Structuurvisie Heumen 2025

Toelichting

Hoofdstuk 1 Inleiding

1.1 Nieuwe structuurvisie

De samenleving is aan zet. Dat is het motto van de gemeente Heumen. Dat geldt ook voor deze voorliggende 'Structuurvisie Heumen 2025' waarin de visie op het ruimtelijk beleid tot 2025 is neergelegd. Het is een nieuwe structuurvisie die van toepassing is op het gehele grondgebied van de gemeente Heumen en die interactief, samen met de gemeenschap is opgesteld.

Daarmee is de 'Structuurvisie Heumen 2025' opgesteld in de geest van de 'Strategische visie gemeente Heumen 2020'. Dit komt tot uiting in een proces dat is gericht op participatie waarin bewust is gezocht naar de daadkracht, ideeën en visies binnen de gemeenschap.

1.2 Waarom een structuurvisie?

Om de volgende redenen is besloten tot de opstelling van de 'Structuurvisie Heumen 2025':

• het ontbreken van een actueel en samenhangend gemeentelijk ruimtelijk beleid. Met de structuurvisie wordt voorkomen dat ruimtelijke afwegingen slechts de korte termijn en/of incidentele of individuele belangen dienen;
• het vertalen van de 'Strategische visie gemeente Heumen 2020'. Een ruimtelijke vertaling is mede nodig om uitvoering te geven aan de strategische visie. Daarnaast kan met het proces voor de structuurvisie vorm worden gegeven aan de in de strategische visie voorgestane nieuwe verhoudingen tussen overheid en gemeenschap;
• de Wet ruimtelijke ordening. Volgens deze wet wordt uitgegaan van een scheiding van beleid en regelgeving. De regelgeving is geregeld in het bestemmingsplan. Het beleid wordt neergelegd in een structuurvisie. Hierin beschrijft de gemeente voor haar grondgebied de hoofdlijnen van de voorgenomen ontwikkeling en het daarop te voeren ruimtelijke beleid.

1.3 Wat kun je met een structuurvisie?

De structuurvisie geeft een beeld hoe de gemeente zich in de toekomst (tot 2025), ruimtelijk denkt te ontwikkelen. Het geeft het kader aan waarbinnen deze ontwikkeling plaats dient te vinden. Een bestemmingsplan geeft gebruiks- en bouwregels aan die voor de burger direct bindend zijn. Bij het opstellen van nieuwe bestemmingsplannen vormt de structuurvisie een belangrijk kader.

Als de 'Structuurvisie Heumen 2025' uiteindelijk vastgesteld is, dan heeft dat de volgende consequenties:

• a. de inhoud van de structuurvisie is voor de gemeente bindend en daarmee leidend voor onderhandelingen met andere partijen in relatie tot ruimtelijke ontwikkelingen. Enkel goed gemotiveerd kan het gemeentebestuur van de structuurvisie afwijken;
• b. nieuwe bestemmingsplannen moeten inhoudelijk passen binnen de visie van de structuurvisie.

Het hebben van een structuurvisie betekent overigens niet dat alles wat in de structuurvisie is opgenomen ook daadwerkelijk wordt gerealiseerd. Het zijn gewenste toekomstige ruimtelijke ontwikkelingen. Het betekent niet dat de gemeente (de overheid) al deze ontwikkelingen ook zelf gaat uitvoeren. Er wordt nadrukkelijk ruimte geboden aan de kracht en kennis die in de samenleving aanwezig is. De gemeente zal, binnen haar verantwoordelijkheden en mogelijkheden, zich meer richten op regie, partnerschap en samenwerking.

1.4 Hoe kwam de structuurvisie tot stand?

1.4.1 Proces op hoofdlijnen

De 'Structuurvisie Heumen 2025' komt tot stand op basis van een interactief proces. Met name in de start van het proces is veel aandacht besteed aan het uit de gemeenschap halen van kennis en ideeën. Vervolgens zijn de verschillende genomen stappen en producten besproken met een panoramagroep waarin de deelnemers een doorsnede vormen uit de samenleving. Ter verificatie wordt de structuurvisie op gezette momenten ook besproken met de gehele bevolking om vervolgens te worden vastgesteld door de gemeenteraad.

Samengevat maken de volgende bijeenkomsten deel uit van het proces van de structuurvisie:

Datum	Activiteit
maart 2012	Startbijeenkomst gemeenteraad en panoramagroep.
maart en april 2012	Dorpsschouwen waarin elke kern is bezocht. De bewoners toonden de kwaliteiten en zorgen in hun dorp. Voor ondernemers en het buitengebied is ook een soortgelijke bijeenkomst gehouden.
april 2012	Arenadebat panoramagroep. Middels stellingen is gezocht naar de ontwikkelingsruimte die men wenselijk geacht in relatie tot verschillende ruimtelijke thema's.
juni 2012	Nota van Uitgangspunten besproken met de Panoramagroep. Deze nota vormt het kader waarbinnen de Structuurvisie Heumen 2025 wordt uitgewerkt.
september 2012	Vaststelling Nota van Uitgangspunten door gemeenteraad met amendement duurzaamheid.
januari 2013	Consultatieronden Panoramagroep/gemeenteraad en gemeenschap. In deze ronden wordt de concept Structuurvisie gepresenteerd en besproken. In werkgroepverband worden de verschillende thema's nader uitgewerkt.
maart 2013	Bespreken concept 'Structuurvisie Heumen 2025' met projectgroep en stuurgroep.
augustus/september 2013	Inspraakavond 'Structuurvisie Heumen 2025' en start inspraak.
januari 2014	Vaststelling 'Structuurvisie Heumen 2025' door de gemeenteraad.

Het ontwerp van de structuurvisie heeft vanaf 22 augustus tot en met 2 oktober voor een ieder ter inzage gelegen. Tijdens deze termijn konden mondeling en schriftelijk zienswijzen worden ingediend. Het verslag van deze zienswijzen is opgenomen in Bijlage 1.

1.4.2 Het interactieve proces

De gemeente Heumen biedt letterlijk en figuurlijk ruimte aan haar bewoners en ondernemers om samen vorm te geven aan de toekomst. Dat betekent dat juist bij de opstelling van een ruimtelijke structuurvisie het betrekken van deze bewoners en ondernemers van groot belang is. Voor dat doel is een interactief proces doorlopen waarbinnen de bevolking en de gemeente Heumen gezamenlijk vorm hebben gegeven aan de structuurvisie. Belangrijk onderdeel daarvan is de opstelling van een klankbordgroep met daarin een afvaardiging vanuit de gemeenschap. Het interactieve proces is opgebouwd uit een aantal stappen:

• De Startbijeenkomst;
• De Dorpsschouwen;
• Het Arenadebat;
• De Consultatieronden;
• De inspraak.

De Startbijeenkomst

Op 6 maart 2012 is een startbijeenkomst gehouden met de gemeenteraad en de deelnemers uit de klankbordgroep. Hierin is aangegeven welk proces wordt voorgestaan en op welke wijze de aanwezigen daarin een bijdrage kunnen en willen leveren.

De Dorpsschouwen

Het proces van de structuurvisie start met het verzamelen en leren kennen van ruimtelijke mogelijkheden en beperkingen binnen de gemeente. Hier heeft de gemeenschap een belangrijke bijdrage aan geleverd tijdens de gehouden dorpsschouwen in elk van de kernen. Daarnaast waren er nog speciale schouwavonden met de ondernemers uit de kernen en met de ondernemers en bewoners van het buitengebied.

In maart 2012 stonden de dorpsschouwen in Heumen, Overasselt en Nederasselt op het programma. in deze drie kleine kernen zijn op twee zaterdagen gemeente, bewoners en het stedenbouwkundig bureau op pad geweest. De bewoners hebben enthousiast verteld over hun dorpen, wat er mooi aan is, wat er beter kan. Ruimtelijke kwaliteit was een belangrijk onderwerp, evenals de leefbaarheid. Deze onderwerpen hebben een belangrijke plek gekregen in de Structuurvisie Heumen.

De dorpsschouw in Nederasselt.

In april 2012 heeft een avondschouw plaatsgevonden in Malden. In Malden wil men vooral niet verder verdichten. Daarnaast werd aangegeven dat de bestaande Structuurvisie Malden nog zeer actueel is en dat niet ineens een ander beleid moet worden ingezet. In de Structuurvisie Heumen zijn dan ook de hoofdlijnen uit de Structuurvisie Malden overgenomen. Daarnaast is er, conform de wens van de bewoners, aandacht voor meer recreatie langs de Kanaalzone en is er een zelfstandig traject ingezet ten aanzien van het centrumgebied.

In april 2012 zijn er ook avondschouwen geweest met ondernemers en mensen uit het buitengebied. Bij de ondernemers ging het vooral om het functioneren van het (winkel)centrum en om het beschikbaar houden van de bedrijventerreinen voor bedrijvigheid. In het buitengebied waren voor- en tegenstanders voor ruimtelijke zonering; het scheiden van functies. Algemeen beeld dat er ruimte moet zijn om agrarische ontwikkelingen te ontplooien en om meer samenhang tussen natuurbeheer en agrarische activiteiten aan te brengen. Ook wil men niet meer burgerwoningen toestaan in het buitengebied. In de Structuurvisie zijn deze onderwerpen opgepakt. Voor het centrum van Malden is een apart interactief traject gestart 'de houtskoolschets Hart voor Malden'.

Het Arenadebat

Op 24 april 2012 heeft het Arenadebat plaatsgevonden met de klankbordgroep. In dit debat zijn eerst de resultaten gepresenteerd ten aanzien van de informatieverzameling, waaronder de dorpsschouwen. Vervolgens zijn hieruit een aantal belangrijke thema's naar boven gehaald. Voor elk van deze thema's, waaronder wonen, zorg, landschap, werken en recreatie, zijn stellingen neergelegd. Hier kon men voor of tegen zijn. Ook was een soort van genuanceerde middenweg mogelijk. Uit het debat volgt uiteindelijk een zekere gedragen koers ten aanzien van de ruimtelijke ontwikkeling van de gemeente. Belangrijke elementen uit het debat die terecht zijn gekomen in de Structuurvisie Heumen zijn: de tweedeling in karakter tussen de gebieden ten oosten en westen van het kanaal, het niet meer bouwen voor groei, maar voor leefbaarheid, het concentreren van voorzieningen in Malden en op kleine schaal in Overasselt, de focus op lichte bedrijvigheid en dienstverlening en het ruimte bieden aan de verbreding van de landbouw.

De gemaakte keuzen in het Arenadebat en de verzamelde informatie zijn verder uitgewerkt in een Nota van Uitgangspunten. Deze nota geeft het kader weer waarbinnen de Structuurvisie Heumen moest worden opgesteld. De Nota van Uitgangspunten is in juni 2012 zowel besproken met de klankbordgroep als met de gemeenteraad en als zodanig in september 2012 ook door de gemeenteraad vastgesteld.

De Consultatieronden

Op basis van de vastgestelde Nota van Uitgangspunten is vervolgens gewerkt aan het concept van de Structuurvisie Heumen. Dit concept is na ambtelijke toetsing vervolgens ter discussie gesteld in een tweetal consultatieronden met gemeenteraad, klankbordgroep en alle bewoners en ondernemers. Deze vonden plaats op 7 en 14 januari 2013.

