegend in dwarsrichting, de ontsluiting per perceel. De kleinschalige structuur én het gebruik van het middeleeuwse Amsterdam zijn grotendeels goed geconserveerd.

Kreupelsteeg 2, herstellen van een door brand beschadigd perceel. Binnen de bestaande parcellering wordt ook in structuur een kleinschalig Amsterdams woonhuis herbouwd. Het ondiepe pand heeft een kelder, een hoge begane grond, een verdieping en een zolder. In Amsterdam was dit het model voor (huur)woningen aan de steeg. Ook de kap in langsrichting is een herkenbare karakteristiek, net als de enkele schouw en een spiltrap.