Drinkwaterproductiebedrijf Hooglandse Jaagpad

2.8 Cultuurhistorie en archeologie

Het historisch lint Geinoord refereert als `waardevol object´ aan het tracé van de noordelijke IJsseldijk. Het verbindt het belangrijke archeologische gebied waar het stadje ´t Gein heeft gelegen met het landgoed Oudegein. Het dorp is in 1325 geheel ten onder gegaan.

De watertoren op het terrein van Vitens betreft een rijksmonument, gebouwd in 1911. Bijzonder aan de toren is de constructie. Het is de enige resterende watertoren in Nederland die is gebouwd volgens het systeem van de Belg Dumas. Het komt er op neer dat de toren in systeembouw werd opgetrokken, waarbij kleine betonnen elementen ter plekke werden samengevoegd. De voormalige directeurswoning (Hooglandse Jaagpad 1/2) is aangewezen als 'waardevol object'. Het Filtergebouw (Hooglandse Jaagpad 4) en een middenstandswoning (Hooglandse Jaagpad 6) zijn tijdens het Monumenten Inventarisatie project van de provincie beoordeeld als zijnde 'beeldbepalend'. Het Filtergebouw maakte onderdeel uit van het waterleidingcomplex en is in 1937 gebouwd, in eenvoudige functionele stijl. De middenstandswoning is gebouwd in 1911, in opdracht van de gemeente IJsselstein, en wordt van de weg gescheiden middels een voortuin. Genoemde objecten liggen overigens allen buiten het bestemmingsplangebied.

Het dichtstbijzijnde waardevolle archeologische terrein is ´t Gein/klooster Nazareth. Dit terrein ligt echter direct aan de overzijde van Geinoord (ten noorden van de schaatsbaan). Dit is de oude handelsnederzetting Het Gein met klooster Nazareth. De resten zijn niet zichtbaar, maar liggen nog in situ. In het zuidwesten van het terrein liggen ook nog het huis, schuur en erf van Isack Schalij (burgemeester).

Een ander terrein van hoge archeologische waarde, in de nabijheid van het plangebied, is landgoed Oudegein bij het Geinoord. In de kelders van het huidige landhuis bevinden zich namelijk de fundamenten van de oorspronkelijke woontoren die daar in de Middeleeuwen heeft gestaan. Tevens zijn er twee voorterreinen. Het terrein uit de middeleeuwen ligt ten oosten van het hoofdgebouw en is nu niet bebouwd. Het andere is uit de zeventiende eeuw en ligt aan de zuidzijde waar de oorspronkelijke boerderij nog staat.

Het plangebied en directe omgeving ligt niet in een gebied met een verhoogde verwachtingswaarde voor archeologische resten. Een karterend booronderzoek, begin 2011 uitgevoerd door Synthegra Archelogie (zie Bijlage 3), heeft uitgewezen dat in het plangebied geen vindplaats te verwachten is. Er zijn in twee rondes boringen boringen uitgevoerd op het perceel naast de spoelwatervijver, op het huidige terrein van Vitens en op de beoogde locatie van de calamiteitenvijver. In geen van de boringen zijn indicatoren aangetroffen die wijzen op de aanwezigheid van een archeologische vindplaats. De kans dat binnen het plangebied een archeologische vindplaats aanwezig is, wordt daarom klein geacht. De gemeente besluit daarom dat geen nader onderzoek uitgevoerd hoeft te worden. Het kan echter altijd zo zijn dat onverwachts toch op archeologische resten wordt gestuit. In dat geval geldt op grond van de Monumentenwet een meldingsplicht.