Op deze bijeenkomsten werd aangegeven welke ambities en ruimtelijke uitwerkingen zijn opgenomen in de Structuurvisie Heumen. Voor elk van de thema's zijn de belangrijkste uitspraken op grote sheets weergegeven. Hierachter kon iedereen weergeven of men het hier mee eens of oneens was. Ook kon men amenderen om iets toe te voegen of te wijzigen aan de uitspraak. In deelgroepen werd hierover gesproken, waarna vervolgens plenair ingegaan werd op de punten waar men het oneens was of een amendement wilde indienen. Hiermee werd duidelijk op welke punten de concept Structuurvisie Heumen nog moest worden aangepast of worden aangevuld.

De inspraak

Aan de hand van de consultatieronden is de Structuurvisie Heumen aangepast en gereed gemaakt voor inspraak. Van 22 augustus tot 2 oktober 2013 heeft de structuurvisie ter inzage gelegen. Tijdens deze periode is ook een inspraakavond gehouden waarop de inhoud van de visie uiteen werd gezet en vragen konden worden gesteld. Uiteindelijk hebben 17 personen of organisaties gereageerd. Dit heeft geleid tot enkele tekstuele aanpassingen en verduidelijkingen, waaronder een tekst over de Ladder van duurzame verstedelijking.

Na deze inspraakperiode hebben enkele actuele ontwikkelingen voor aanpassingen in de Structuurvisie Heumen gezorgd. De belangrijkste hiervan zijn:

• de gemeenteraad heeft afgezien van de ontwikkeling van de Kanaalzone. Dit betekent dat er geen verplaatsing van de sportvelden nodig is. De alternatieve locaties voor de sportvelden zijn dan ook uit de structuurvisie gehaald. De Kanaalzone zelf, blijft wel aangeduid als mogelijk her te ontwikkelen gebied voor de lange termijn;
• gezien de herijking van het woningbouwprogramma wordt de mogelijkheid open gehouden voor woningbouw op locatie De Veldschuur, in combinatie met de maatschappelijke, sportieve en recreatieve functies;
• er wordt expliciet aangegeven dat de gemeente geen voorstander is van aanwijzing van het retentiegebied in de Overasseltse Broek, maar dat de oplossingsrichting in het kader van het Deltaprogramma Maas gezocht moeten worden in dijkverhoging en in maatregelen in de uiterwaarden;
• de rondweg Malden is uit de Structuurvisie Heumen gehaald, omdat in regionaal verband vooral wordt gekeken naar benutting van de bestaande infrastructuur en het verbeteren van het openbaar vervoer en het fietsnetwerk;
• ten aanzien van windenergie is aangegeven dat deze vorm van energie in de vorm van windmolens, solitair of in parken, nog nader zal worden uitgewerkt als alle informatie omtrent dit onderwerp volledig in beeld is. Dit gezien het feit de lopende provinciale discussie.

1.5 Een digitale structuurvisie

De 'Structuurvisie Heumen 2025' zal, net als de gemeentelijke bestemmingsplannen, digitaal raadpleegbaar zijn. Dit betekent dat de structuur en de opzet van deze structuurvisie gericht is op een optimale digitale leesbaarheid.

Centraal in de digitale raadpleegbaarheid staat de structuurvisiekaart. Door een klik op de een locatie binnen de gemeente wordt het ruimtelijke beleid ter plekke in beeld gebracht. Dit betekent dat de ruimtelijke structuurvisie voornamelijk gebiedsgericht wordt opgesteld. Voor elk van deze gebieden wordt de ruimtelijke positie geschetst binnen de gemeente en de omgeving en vervolgens wordt in de ruimtelijke visie concreet aangegeven welke ruimtelijke ontwikkelingen, onder welke voorwaarden, mogelijk worden gemaakt. Voor ontwikkelingen die op meerdere locaties kunnen plaatsvinden worden specifieke aanduidingen op de kaart gebruikt waaraan eveneens een ruimtelijke beschrijving en visie worden gekoppeld.

Concreet betekent dit dat in hoofdstuk twee op hoofdlijnen de ruimtelijke ambities van de gemeente worden beschreven in relatie tot de verschillende beleidsthema's. In hoofdstuk drie volgen de gebiedsgerichte beschrijvingen van de in het ruimtelijk beleid onderscheiden gebieden en thematische ontwikkelingen. Tenslotte worden in hoofdstuk vier de aanduidingen beschreven die op de Structuurvisiekaart staan aangegeven.

Het beleid dat mede ten grondslag ligt aan deze visie is opgenomen in Bijlage 2.

Bestaande structuurvisies

De bestaande ruimtelijke structuurvisies voor het Lierdal, Malden en Sluispoort worden integraal meegenomen in deze Structuurvisie Heumen. In de Structuurvisie Heumen zal expliciet worden aangegeven waar wordt afgeweken van deze bestaande structuurvisies. In ieder geval wordt de planhorizon van deze bestaande structuurvisies middels de Structuurvisie Heumen verlengd tot 2025.

De toekomst is onzeker en vaag. In de Structuurvisie Heumen wordt een zo breed mogelijk ruimtelijk kader geschetst waarbinnen de samenleving zich kan ontwikkelen.

Hoofdstuk 2 Ambities

2.1 Inleiding

De gemeente kiest voor een meer terughoudende rol waarin zij minder taken zelf gaat doen en meer een regierol op zich zal nemen. Dit mede door de gewijzigde financiële omstandigheden met als gevolg een afnemende speelruimte van de gemeente. Het sluit echter ook aan bij de ontwikkeling in de samenleving waarbij de gemeenschap meer het heft in handen neemt, zelf keuzen maakt en zelf verantwoordelijkheid draagt. De gemeente treedt daarbij terug om zo meer ruimte te bieden aan deze daadkracht. Hierbij hoort vertrouwen hebben in elkaar.

Met deze structuurvisie legt de gemeente Heumen het ruimtelijke speelveld neer op basis waarvan zij samen met de gemeenschap en andere partijen een invulling wil geven aan de ruimtelijke ontwikkeling van de gemeente. Dat start met ambitie. Voor de belangrijkste thema's wordt deze ambitie in de volgende paragrafen weergegeven. Het is de ambitie van de gemeente voor het te voeren ruimtelijk beleid, die in samenspraak met de gemeenschap is geformuleerd.

2.2 Identiteit

De gemeente Heumen is een gemeente met primair een landelijke en groene uitstraling. Daarbinnen is ruimte voor karakterverschillen tussen het grondgebied ten oosten en het grondgebied ten westen van het Maas-Waalkanaal.

De gemeente Heumen ligt nabij Nijmegen en vormt een herkenbaar contrast ten opzichte van deze stedelijke gemeente. Het landelijke karakter van de gemeente, gekenmerkt door hechte dorpsgemeenschappen in de kleine kernen, het gevoel van ruimte en de groene uitstraling van het landschap, is een onderscheidende kwaliteit waaraan de gemeente haar identiteit ontleent. Daarbij is ook aandacht voor de nuances binnen het landelijke karakter en de verschillen in ontwikkeling die dit met zich mee kan brengen.

Zo heeft het gebied ten westen van het Maas-Waalkanaal een meer agrarisch karakter. Dit uit zich in een relatief sterke vertegenwoordiging van het boerenbedrijf en een drietal kleine kernen die nog een sterke band met het buitengebied hebben. Ook is hier de recreatie sterk vertegenwoordigd in de Overasseltse Vennen en langs en op de Maas. Het gebied ten oosten van het Maas-Waalkanaal staat meer onder de invloed van het stedelijke gebied van Nijmegen. Dit uit zich in het forensendorp Malden en haar voorzieningenniveau en het grotere ruimtebeslag van economische en recreatieve functies. In beide gebieden zijn omvangrijke en belangwekkende natuurgebieden gelegen.

Deze tweedeling wordt gezien als een kwaliteit. Het levert variëteit en contrast op, biedt keuzemogelijkheden en maakt het mogelijk om tot een veelzijdige ontwikkeling van de gemeente te komen. Aanvullende kwaliteiten zijn de landschappelijke variatie en de cultuurhistorie. Tezamen geven deze kwaliteiten vorm en inhoud aan de identiteit van de gemeente Heumen.

Ruimtelijk sfeerbeeld van de gemeente Heumen.

2.3 Wonen

In de gemeente Heumen kun je wonen voor je leven. Op gemeenteniveau is sprake van een evenwichtige bevolkingsopbouw, waar mogelijk ook per kern. Starters, ouderen en jongeren krijgen extra aandacht om hun positie op de woningmarkt te versterken.

Het streven van de gemeente is erop gericht om het inwonertal constant te houden ten opzichte van het inwonertal op 1 januari 2010. Daarbij geldt dat dit voor de drie kleine kernen als doelstelling wordt gehanteerd in relatie tot het behouden van de leefbaarheid. Voor Malden is het een streven in relatie tot de beschikbare locaties en het behoud van de kwaliteit als groen dorp.

In kwalitatieve zin kent de gemeente Heumen een relatief eenzijdig opgebouwde woningvoorraad, bestaande uit met name grote eengezinswoningen (twee-onder-een-kap en vrijstaand). De huursector is er ten opzichte van omliggende gemeenten relatief klein (1.895 op een totaal van 6.759 woningen (2010)). In de drie kleinere kernen blijft, in relatie tot de leefbaarheid, ingezet worden op de bouw van woningen met gepaste aandacht voor starters, ouderen en jongeren in de verschillende prijscategorieën en waar nodig en mogelijk door aanpassingen aan de bestaande woningvoorraad. Bij voldoende vraag wordt incidenteel gebouwd voor (jonge) starters en ouderen. In Malden zijn veel voorzieningen aanwezig. Daarom zal in het woningbouwprogramma extra aandacht zijn voor de bouw van levensloopbestendige woningen en voor woningen voor (jonge) starters. Daarnaast zal vooral ook in de bestaande woningvoorraad ingezet worden op aanpassingen die woningen breder inzetbaar maken en ouderen de mogelijkheid bieden langer zelfstandig te blijven wonen.

2.4 Woningbouw in de kernen

Er wordt gebouwd ten behoeve van de leefbaarheid. Mede daarom wordt de woningbouwopgave verdeeld over alle kernen. In Malden gaat het om inbreiding. In de drie kleine kernen ligt de nadruk meer op gefaseerde en kleinschalige uitbreidingen.

Het woningbouwprogramma wordt gestuurd op basis van de kwaliteiten van een locatie en de lokale behoefte. Voor Malden geldt dat geen uitbreiding meer aan de orde is, maar alleen inbreiding. Deze inbreiding vindt plaats op percelen waar bebouwing al aanwezig is en waar mogelijkheden ontstaan voor functiewijzigingen. Groengebieden worden niet ingezet voor inbreiding, met uitzondering van de onbebouwde terreinen ten westen van de Rijksweg in het zuiden van Malden. De Kanaalzone wordt gezien als transformatiegebied binnen de bebouwde kom van Malden en is in die zin een inbreidingslocatie.

In de drie overige kernen wordt met name ingezet op uitbreiding. Deze uitbreidingen vinden gefaseerd plaats in relatie tot de behoefte in het dorp op locaties aan de randen van het dorp. Bij de uitbreiding is aandacht voor de verweving van de kwaliteiten van landschap en dorp met als doel het landschap/ het buitengebied ook tot bij het bestaande dorp te brengen. Inbreiding is mogelijk op bebouwde percelen waar functiewijzigingen plaatsvinden en niet mogelijk op bestaande open ruimten, tenzij er hierdoor een stedenbouwkundige versterking van een dorpslint plaatsvindt.

2.5 Werken

In de gemeente Heumen is ruimte voor agrarische activiteiten, bedrijvigheid en dienstverlening. Naast de bedrijventerreinen wordt ruimte aan bedrijvigheid gegeven binnen de wijken en het centrum, mits deze zich verhoudt tot de aanwezige omliggende functies. Het winkelcentrum van Malden wordt als belangrijke (werkgelegenheids-)voorziening voor het dorp ondersteund.

De agrarische sector bepaalt voor het grootste deel het beeld van de gemeente Heumen. Deze bedrijfstak kan zich ook de de toekomst blijven ontwikkelen binnen de gemeente Heumen. Wel zijn hiervoor meer mogelijkheden in het ene gebied, dan in het andere gebied. Met name de Teerse Sluispolder en het Neder- en Overasseltse Broek zijn de gebieden waarin ruimte wordt geboden aan de agrarische sector.

Nu het Werklandschap als bedrijventerrein planologisch is vastgelegd, vindt binnen de gemeente Heumen geen uitbreiding meer plaats van bedrijventerrein, met uitzondering van Sluispoort. De bedrijventerreinen zijn expliciet bedoeld voor bedrijvigheid, met name middelzware en lichte bedrijvigheid. Voor nieuwe zware industrie is geen ruimte. Hiervoor zijn andere locaties binnen de regio beschikbaar. Voor detailhandel en voor niet aan bedrijvigheid verbonden kantoren is geen ruimte op de bedrijventerreinen, met uitzondering van grootschalige detailhandel.

Ten behoeve van kantoren en lichte bedrijvigheid, wordt vooral ingezet op (her)gebruik van de bestaande gebouwen in de kernen. Het beroep en bedrijf aan huis, wordt onder voorwaarden in relatie tot een leefbare woonomgeving, gestimuleerd.

Met het Winkelcentrum Malden heeft het dorp Malden een belangrijke voorziening, publiekstrekker en werkgever. Het functioneren van dit winkelcentrum wordt ondersteund door te zorgen voor een goede herkenbaarheid, bereikbaarheid en toegankelijkheid. Hiervoor is een apart traject 'Het Hart voor Malden' ingezet. In relatie tot de stijgende populariteit van internetkopen en de schaalvergroting in de detailhandel is het in de toekomst denkbaar dat het winkelcentrum naast detailhandel ook andere publieksgerichte activiteiten (op bijvoorbeeld cultureel of maatschappelijk of retail) huisvest. Hiermee wordt leegstand voorkomen en is de goede bereikbaarheid en toegankelijkheid van druk bezochte activiteiten, niet zijnde evenementen, gewaarborgd. Overigens dient leegstand van dit winkelcentrum in de eerste plaats voorkomen te worden door het niet toestaan van detailhandel buiten het Winkelcentrum Malden, tenzij de schaal of aard van de detailhandel dit niet mogelijk maakt.

Ruimtelijke hoofdverbindingen binnen de gemeente Heumen.

2.6 Recreatie en toerisme

In de gemeente Heumen kunnen recreatie en toerisme zich verder ontwikkelen, zowel wat betreft verblijfs- als dagrecreatie. In het algemeen past daarbij een kleinschalig en landelijk karakter. Incidenteel zijn meer grootschalige voorzieningen of activiteiten denkbaar, mits er sprake is van een meerwaarde voor landschap en gemeenschap.

De gemeente Heumen is een gemeente met een grote landschappelijke variatie en een rijke cultuurhistorie. Niet alleen maakt dit het wonen en leven in de gemeente Heumen aantrekkelijk, het trekt ook mensen van buiten. Het aantrekken van toeristen heeft een positief effect op de economie en op de leefbaarheid. De gemeente is aantrekkelijk om te wandelen en fietsen in combinatie met een bezoek aan plaatselijke horeca en musea.

Het starten van kleinschalige verblijfsrecreatieve mogelijkheden is mogelijk in de kernen en het buitengebied. Daarbij kan worden gedacht aan bed and breakfast en kamperen bij de boer. Voor meer grootschalige vormen is maatwerk noodzakelijk. Daarbij wordt vooral gekeken naar de relatie met de kernen en de ontsluiting.

Dagrecreatieve activiteiten zijn mogelijk in relatie tot kansen die natuur, landschap of agrarische activiteiten bieden. Daarbij is een goede ontsluiting van belang. Speciale aandacht heeft de Maas als te stimuleren geleider van recreatieve ontwikkelingen in relatie met de aanwezige natuur-, landschaps- en waterhuishoudkundige waarden. Waar mogelijk kunnen ook de recreatieve potenties van het Maas-Waalkanaal worden benut. Deze zijn vooral gelegen langs het kanaal en niet op dit drukke scheepvaartkanaal.

Ten behoeve van het verbeteren van de toeristische en recreatieve structuur wordt het vervolmaken van een padennetwerk (wandelen en fietsen) rondom de kernen en tussen de kernen en voorkomende landschapstypen gestimuleerd. Waar mogelijk en noodzakelijk heeft daarbij het passeren van grote ruimtelijke barrières als de A73 en het Maas-Waalkanaal de aandacht.

2.7 Verkeer

De bestaande wegenstructuur is leidend voor de afwikkeling van het toekomstige verkeer. In het geval er sprake is van knelpunten als gevolg van (boven)regionaal doorgaand verkeer, worden oplossingen gezocht in regionaal verband. De bereikbaarheid en veiligheid van langzaam verkeer staat voorop in het geval van nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen.

Voor regionale problemen dienen ook regionale oplossingen te komen. In met name Malden doen zich knelpunten voor ten aanzien van de verkeersintensiteit op de Rijksweg en afgeleide wegen als gevolg van doorgaand verkeer tussen Nijmegen en de A73. Oplossingen hiervoor worden in de bestaande infrastructuur gezocht en in de mogelijke aanpassing hiervan. Mocht dit niet mogelijk zijn dan zal in regionaal verband naar 'buiten stedelijke' oplossingen moeten worden gezocht. Dergelijke oplossingen komen pas op de lange termijn in beeld.

In de overige kleine kernen is ook sprake van druk doorgaand zwaar verkeer en/of sluipverkeer. Hier worden de oplossingen specifiek gezien binnen de bestaande wegenstructuur.

Het langzaam verkeer moet zich veilig en gemakkelijk kunnen bewegen binnen en tussen de kernen. Waarnodig wordt hiervoor ingezet op het verbeteren van de langzaam verkeersverbindingen.

Hoofdverbindingen spoor- en wegennet met de directe omgeving.

2.8 Natuur

Natuur is een belangrijk onderdeel van het karakter van de gemeente Heumen nu en in de toekomst. De natuur is van waarde en wordt in haar waarde gehouden. Om ook in de toekomst economische dragers te vinden voor de natuur is verweving met andere functies mogelijk, mits de te beschermen natuurwaarden behouden blijven.

De gemeente Heumen is bekend om haar bos- en natuurgebieden, zoals het Heumensoord, de Overasseltse Vennen, De Elshof, de Erpewaai en de Maasuiterwaarden. Tussen deze gebieden bevinden zich ecologische verbindingszone's. In deze gebieden kunnen natuur en recreatie grotendeels naast elkaar bestaan. Er is veelal een spanning aanwezig met agrarische activiteiten. In de toekomst wordt ingezet op een grotere verweving tussen de natuur en agrarische activiteiten, waarbij beiden elkaar meer aanvullen. Hier liggen met name kansen in relatie tot het onderhoud van natuurgebieden en het vinden van economische dragers om de natuur ook in stand te houden. Ook toerisme en recreatie kan hier aan bijdragen.

Natuur- en groengebieden binnen de gemeente Heumen.

2.9 Cultuurhistorie

Cultuurhistorie is een belangrijke kwaliteit van de gemeente Heumen. Deze kwaliteit wordt beter zichtbaar gemaakt en benut.

De gemeente Heumen kent als grensgebied tussen landsdelen en provincies een bewogen geschiedenis. Hiervan zijn nog vele relicten aanwezig die verhalen over een eeuwenlange strijd om het bestaan. Deze geschiedenis is nog vrij onbekend en weinig zichtbaar gemaakt. Hier liggen kansen om zowel de woon- en leefomgeving meer aantrekkelijk te maken voor de bewoners als voor het verleiden van toeristen en recreanten naar de gemeente Heumen.

 

2.10 Welstand

Voor locaties die op grond van deze structuurvisie (of in bestemmingsplannen) zijn aangemerkt als locaties met veel kwaliteit en/of (ontwikkel-)kansen, geldt dat de beeldkwaliteit dient te worden gewaarborgd en/of versterkt.

Te denken valt aan ruimtelijke (hoofd-)structuren, elementen die de herkenbaarheid en identiteit van de kernen en afzonderlijke deelgebieden versterken (‘dorpsgezichten’), en cultuurhistorisch erfgoed. Deze locaties zullen concreet worden aangeduid en gevisualiseerd op een kaart die als wijziging van de Welstandsnota gemeente Heumen aan de nota zal worden toegevoegd en door de Raad zal worden vastgesteld. In genoemde nota staan de criteria waaraan vergunningplichtige activiteiten op de betreffende locaties zullen worden getoetst.

Ruimtelijke kwaliteit vormt het ruimtelijke uitgangspunt binnen de gemeente Heumen.

2.11 Duurzaamheid

De gemeente Heumen is een duurzame gemeente, waarin duurzaam wordt omgegaan met grond, ruimte, energie en grond- en bouwstoffen.

Deze ambitie maakt dat ruimtelijke ontwikkelingen duurzaam dienen plaats te vinden. Ten eerste vraagt dit om een duurzaam en zuinig ruimtegebruik. De zogenaamde Ladder voor Duurzame Verstedelijking (LvDV, zie Bijlage 3) staat daarbij centraal. Dit betekent dat eerst wordt gekeken naar het hergebruik van bebouwing/terreinen, vervolgens naar inbreidingsmogelijkheden en tenslotte pas naar uitbreidingslocaties. De inrichting van locaties en het bouwen op locaties vindt duurzaam plaats, conform regionale afspraken ten aanzien van duurzaam bouwen. Verder wordt ingezet op een multifunctioneel gebruik van (maatschappelijke) gebouwen en terreinen.

In het milieubeleidsplan Heumen Duurzaam en groen, 2013-2016 heeft de gemeente Heumen vastgelegd dat ze zich richt op energiebesparing en verduurzaming van energie en differentiatie van energieopwekking. Om hier invulling aan te geven heeft de gemeente Heumen zich gecommitteerd aan de regionale klimaat- en energieagenda De Groene Kracht. Hierin hebben de Stadsregio en de gemeenten doelstellingen geformuleerd en een Routekaart opgesteld om die te bereiken. Een van de doelstellingen is de volledige energievraag in de regio te dekken door opwekking van duurzame energie in de regio.

De gemeente Heumen zal, mede op basis van deze Routekaart, ruimte bieden aan het gebruik van duurzame energie. Op gebouwen zijn zonnepanelen mogelijk, evenals waar mogelijk WKO-installaties (Warmte-Koude-Opslag). Wat betreft windenergie vindt een nadere afweging plaats of hieraan ruimte wordt gegeven in de vorm van enkelvoudige windturbines voor elektriciteitsproductie voor huishoudens of bedrijven of dat ingezet wordt op de aanleg van (een) windmolenpark(en). Onderzoek hiernaar vindt momenteel plaats door de provincie Gelderland. Wanneer de informatie over dit onderwerp volledig in beeld is, wordt hierover een beslissing genomen.

2.12 Het buitengebied

In het buitengebied is, buiten de bos- en natuurgebieden, de landbouw beeldbepalend. De landbouw kan zich verder ontwikkelen in relatie met natuur, landschap en recreatie. In het Neder- en Overasseltse Broek is landbouw de primaire functie.

Ontwikkeling landbouw

Het buitengebied in de gemeente Heumen wordt vooral gekenmerkt door de landbouw. De landbouw is een belangrijke vormgever en beheerder van het landschap. Landschap en agrarische activiteiten moeten een goede samenhang vormen. Er is aandacht voor landschapselementen en landschapsbouw, dit tezamen met een economisch rendabele agrarische bedrijfsvoering. Er wordt ruimte geboden aan innovatie en aan agrarische nevenactiviteiten. Met dit beleid wordt aangesloten bij de huidige mogelijkheden zoals deze zijn vastgelegd in het bestemmingsplan.

Naar de toekomst toe wordt de ontwikkelingsruimte voor de landbouw vooral gezien in het Neder- en Overasseltse Broek en de Teerse Sluispolder. In deze gebieden is ruimte voor de uitbreiding van bestaande bedrijven. Het beleid is hier gericht op het zo effectief en efficiënt mogelijk gebruiken van gronden en opstallen ten behoeve van de landbouw. Nieuwvestiging vindt bij voorkeur plaats op de locatie van vrijkomende agrarische bedrijven. Onder voorwaarden is nieuwvestiging mogelijk van landbouw buiten de bestaande bouwvlakken. De landschappelijke inpasbaarheid en de economische haalbaarheid moet in dat geval worden aangetoond. Melkveebedrijven mogen alleen uitbreiden of nieuwvestigen onder de voorwaarde dat zij grondgebonden blijven. Dat betekent dat zij over een passende oppervlakte agrarische cultuurgrond moeten beschikken, waardoor zij zelf het voedsel voor de dieren kunnen produceren.

In de andere gebieden wordt geen ruimte geboden aan nieuwvestiging buiten de bestaande bouwvlakken. De ruimtelijke mogelijkheden zijn hiervoor niet aanwezig gezien de landschappelijke kwaliteiten, de beperkte planologische mogelijkheden en in relatie daarmee de beperkte ontwikkelingsmogelijkheden voor de landbouw. Uitbreiding van bestaande bedrijven is hier wel mogelijk, maar deze kunnen meer beperkt zijn dan in het Neder- en Overasseltse Broek en de Teerse Sluispolder als gevolg van de aanwezige belangen van natuur, landschap en recreatie. Wel kan het zijn dat in de toekomst innovatieve ontwikkelingen in de landbouw in relatie tot duurzaamheid, diversiteit en gebiedseigenheid leidt tot nieuwe mogelijkheden voor de landbouw in ook deze gebieden.

Nieuwe (woningbouw)ontwikkelingen

In het buitengebied vindt geen nieuwe woningbouw plaats, met uitzondering van (zeer) kleinschalige ontwikkelingen in het kader van nieuwe landgoederen, plattelandswoningen als gevolg van rood voor rood (ruimte voor ruimte) regelingen en langs de Rijksweg (N844) in relatie tot het verbeteren van de stedenbouwkundige kwaliteit en het verbinden over de weg heen van natuur en landschap.

Rood voor rood regeling

Met de rood voor rood regeling wordt, in aansluiting op de duurzaamheidsladder (zie Bijlage 3), bewerkstelligd dat de (landschappelijke) kwaliteit van het buitengebied wordt versterkt door middel van het verwijderen van (in onbruik geraakte) bebouwing. Het is een regeling voor stoppende agrarische bedrijven. Als beloning voor het verwijderen van niet meer in gebruik zijnde bedrijfsgebouwen, verkrijgt men het recht om een woning of woongebouw te bouwen. De waarde die deze woonbebouwing vertegenwoordigt, dekt de sloopkosten.

De gemeente Heumen streeft ernaar om deze nieuwe woningen daar te bouwen waar woningen ook thuishoren: in of in de directe nabijheid van kernen en buurtschappen. Daarvoor zal bij het hanteren van de rood voor rood regeling gebruik worden gemaakt van een trapsgwijs beoordelingssysteem. Dit systeem houdt in dat voor de bepaling van de locatie van de nieuwe woning eerst wordt gekeken naar nieuwbouw in één van de vier kernen, vervolgens naar nieuwbouw aan de rand van één van deze kernen, vervolgens naar nieuwbouw in een buurtschap en pas als laatst naar nieuwbouw op de betrokken kavel zelf, mits dit ingepast kan worden in de omgeving.

De in het kader van rood voor rood regeling gebouwde woningen maken onderdeel uit van het woningbouwcontingent dat de gemeente regionaal toebedeeld krijgt.

Vrijkomende agrarische bebouwing

Naast de rood voor rood regeling kent de gemeente Heumen ook een regeling voor vrijkomende agrarische bebouwing (VAB-beleid). In dit geval staat niet de verwijdering van de (bedrijfs)bebouwing voorop, maar de wijziging van het gebruik op het perceel. Om verloedering te voorkomen worden mogelijkheden geboden om de vrijkomendegebouwen op een goede wijze te (her)gebruiken. Een belangrijk uitgangspunt is dat er door de initiatiefnemer voor de functieverandering wordt bijgedragen aan de verbetering van de omgevingskwaliteit en publieke functies van het buitengebied, gerelateerd aan de locatie waar functieverandering aan de orde is. Dit kan tot gevolg hebben dat eventuele overtollige bebouwing verwijderd wordt.

Het buitengebied in Heumen wordt voor een groot deel bepaald door weidegronden, bossen en houtopstanden.

2.13 De dorpsranden

In de dorpsranden komen het buitengebied en de kernen weer bij elkaar. Verweven en verbinden staat hier voorop, waarbij zowel ruimte is voor functies uit het buitengebied als meer stedelijke en dorpse functies.

De dorpsranden zijn over het algemeen lommerrijke en karakteristieke gebieden die de entrees tot de dorpen vormen. Het behouden en verbeteren van de ruimtelijke kwaliteit staat hierbij voorop. Dit vindt onder meer plaats door ruimte te bieden aan nieuwe functies. Zo kennen delen van de dorpsranden bij de drie kleinere kernen zoekgebieden voor toekomstige woninguitbreidingen. Het zijn echter ook de gebieden van waaruit het buitengebied landschappelijk meer met de kernen moet worden verbonden. Juist in deze dorpsranden liggen ook mogelijkheden voor agrarische bedrijven om nevenactiviteiten te ontwikkelen die aansluiten op de behoefte van de kernen, zoals zorgboerderijen, kinderopvang, sport- en speelvoorzieningen of water(berging).

Uitgangspunt in de dorpsranden is dat wordt uitgegaan van de bestaande bebouwing en percelen. Nieuwe bebouwing is slechts incidenteel mogelijk, zoals in de zoeklocaties woningbouw, in het kader van de rood voor rood regeling, zones voor nieuwe landgoederen en in het geval van extra buitengewone initiatieven met een duidelijke meerwaarde voor de gemeente Heumen in het algemeen en de gemeenschap in de betrokken kern in het bijzonder.

Een bijzondere positie heeft de Rijksweg ten noorden en zuiden van Malden. Langs deze weg kan een kwaliteitsverbetering plaatsvinden van bebouwing en percelen. Daarvoor is het mogelijk hier publiekstrekkende functies te plaatsen die een zekere verbondenheid hebben met het buitengebied en die tegelijk zorgen voor een versterking van de landschaps- en natuurwaarden en waar mogelijk zorg dragen voor het (landschappelijk, recreatief en/of ecologisch) verbinden van de gebieden ter weerszijden van de weg.

2.14 Water

Zorgen voor een veilige en efficiënte waterhuishouding, mede van de rivier Maas, staat voorop. Waar nodig is ruimte voor waterberging mogelijk. Daarnaast wordt water meer beleefbaar gemaakt.

Deltaprogramma Rivieren

In de uiterwaarden worden waar nodig maatregelen genomen in relatie tot het Deltaprogramma Rivieren. In het kader van dit programma is ook een waterretentiegebied opgenomen dat in het kommengebied ligt van het Neder- en Overasseltse Broek en dat aansluit op de Maas ten oosten van Overasselt (zie Bijlage 2). Omdat dit gebied is opgenomen in het Besluit algemene regels ruimtelijke ordening (Barro) van het Rijk dient de gemeente Heumen hier in haar planologisch beleid, zoals bestemmingsplannen mee rekening te houden. De reguliere ontwikkeling van aanwezige (agrarische) bedrijven wordt niet door de aanwijzing van het reserveringsgebied in het Barro belemmerd. De belemmering geldt met name voor nieuwe stedelijke ontwikkelingen en bijvoorbeeld de vestiging van nieuwe bedrijven.

De gemeente Heumen zelf staat niet achter de aanwijzing van dit gebied als retentiegebied. De kwaliteiten van het landschap, als laag kommengebied en overgangsgebied tussen de oeverwal en de vennen, zouden worden aangetast door de dijken die nodig zijn rondom het retentiegebied. Daarnaast worden de ontwikkelingsmogelijkheden van de landbouw, die juist hier zijn voorzien, sterk beperkt. Samen met de provincie Gelderland en andere betrokken gemeente zal de gemeente Heumen zich dan ook inzetten om tot alternatieve oplossingen te komen, zoals bijvoorbeeld het verlagen van de uiterwaarden. Zo zou het dorp Heumen dichter bij de rivier gebracht kunnen worden door middel van een nieuwe watergang. Daarnaast zet de gemeente Heumen ook in op andere oplossingen, zoals dijkverhoging.

Water binnen de gemeente

In het algemeen wordt water meer beleefbaar gemaakt. Dit vergroot de kwaliteit van de woon- en leefomgeving. De Maas en het Maas-Waalkanaal hebben hierbij de bijzondere aandacht.

Waterberging heeft vooral een functie en plek in en rondom de kernen. Verder worden de noodzakelijke waterafvoer en -berging in het Neder- en Overasseltse Broek verbeterd in samenhang met de ontwikkeling van de ecologische verbindingszone.

De waterstructuur binnen de gemeente Heumen.

2.15 Landschap

Het landschap van de gemeente Heumen wordt versterkt op basis van de historisch landschappelijke structuren waarmee de oorspronkelijke cultuurlandschappen herkenbaar zijn.

De gemeente Heumen kent zes kenmerkende landschapstypen. Deze landschappen zijn een belangrijke (ruimtelijke) kwaliteit voor de gemeente. Voor zowel de bewoners zelf als voor toeristen en recreanten buiten de gemeente. In het algemeen is behoud en waar mogelijk een versterking van het landschap dan ook de inzet voor de toekomst. In het geval van versterking moet rekening worden gehouden met de volgende karakteristieken voor de verschillende landschapstypen:

Oeverwallenlandschap:

• halfopen landschap;
• variatie in landschapsbeplanting; boomgaarden, hagen, solitaire beplanting, e.d.;
• kleinschaligheid en doorzichten;
• historische erven.

Kommenlandschap:

• open landschap;
• beeld bepaald door sloten en weteringen;
• grootschaligheid en overzicht;
• erven als groene eilanden in het open gebied.

Uiterwaarden:

• open landschap;
• kleinschalig microreliëf;
• hagen, bossages en kleinschalige landschapselementen (Maasheggenlandschap);
• uitzichten op de rivier en de dorpen.

Stuwwal

• besloten landschap;
• bos en heide;
• afwisseling loof- en naaldbomen;
• dicht padennetwerk.

Stuwwalglooiing

• open tot half besloten landschap;
• lichte welvingen en glooiingen;
• historische erven en erfbeplanting;
• laanbeplanting.

Rivierduinen-vennengebied

• besloten landschap;
• reliëfrijk gebied met vennen, heide, bossen, historische paden en beplanting.

De verschillende landschapstypen binnen de gemeente Heumen.

2.16 Relatie met de buurgemeenten

2.16 Relatie met de buurgemeenten

Met de buurgemeenten wordt op een constructieve manier samengewerkt en wordt gezocht naar samenhang in het ruimtelijk beleid.

Zoals binnen de gemeente Heumen een zekere tweedeling bestaat tussen de gebieden ter weerszijden van het Maas-Waalkanaal, zo maakt op de regionale schaal de gemeente Heumen deel uit van twee gebieden: het Rivierengebied en de Stuwwal. Uitgaangde van de landschappelijke kwaliteiten binnen deze twee gebieden wordt de samenwerking met de buurgemeenten gezocht.

Het Rivierengebied

In het Rivierengebied sluit de gemeente Heumen aan op de gemeenten Mook en Middelaar en Wijchen. Met de Maas als grotere fysieke barrière is er ook een aansluiting op de gemeenten Grave en Cuijk.

De Limburgse gemeente Mook en Middelaar ligt wat meer in de stedelijke luwte dan de gemeente Heumen. Met deze gemeente is samengewerkt in het kader van de Structuurvisie Lierdal, waarbij de belangrijkste inzet is gericht op een versterking van de landschappelijke kwaliteit in het gebied. Samen met de gemeenten Bergen en Gennep heeft Mook en Middelaar een strategische visie opgezet. Hierin wordt vooral ingezet op het 'visitekaartje' N271 en op de versterking van de ruimtelijke kwaliteit in het Maasdal.

De gemeente Wijchen is een meer stedelijke gemeente dan Heumen, maar heeft een vergelijkbaar buitengebied als dat van de gemeente Heumen met kleine kernen en een omvangrijke agrarische sector. In het over de grenzen doorlopen van de ecologische verbindingszone Heumen-Horrssen, het vennengebied en de Maasuiterwaarden, liggen er gezamenlijke belangen. In het buitengebied zet Wijchen vooral in op verweving waarbij in de komgebieden meer ruimte wordt geboden voor grootschalige landbouw.

Met de Brabantse gemeente Grave en de Limburgse gemeente Cuijk is de landschappelijke verbondenheid wat kleiner. Wel speelt Grave een rol als verzorgingskern voor met name de bewoners van Nederasselt. In de uiterwaarden wordt met het Kroonwerk Menno van Coehoorn ook een geschiedenis gedeeld die beter zichtbaar wordt gemaakt. Met de gemeenten Cuijk en Mook en Middelaar wordt samengewerkt aan de realisering van een snelfietsroute in relatie met de spoorbrug over de Maas.

De stuwwal

De stuwwal van het Rijk van Nijmegen wordt gedeeld met de gemeenten Groesbeek, Mook en Middelaar en Nijmegen.

De gemeente Groesbeek bevindt zich aan de andere zijde van de stuwwal en is wat betreft omvang wel te vergelijken met de gemeente Heumen. De kernen Groesbeek en Malden zijn ook direct met elkaar verbonden. Het bosgebied van de stuwwal is wat beide gemeenten samen delen en waarin een balans wordt gezocht tussen natuur en recreatie.

Ten opzichte van de stedelijke gemeente Nijmegen, vormt het landelijke Heumen een duidelijk contrast. Dit contrast staat centraal in de ruimtelijke relatie tussen beide gemeenten. Het gebied ten noorden van Malden is een landschappelijk, cultuurhistorisch en ecologische waardevol gebied dat als duidelijke begrenzing van de stad geldt. Aan de andere kant draagt de aanwezigheid van de stad en haar bewoners ook bij aan het draagvlak en de bereikbaarheid van voorzieningen binnen de gemeente Heumen. Om in regionaal verband de regio Nijmegen aantrekkelijk te houden, zal de gemeente Heumen juist inzetten op het bieden van landelijke en dorpse waarden en kwaliteiten die in de stad niet te vinden zijn.

 

Gemeente Heumen en de bestuurlijke omgeving.

Hoofdstuk 3 De gebiedsontwikkeling

3.1 Het Lierdal

Het gebied

Het Lierdal is het gebied tussen de kernen Malden en Molenhoek. Het strekt zich uit van het Maas-Waalkanaal tot aan de spoorlijn bij het Maldensvlak. Het gebied kent grotendeels een relatief lage ligging. Dat valt met name aan de oostzijde langs de stuwwalflank op. Hier ligt de 'Kuil', het resultaat van een zandafgraving. Het Lierdal beslaat het grondgebied van twee gemeenten: de gemeente Heumen en de gemeente Mook en Middelaar.

Het grondgebied is nog grotendeels agrarisch, maar er komen ook andere functies voor. Zo ligt in de Kuil sportpark De Lier bij Molenhoek en ligt bij Malden een manage. De Rijksweg loopt van noord naar zuid dwars door het gebied. Langs deze weg zijn verschillende functies gevestigd, zoals woningen, horeca, kantoren en bedrijvigheid. Aan de westzijde vormt de Molenweg een bebouwingslint door het gebied tot aan het Maas-Waalkanaal.

Positiebepaling

• Het Lierdal is een belangrijk recreatief uitloopgebied tussen Malden en Molenhoek;
• Het is van belang om de openheid tussen de kernen Malden en Molenhoek te bewaren;
• Als entree tot Malden en als onderdeel van een prettige woon- en leefomgeving is een landschappelijke versterking zeer gewenst;
• Het Lierdal vormt een landschappelijke, ecologische en recreatieve schakel tussen het Maas-Waalkanaal, de Maas en het stuwwallengebied.

Ruimtelijke visie

Voor het gebied 'Lierdal' is de Structuurvisie 'Het Lierdal 2010-2020' opgesteld (februari 2010). Vanuit het proces van de Structuurvisie Heumen wordt geen aanleiding gezien de structuurvisie voor het Lierdal aan te passen. Daarmee wordt voor de ruimtelijke visie dan ook verwezen naar de Structuurvisie 'Het Lierdal 2010-2020', die daarmee wordt herbevestigd met dien verstande dat de looptijd wordt verlengd van 2020 naar 2025.

Deze verlenging van de planhorizon is een gevolg van de economische crisis. Deze leidt tot een vertraging van de uitvoering. Er zijn tot nu toe dan ook nog geen ontwikkelingen in gang gezet op basis van de visie.

Het doel van de Structuurvisie 'Het Lierdal 2010-2020' is te komen tot een algehele landschappelijke versterking van het gebied. Zo ontstaat een goed toegankelijk gebied als groene en aantrekkelijke buffer tussen Malden en Molenhoek.

In de Kanaalzone Lierdal wordt gesproken over herstel van het Maasheggenlandschap. Aan de noordzijde van de Kuil wordt gedacht aan het herstel van de heide en het meer laten glooien van de bosrand. Verder behoeft de overgang tussen de bebouwde kom van Malden (o.a. bij bedrijventerrein Sluisweg) en het Lierdal landschappelijke versterking. De Rijksweg speelt een belangrijke rol in het gebied. Hier wordt ingezet op verbetering van de oversteekbaarheid, zowel voor langzaam verkeer als landschapsstructuren. De weg zelf kan vergroenen middels laanbeplanting, terwijl de aangelegen erven wat betreft bebouwing en beplanting opgewaardeerd moeten worden. Ontwikkelingen in het gebied die (financieel) bijdragen aan deze landschapsversterking zijn:

• de ontwikkeling van nieuwe landgoederen langs de noordrand van de Kuil en in aansluiting op de bebouwde kom van Malden en de naastgelegen Rijksweg;
• het realiseren van statige villa's op open plekken of ter vervanging van bestaande bebouwing;
• het onder voorwaarden toevoegen van woningen langs de Rijksweg en de Molenstraat.

Verder is het mogelijk om in het gebied te komen tot kleinschalige toeristische voorzieningen, versterking van de recreatieve structuur, verbreding van de landbouw en herontwikkeling van voormalige agrarische bedrijfslocaties.

De Structuurvisiekaart uit de Structuurvisie 'Het Lierdal 2010-2020'

Aanvullend op de Structuurvisie 'Het Lierdal 2010-2020' wordt het Lierdal aangemerkt als een gebied van kwaliteit. Een welstandstoets is hier noodzakelijk.

Relatie met ambitie

Met de visie op het Lierdal wordt op de volgende wijze invulling gegeven aan de ambities in Hoofdstuk 2:

• het geeft een invulling aan de landelijke en groene uitstraling van de gemeente;
• het levert een bijdrage aan de versterking van de recreatieve structuur binnen de gemeente;
• het levert een bijdrage aan het behouden en versterken van de cultuurhistorische waarden in de gemeente;
• het draagt bij aan het versterken van het overgangsgebied tussen de gemeenten Heumen en Mook en Middelaar;
• het levert een bijdrage aan het verweven van dorp en buitengebied met elkaar.

3.2 Landschapszone Malden-Noord

Het gebied

De Landschapszone Malden-Noord bevindt zich ten noorden van Malden en grenst aan Heumensoord, de stad Nijmegen en het Maas-Waalkanaal. Het is een oud historisch gebied met historische erven en een gevarieerd landschap dat meer open is naar het kanaal toe en half besloten is richting Nijmegen en Heumensoord. In het gebied bevinden zich landgoed De Elshof en het kleinere landgoed Grootstal. Het gebied kent een overwegend agrarisch gebruik, alhoewel in de laatste jaren ook meer recreatieve, sport en woonfuncties in het gebied zijn terechtgekomen. Met name nabij Nijmegen ten oosten van de Rijksweg zijn activiteiten aanwezig, zoals horeca (MacDonalds), sportpark Union en de Intratuin, waarbij de relatie met het buitengebied niet aanwezig is. Verder worden de waarden van natuur en landschap in dit gebied juist in hoge mate gewaardeerd.

Positiebepaling

• De Landschapszone Malden-Noord is van groot belang als groen en open gebied tussen Malden en Nijmegen;
• Het gebied vormt een belangrijk recreatief uitloopgebied voor Nijmegen en Malden;
• Het landschap, bestaande uit landgoederen en weide- en akkergronden met (relatief) kleinschalige erven, is beeldbepalend;
• in het geval van woningbouw als gevolg van rood voor rood regelingen wordt het trapsgwijze beoordelingssysteem voorgestaan (zie paragraaf 2.12);
• De Landschapszone Malden-Noord vormt een landschappelijke, ecologische en recreatieve schakel tussen het vennengebied en het stuwwallengebied.

Ruimtelijke visie

De volgende ruimtelijke ontwikkeling wordt voor dit gebied voorgestaan:

• natuur en landschap vormen de belangrijkste kwaliteiten van het gebied en worden verder versterkt op basis van de gebiedseigen waarden en karakteristieken;
• de recreatieve ontwikkeling van het gebied wordt verder gestimuleerd. Dit geldt zowel de recreatieve padenstructuur, als recreatieve voorzieningen in bestaande bebouwing. Nieuwe recreatieve activiteiten zijn mogelijk, mits kleinschalig en bijgedragen wordt aan de natuur- en landschapswaarden;
• voor de landbouw is er ruimte voor verbreding. Er is geen ruimte voor nieuwvestiging;
• de Landschapszone Malden-Noord wordt aangemerkt als een gebied van kwaliteit. Een welstandstoets is hier noodzakelijk;
• ter plaatse van de aanduidingen 'De dorpsranden', 'Zoekgebied nieuwe landgoederen', 'Ecologische verbindingszone' en 'Multifunctionele zone Rijksweg' geldt een aanvullende of afwijkende visie.

Relatie met ambitie

Met de visie op de Landschapszone Malden-Noord wordt op de volgende wijze invulling gegeven aan de ambities in Hoofdstuk 2:

• het geeft een invulling aan de landelijke en groene uitstraling van de gemeente;
• het levert een bijdrage aan de versterking van de recreatieve structuur binnen de gemeente;
• het levert een bijdrage aan het behouden en versterken van de cultuurhistorische waarden in de gemeente;
• het levert een bijdrage aan het versterken van de ecologische structuur binnen de gemeente;
• het draagt bij aan de overgang van het stedelijk gebied van Nijmegen met het meer landelijke gebied van Malden;
• het levert een bijdrage aan het verweven van dorp en buitengebied met elkaar.

De landschapszone Malden-Noord is een afwisselend lommerrijk landschap met weiden, landgoederen en natuurgebieden.

3.3 De Teerse Sluispolder

Het gebied

De Teerse Sluispolder is gelegen ten westen van het Maas-Waalkanaal en grenst aan Nijmegen in het noorden, het dorp Heumen in het zuiden en het vennengebied en Heumensbos in het westen. Het is een overwegend agrarisch gebied dat doorsneden wordt door de A73. Van noord naar zuid loopt ook de Tochtsloot of Leigraaf dwars door het gebied. Het gebied is verder relatief ongerept. Aan de noordzijde van het gebied bevindt zich het maïsdoolhof. Dit is de grootste dagattractie binnen de gemeente.

Positiebepaling

• de Teerse Sluispolder is een rustig en overwegend agrarisch gebied ;

• de Teerse Sluispolder is een doorgangsgebied tussen Nijmegen/Malden en het vennengebied en trekt ook sluipverkeer aan;
• het gebied vormt een schakel tussen de natuur- en recreatiegebieden van de stuwwal en de vennen;
• de afwezigheid van ruimtelijke ontwikkelingen bij de afrit van de A73 is een kwaliteit die past bij het landelijke karakter van de gemeente;
• in het geval van woningbouw als gevolg van rood voor rood regelingen wordt het trapsgwijze beoordelingssysteem voorgestaan (zie paragraaf 2.12).

Ruimtelijke visie

• de landbouw en de ontwikkeling van natuur en landschap in de ecologische verbindingszone zijn de belangrijkste waarden voor het gebied;
• voor de landbouw is er ruimte voor verbreding en schaalvergroting. Vrijkomende agrarische bebouwing wordt bij voorkeur ingezet voor bestaande en eventueel nieuwe agrarische bedrijven. Er vindt geen nieuwvestiging plaats op nieuwe bouwkavels;
• aan de noordzijde van het gebied en ten westen van de A73 vindt natuur- en landschapsontwikkeling plaats ten behoeve van de ontwikkeling en versterking van de ecologische verbindingszone;
• in het gebied is ruimte voor recreatieve ontwikkelingen. Dit geldt zowel voor de recreatieve padenstructuur, als voor recreatieve voorzieningen in bestaande bebouwing. Nieuwe recreatieve activiteiten en bebouwing zijn mogelijk, mits bijgedragen wordt aan de natuur- en landschapswaarden. Ten zuiden van de Blankenbergerweg wordt de recreatieve structuur langs het Maas-Waalkanaal versterkt;
• de Teerse Sluispolder wordt aangemerkt als een gebied van kwaliteit. Een welstandstoets is hier noodzakelijk;
• ter plaatse van de aanduidingen 'Zoekgebied nieuwe landgoederen', 'Ruimtelijke verbinding' en 'Ecologische verbindingszone' geldt een aanvullende of afwijkende visie.

Relatie met ambitie

Met de visie op de Teerse Sluispolder wordt op de volgende wijze invulling gegeven aan de ambities in Hoofdstuk 2:

• het geeft een invulling aan de landelijke en groene uitstraling van de gemeente;
• het levert een bijdrage aan de versterking van de recreatieve structuur binnen de gemeente;
• het levert een bijdrage aan het behouden en versterken van de cultuurhistorische waarden in de gemeente;
• het biedt mogelijkheden voor de aanleg van nieuwe infrastructuur in relatie tot de A73;
• het versterkt de ecologische structuur ten westen van de A73 en draagt bij aan de ecologische verbinding tussen vennengebied en Heumensoord;
• het levert een bijdrage aan de landbouw binnen de gemeente.

De Teersche Sluispolder is mooi vanaf de dijk langs het kanaal te beleven. Hier nabij de Sluis Heumen.

3.4 De oeverwallen

Het gebied

Het gebied van de oeverwallen is gelegen tussen de dorpen Heumen en Nederasselt en grenst in het noorden aan het open kommengebied en het Heumensbos en in het zuiden aan de Maasdijk. Het is een overwegend agrarisch gebied waarin een aantal buurtschappen ligt, zoals Worsum, Schoonenburg, Ewijk en Molenhoek. Het is nog een vrij oorspronkelijk landschap met verspreide (historische) bebouwing en een dooradering met (historische) landschapsstructuren. In het gebied zijn nog de percelen of overblijfselen van vroegere kastelen en burchten te vinden. Verspreid in het gebied komt grondgebonden tuinbouw voor in de vorm van boomgaarden. Het oeverwallengebied omvat ook de komgronden ten noorden van Worsum. Hier is het landschap wat meer open van karakter, maar nog minder grootschalig dan in de overige komgronden.

In het gebied liggen de drie kleine kernen die middels de N846 met elkaar en met Malden en de A73 worden verbonden. Deze drie kleine kernen kennen hun eigen gebiedsbeschrijving en vallen niet onder de visie, zoals deze hier beschreven wordt.

Positiebepaling

• het gebied is beeldbepalend voor het karakter van de gemeente en de ligging van de drie kleine kernen ten westen van het Maas-Waalkanaal;
• het eeuwenoude agrarische gebruik heeft geleid tot een herkenbaar en cultuurhistorisch waardevol landschap;
• het gebied is drager van de belangrijkste oost-west lopende verkeersverbinding binnen de gemeente;
• het gebied fungeert als schakel tussen de natuurwaarden in het vennengebied en die in de Maasuiterwaarden;
• in relatie tot de Maasdijk maakt het gebied onderdeel uit van één van de belangrijkste recreatieve structuren binnen de gemeente;
• een klein deel van het gebied is door het Rijk aangewezen als retentiegebied voor de noodopvang van Maaswater. Hier moet zolang dit het geval is planologisch rekening mee worden gehouden. De gemeente zoekt naar alternatieve locaties voor dit retentiegebied;
• in het geval van woningbouw als gevolg van rood voor rood regelingen wordt het trapsgwijze beoordelingssysteem voorgestaan (zie paragraaf 2.12);
• de buurtschappen in het gebied hebben ieder hun eigen karakter.

Ruimtelijke visie

• de landbouw, het historische cultuurlandschap met historische bebouwing en de ontwikkeling van de ecologische verbindingszone tussen het Heumensbos en de Heumense Kolken zijn de belangrijkste waarden voor het gebied;
• voor de landbouw is er ruimte voor verbreding. Incidenteel is ruimte voor schaalvergroting op de randen van het kommengebied en met in achtneming van landschappelijke en ecologische waarden;
• in het gebied is ruimte voor kleinschalige recreatieve ontwikkelingen. Dit geldt zowel de recreatieve padenstructuur, als recreatieve voorzieningen in bestaande bebouwing. Nieuwe recreatieve activiteiten en bebouwing zijn mogelijk, mits kleinschalig en mits bijgedragen wordt aan de natuur- en landschapswaarden. Nieuwe recreatieve voorzieningen zijn direct gerelateerd aan het vennengebied of de Maas/Maasdijk;
• binnen het gebied van de oeverwallen worden de buurtschappen aangemerkt als gebieden van kwaliteit. Een welstandstoets is hier noodzakelijk;
• ter plaatse van de aanduidingen 'Ruimtelijke verbinding', 'Zoeklocatie woningbouw' en 'Ecologische verbindingszone' geldt een aanvullende of afwijkende visie.

Relatie met ambitie

Met de visie op de oeverwallen wordt op de volgende wijze invulling gegeven aan de ambities in Hoofdstuk 2:

• het geeft een invulling aan de landelijke en groene uitstraling van de gemeente;
• het levert een bijdrage aan de landbouw binnen de gemeente;
• het levert een bijdrage aan het verbinden van dorp en buitengebied met elkaar.

Op de oeverwal bij Nederasselt.

3.5 Het Neder- en Overasseltse Broek

Het gebied

Het Neder- en Overasseltse Broek is het gebied ten noorden van de kernen Nederasselt en Overasselt. Aan de noordzijde wordt het begrensd door de Overasseltse Vennen. Aan de oostzijde vormt het buurtschap Worsum de grens en aan de westzijde de gemeentegrens. Het is een gebied dat wordt gekenmerkt door uitgestrekte weiden, openheid en uitzichten. Het is een laag gelegen en nat gebied. In en aan de rand van het gebied liggen enkele agrarische bedrijven. Dwars door het gebied loopt de Wetering die aansluit op de Zeedijkse leigraaf. De Wetering zorgt voor de ontwatering van het grondgebied van de gemeente Heumen ten zuiden van de Overasseltse Vennen.

Positiebepaling

• het Neder- en Overasseltse Broek is het grootste aaneengesloten open (weide) gebied binnen de gemeente;
• het betreft een overwegend agrarisch gebied;
• het gebied vormt een schakel tussen de Overasseltse Vennen en de kernen Nederasselt en Overasselt en de Maasdijk;
• het gebied vormt een belangrijke schakel in de ontwikkeling van de ecologische verbindingszone Heumen-Horssen;
• in het geval van woningbouw als gevolg van rood voor rood regelingen wordt het trapsgwijze beoordelingssysteem voorgestaan (zie paragraaf 2.12);
• het gebied is door het Rijk aangewezen als retentiegebied voor de noodopvang van Maaswater. Hier moet zolang dit het geval is planologisch rekening mee worden gehouden. De gemeente zoekt naar alternatieven voor dit retentiegebied.

Ruimtelijke visie

• de landbouw wordt gezien als de belangrijkste waarde in het gebied, tezamen met de ecologische verbindingszone Heumen-Horssen in relatie tot de Wetering;
• voor de landbouw is er ruimte voor verbreding en schaalvergroting. Vrijkomende agrarische bebouwing wordt bij voorkeur ingezet voor bestaande en eventueel nieuwe agrarische bedrijven. Er vindt onder voorwaarden (landschappelijke inpassing en economische haalbaarheid) nieuwvestiging plaats op nieuwe bouwkavels;
• de ecologische verbindingszone wordt ontwikkeld langs de Wetering conform het model Das. De Wetering is hierin het centrale element waarlangs de natuurontwikkeling wordt geleid en wordt voorzien van natuurvriendelijke oevers. Waar mogelijk vindt hierlangs recreatief medegebruik plaats;
• er worden geen nieuwe woningen in het gebied toegevoegd;
• ter plaatse van de aanduiding 'Ecologische verbindingszone' geldt een aanvullende of afwijkende visie.

Relatie met ambitie

Met de visie op het Neder- en Overasseltse Broek wordt op de volgende wijze invulling gegeven aan de ambities in Hoofdstuk 2:

• het levert een bijdrage aan de ontwikkeling van de landbouw binnen de gemeente;
• het levert een bijdrage aan de ecologische verbindingen binnen de gemeente.

3.6 Natuurgebieden

Het gebied

De natuurgebieden bestaan uit de Overasseltse Vennen, het Heumensbos, de Elshof, de Erpewaai en het bosgebied op de stuwwal, bestaande uit Heumensoord en het Maldens Vlak.

Overasseltse Vennen

Dit gebied kenmerkt zich door een grote afwisseling in reliëf met duinen en laagten waarin vennen zijn ontstaan. Het gebied is zowel van belang voor de recreatie als een belangwekkend natuurgebied. Aan de zuidzijde is sprake van een kleine cluster aan recreatieve activiteiten met het Recreatiecentrum Heumens Bos en een manege. Vrij centraal in het gebied ligt een kleine landbouwenclave rondom het buurtschap Heide. Tenslotte komen er enkele belangwekkende cultuurhistorische relicten voor, zoals de ruïne van het klooster en de kapel Sint Walrick en de Koortsboom.

Heumensoord en Maldens Vlak

Dit bos- en heidegebied ligt hoog op de flank van de stuwwal. Binnen de gemeente Heumen is het reliëf binnen dit gebied slechts gering. Meer ten oosten van de gemeentegrens loopt het hoogteverschil flink op. Het gebied bestaat hoofdzakelijk uit naaldbomen en kleinere heidevelden en kent een dicht netwerk aan fiets, wandel- en ruiterpaden. Het gebied wordt dan ook intensief gebruikt door de recreatie. In het Maldens Vlak ligt het zweefvliegveld Malden met aanliggende horeca. Grenzend aan het dorp Malden is in het Maldens Vlak een regionaal uitvaartcentrum gevestigd.

Positiebepaling

Overasseltse Vennen

• het vennengebied is van grote ecologische en recreatieve waarde in de regio;
• de vennen zijn gevoelig voor verdroging, zodat het gebied vraagt om een gericht waterhuishoudingsbeleid;
• het gebied maakt grotendeels deel uit van de ecologische hoofdstructuur;
• het gebied vormt een belangrijk recreatief uitloopgebied voor Wijchen, Nijmegen en de dorpen in de gemeente Heumen;
• in relatie met het aanliggende vennengebied in de gemeente Wijchen liggen de recreatieve zwaartepunten aan de noord- en zuidzijde van het vennengebied;
• in het geval van woningbouw als gevolg van rood voor rood regelingen wordt het trapsgwijze beoordelingssysteem voorgestaan (zie paragraaf 2.12);
• het vennengebied is omsloten door landbouwgebieden en de kern Alverna in het noordwesten.

Heumensoord en Maldens Vlak

• het gebied ligt aan de rand van de gemeente Heumen en maakt deel uit van het veel omvangrijkere gebied van het Rijk van Nijmegen;
• het gebied vormt een belangrijk recreatief uitloopgebied voor de kern Malden en de stad Nijmegen;
• hoewel het slechts een klein deel van het grondgebied beslaat, is het gebied sterk bepalend voor het groene en recreatieve karakter van de gemeente.

Ruimtelijke visie

Overasseltse Vennen

• de natuurwaarden en het recreatieve gebruik vormen de belangrijkste elementen van het gebied;
• de instandhouding en vernatting van het vennengebied is van primair belang;
• aan de randen van het gebied, met name in en bij het Heumensbos en in en bij het buurtschap Heide, is een versterking en beperkte uitbreiding van de recreatieve structuur en activiteiten mogelijk;
• bij Heide en aan de randen van het natuurgebied wordt ingezet op een verweving van natuur en landbouw, mede ten behoeve van het onderhoud van de natuurgebieden.

Heumensoord en Maldens Vlak

• de natuurwaarden en het recreatieve gebruik vormen de belangrijkste elementen van het gebied;
• de recreatieve structuur in het gebied wordt verder versterkt;
• er is geen ruimte voor nieuwe bebouwing in het gebied;
• het bos- en heidegebied in Heumensoord wordt getransformeerd tot een meer gevarieerd bosgebied met meer loofbomen en grotere heidegebieden die onderling verbonden worden.

Relatie met ambitie

Met de visie op de natuurgebieden wordt op de volgende wijze invulling gegeven aan de ambities in Hoofdstuk 2:

• het geeft een invulling aan de landelijke en groene uitstraling van de gemeente;
• het levert een bijdrage aan de versterking van de recreatieve structuur binnen de gemeente;
• het levert een bijdrage aan het behouden en versterken van de natuurwaarden binnen de gemeente.

Wandelen en fietsen in Heumensoord.

3.7 De Maasuiterwaarden

Het gebied

Uiterwaarden ontstaan langs rivieren die liggen ingeklemd tussen oeverwallen en dijken. Langs de Maas vindt dit plaats vanaf Molenhoek en verder stroomafwaarts en dus beginnen de uiterwaarden aan de noordzijde van de Maas hier in de gemeente Heumen. Het gebied tussen de rivier en de dijk is de uiterwaard.

De Maasuiterwaarden bevinden zich in het zuiden van de gemeente tussen de Maasdijk en de Maas. Ze zijn smal en voor de recreant maar weinig toegankelijk tussen Overasselt en het Maas-Waalkanaal en breed en toegankelijk bij de Nederasseltse- en Overasseltse Uiterwaarden. De uiterwaarden zijn overwegend agrarisch in gebruik en kennen hoge natuurwaarden. Bij het dorp Heumen liggen de grondwerken van het voormalige kasteel in de uiterwaard. Hiernaast is een jachthaven gelegen. De uiterwaarden overstromen bij hoog water. In de Nederasseltse- en Overasseltse Uiterwaarden (de Coehoorn) is de uiterwaard bijzonder breed. Hier lopen ook enkele plattelandswegen door de uiterwaard. Verder is hier een restant van het kroonwerk Menno van Coehoorn van de Graafse vestingwerken gelegen langs de Maas.

Positiebepaling

• de uiterwaarden zijn een zeer belangrijk onderdeel in de afvoer van rivierwater in Nederland en maken onderdeel uit van het Deltaprogramma Rivieren;
• de uiterwaarden zijn een onlosmakelijk onderdeel van het Nederlandse rivierlandschap en daarmee van het riviergezicht voor de gemeente Heumen;
• de Nederasseltse- en Overasseltse Uiterwaarden nemen door hun omvang en betreedbaarheid een bijzondere positie in langs de noordoever van de Maas.

Ruimtelijke visie

• de functie voor de waterhuishouding is van primair belang voor de uiterwaarden. Daarmee spelen zij een rol in het Deltaprogramma Rivieren;
• vervolgens zijn de natuurwaarden en de landbouw de belangrijkste gebruiksfuncties in de uiterwaarden;
• er wordt ingezet op het combineren van ingrepen in het kader van het Deltaprogramma Rivieren met de wens van het dorp Heumen om dichter bij de rivier te liggen;
• er vinden slechts (grootschalige) ver- of ontgravingen plaats in de uiterwaarden ten behoeve van het Deltaprogramma Rivieren;
• in de Nederasseltse- en Overasseltse Uiterwaarden is plaats voor de landbouw in relatie tot landschapsversterking (Maasheggen) en het verbeteren van de herkenbaarheid en zichtbaarheid van het kroonwerk Menno van Coehoorn;
• struinen in de uiterwaarden langs de Maas wordt mogelijk gemaakt;
• ter plaatse van de aanduiding 'Maasverbinding' geldt een aanvullende of afwijkende visie.

Relatie met ambitie

Met de visie op de Maasuiterwaarden wordt op de volgende wijze invulling gegeven aan de ambities in Hoofdstuk 2:

• het geeft een invulling aan de landelijke en groene uitstraling van de gemeente;
• het levert een bijdrage aan de versterking van de recreatieve structuur binnen de gemeente;
• het levert een bijdrage aan het behouden en versterken van de cultuurhistorische waarden in de gemeente;
• het versterkt de ecologische structuur binnen de gemeente;
• het levert een bijdrage aan het veilig wonen en werken langs de Maas.

3.8 De bedrijventerreinen

De gebieden

In de gemeente Heumen is een zestal bedrijventerreinen te vinden: De Hoge brug, Sluisweg, Taaiendijk en Ambachtsweg in Malden, het nieuw te ontwikkelen Werklandschap in Overasselt en het bedrijventerrein Nederasselt aan de N846 (Broekstraat).

Op deze bedrijventerreinen zijn met name bedrijven in de (groot)handel, transport en vervoer, bouwnijverheid en industrie gelegen. Op Sluisweg en Taaiendijk zijn grote en beeldbepalende betonfabrieken gevestigd langs het kanaal. Op het bedrijventerrein Nederasselt wordt de ruimte hoofdzakelijk gebruikt door een groot transportbedrijf.

De bedrijventerreinen Sluisweg, De Hoge Brug en Ambachtsweg zijn recent gerevitaliseerd. De eerste twee zijn de grootste bedrijventerreinen binnen de gemeente en herbergen de meeste bedrijven. Sluisweg is het nieuwste bedrijventerrein en kent een wat modernere inrichting. Ook zijn hier wat kantoren en grootschalige detailhandelsvestigingen gevestigd. Op het bedrijventerrein Ambachtsweg zijn vooral wat lichte industrie en kleinere ambachtelijke bedrijven gelegen. Het Werklandschap Overasselt moet nog tot ontwikkeling komen. Hier wordt ingezet op relatief kleinschalige woon-werkcombinaties.

Positiebepaling

• de bedrijventerreinen De Hoge Brug, Taaiendijk en Ambachtsweg zijn voor hun aan- en afvoer afhankelijk van wegen die door de kern Malden en/of door het buitengebied lopen (plattelandswegen);
• het bedrijventerrein Sluisweg heeft de meest gunstige ligging ten opzichte van de hoofdinfrastructuur;
• de betonfabrieken zijn zware industrieën. Deze fabrieken zijn gelegen in de kern van Malden en op het bedrijventerrein Sluisweg;
• het Werklandschap Overasselt wordt landschappelijk ingepast en vormt met de naastgelegen Buurderij een geheel;
• het bedrijventerrein Nederasselt is gelegen in het buitengebied, direct naast de Maasmolen.

Ruimtelijke visie

• de bedrijventerreinen zijn primair bestemd voor industrie, handel en ambachtelijke bedrijvigheid;
• op de bedrijventerreinen wordt geen detailhandel gevestigd, tenzij sprake is van grootschalige detailhandel;
• watergebonden bedrijvigheid op de bedrijventerreinen langs het Maas-Waalkanaal is mogelijk;
• zware industrie is beperkt tot de betonfabrieken. Mochten deze in de toekomst hun werkzaamheden stopzetten of naar buiten de gemeente verplaatsen, dan wordt geen nieuwe zware industrie (categorie 5 en hoger) toegestaan. Bij de betonfabrieken in de De Kanaalzone wordt niet ingezet op nieuwe bedrijvigheid, maar op een verkleuring van het gebied naar wonen;
• ter plaatse van de aanduidingen 'De Kanaalzone', 'Watergebonden attractiepunt' en 'Ruimtelijke verbinding' geldt een aanvullende of afwijkende visie.

Relatie met ambitie

Met de visie op de bedrijventerreinen wordt op de volgende wijze invulling gegeven aan de ambities in Hoofdstuk 2:

• het levert een bijdrage aan het behouden van werkgelegenheid en aan het plaatsen van bedrijvigheid op de voor hun beste plek;
• het levert een bijdrage aan het beschikbaar houden en krijgen van bedrijfslocaties voor die bedrijvigheid waarvoor het bedoeld is.

3.9 Sluispoort Malden

Het gebied

Het gebied Sluispoort is gelegen bij de kruising van de N844 en de N271 bij de zuidelijke entree tot Malden. Het nu deels onbebouwde gebied maakt deel uit van de entree tot het bedrijventerrein Sluisweg. In het zuidoosten grenst het gebied aan het Lierdal waar onder andere het rijksmonument het Bagijnenhof direct aan de locatie grenst.

Positiebepaling

• het gebied vormt de entree tot het bedrijventerrein Sluisweg;
• het gebied is gelegen langs de Rijksweg en is door de ligging hieraan beeldbepalend voor de entree richting Malden;
• het gebied vormt een schakel tussen het bedrijventerrein Sluisweg en het Lierdal.

Ruimtelijke visie

Voor het gebied Sluispoort is de 'Ruimtelijke Visie Sluispoort Malden' vastgesteld (december 2012). Vanuit het proces van de Structuurvisie Heumen wordt geen aanleiding gezien deze ruimtelijke visie voor Sluispoort aan te passen, zodat deze met deze Structuurvisie Heumen wordt bestendigd. Voor de ruimtelijke visie wordt dan ook verwezen naar de 'Ruimtelijke Visie Sluispoort Malden'. Op hoofdlijnen luidt deze visie als volgt:

Het gebied wordt ontwikkeld ten behoeve van grootschalige detailhandel waarvoor elders binnen de kern Malden en binnen de gemeente geen ruimte is. Er worden vier zones onderscheiden: De Kop, De Poort, Het Scharnier en Het Groene Hof. Bij de entree vanaf de N271 ligt De Kop waar een 'automotive' ontwikkeling is gedacht met een showroom, foodcorner en andere autogerelateerde bedrijvigheid (geen tankstation). Hier tegenover ligt De Poort waar vooral gedacht wordt aan dienstverlenende en andere commerciële activiteiten, zoals een huisartsenpost, dierenkliniek en sport- en fitnessruimten. De bebouwing van De Kop en De Poort hiervoor wordt aan weerszijden van de Sluisweg geplaatst en is representatief en van een hoge architectonische en landschapsarchitectonische kwaliteit.

Het Scharnier is de schakel tussen het entreegebied en de bestaande bebouwing op het bedrijventerrein en langs de Rijksweg. Hier valt te denken aan perifere detailhandel en aan automotive gerelateerde bedrijvigheid. De bebouwing moet qua schaal en aard van de bebouwing in overeenstemming zijn met de Structuurvisie Lierdal. Het Groene Hof ligt ten zuiden van het Scharnier op de grens met het Bagijnenhof. Naar het Lierdal toe wordt de bebouwing hier lager om uiteindelijk via een onbebouwde, maar flexibel te gebruiken, ruimte afstand te behouden tot het Bagijnenhof.

De 'Ruimtelijke Visie Sluispoort Malden' zal worden vertaald in het bestemmingsplan en een begeleidend beeldkwaliteitsplan.

Relatie met ambitie

Met de visie op Sluispoort Malden wordt op de volgende wijze invulling gegeven aan de ambities in Hoofdstuk 2:

• het levert een bijdrage aan het behouden van werkgelegenheid en aan het plaatsen van bedrijvigheid op de voor hun beste plek.

3.10 Malden

Het dorp

De kern Malden is het grootste dorp binnen de gemeente Heumen. Er wonen ruim 10.000 mensen. Malden is de hoofdkern van de gemeente en beschikt over een omvangrijk aanbod aan voorzieningen, waaronder: het winkelcentrum, zorgcentra, het gemeentehuis, het cultureel centrum, de bioscoop, het zwembad en de bibliotheek. Malden is ruimtelijk opgebouwd uit in de tijd opeenvolgend gebouwde woonwijken die rondom het centrum zijn aangelegd. Als gevolg hiervan neemt het centrum nog altijd een vrij centrale plek in binnen het dorp. Wel is met de groei en vernieuwing van het dorp een groot deel van de historische bebouwing en het historische karakter verdwenen.

Malden is gunstig gelegen tussen het Maas-Waalkanaal en de flank van de stuwwal op korte afstand van de stad Nijmegen. Malden heeft juist sterk kunnen groeien door de ligging in een aantrekkelijk landschap nabij de grote stad. De ligging tegen het bos- en heidegebied van het Heumensoord en Maldens Vlak biedt een aantrekkelijk uitloopgebied voor de inwoners van Malden. Aan de westzijde zorgt het Maas-Waalkanaal voor een minder gemakkelijke toegang tot het landelijk gebied en het vennengebied. Middels twee bruggen is het kanaal over te steken. Aan de noord- en zuidzijde grenst Malden aan een aantrekkelijke agrarische gebied met een hoge kwaliteit van het landschap (De Elshof) en nog verder te ontwikkelen landschapskwaliteiten (Lierdal). Malden wordt ontsloten via de Rijksweg die van noord naar zuid door het dorp loopt. Via de zuidzijde is er een goede aansluiting via de Jan. J. Ludenlaan op de A73.

In Malden wonen relatief wat minder mensen in de leeftijd 45-64. De categorie 65-plussers en 25-44-jarigen zijn licht oververtegenwoordigd ten opzichte van het gemeentelijk gemiddelde. De woningvoorraad bestaat relatief uit meer rijwoningen en minder uit vrijstaande en half-vrijstaande woningen (tezamen 46%). De gemiddelde WOZ-waarde ligt lager dan het gemiddelde in de gemeente, maar is hoog in relatie tot Nijmegen en andere gemeente in de regio. In Malden staan 4.085 woningen, waarvan 2.682 koopwoningen (66%) en 1.403 huurwoningen. Daarmee staan er relatief iets meer huurwoningen (33%) in Malden dan in de kleine kernen. Regionaal en landelijk gezien is het percentage koopwoningen wel hoog te noemen met 67% (genoemde cijfers, bronnen: CBS en Woningmarktanalyse gemeente Heumen en haar kernen, bijlage bij de Woonvisie).

Positiebepaling

• Malden kent een goede ligging nabij Nijmegen en aantrekkelijke landschappen en is goed bereikbaar;
• Malden beschikt over een uitgebreid en goed voorzieningenniveau;
• de Maldense woningvoorraad kenmerkt zich ten opzichte van regiogemeenten en het provinciaal gemiddelde door een oververtegenwoordiging van met name dure eengezinswoningen;
• de Maldense bevolking zal in de toekomst verder vergrijzen;
• met name tijdens de spits is er sprake van hoge verkeersintensiteiten op de Rijksweg en afgeleid verkeer op de Broekkant/Broeksingel/Droogsestraat. Daarnaast maakt de ligging van de bedrijventerreinen dat er veel (zwaar) vrachtverkeer door het dorp rijdt;
• het Winkelcentrum Malden is een winkelcentrum met een bovenlokale uitstraling. Tijdens drukte is er sprake van parkeerdrukte en hoge verkeersintensiteiten rondom het winkelcentrum en in de directe omgeving ervan;
• het dorp Malden loopt tegen haar grenzen aan: de natuur van Heumensoord aan de oostzijde, het Maas-Waalkanaal aan de westzijde, het landgoederenlandschap van de Elshof aan de noordzijde en de landschapsontwikkeling in het Lierdal aan de zuidzijde;

Ruimtelijke visie

Voor het dorp Malden is in 2009 de 'Structuurvisie Malden' opgesteld. Deze visie wordt met de Structuurvisie Heumen bevestigd, waarbij de planhorizon op 2025 wordt gezet en dat de volgende punten worden toegevoegd:

• het toevoegen van nieuwe woningen vindt plaats door middel van inbreiding. Inbreiding vindt plaats als onderdeel van een functiewijziging, herstructurering of herontwikkeling van bestaande bebouwde percelen. Inbreiding vindt niet plaats op nu openbare groengebieden, met uitzondering van de semi-agrarische gronden ten westen van de Rijksweg (Rijksweg-Zuid). Op locaties waar voormalige scholen zijn gesloopt, blijft het regime van de Structuurvisie Malden van toepassing;
• het centrumgebied wordt heringericht ter versterking van het dorpskarakter, ter voorkoming van een afwenteling van de verkeers- en parkeerdruk naar omliggende woongebieden en ter versterking van het functioneren van het winkelcentrum;
• het contact tussen het dorp en het Maas-Waalkanaal wordt versterkt. De kanaaloevers gaan onderdeel uitmaken van de aanliggende woonwijken en worden recreatief beter benut;
• de oost-westverbinding tussen Heumensoord, Malden, het Maas-Waalkanaal en het vennengebied wordt versterkt ten behoeve van langzaam en recreatief verkeer;
• nieuwe woningbouw draagt bij aan een meer gevarieerde woningvoorraad in Malden. Met name in en rondom het centrum wordt bij voorkeur ingezet op (meergezins)woningen voor jongeren en ouderen;
• er is ruimte voor beroep en bedrijf aan huis;
• recreatieve voorzieningen, zoals Bed&Breakfast zijn mogelijk in het dorp;
• de vestiging van horeca is mogelijk langs de hoofdwegen en centrale pleinen, mits niet in conflict met omliggende woonmilieus ten aanzien van geluid en (verkeers)hinder.
• in het geval van herontwikkelingen en (nieuwe) voorzieningen wordt ingezet op multifunctioneel (ruimte)gebruik;
• ter plaatse van de aanduidingen 'Inbreidingslocaties', 'De Kanaalzone', 'Watergebonden attractiepunt', 'Locatie De Veldschuur', 'Het Hart voor Malden' en 'Ruimtelijke verbinding' geldt een aanvullende of afwijkende visie.

De Structuurvisiekaart uit de 'Structuurvisie Malden'

Relatie met ambitie

Met de visie op Malden wordt op de volgende wijze invulling gegeven aan de ambities in Hoofdstuk 2:

• het geeft een invulling aan een evenwichtige bevolkingsopbouw in het dorp;
• het levert een bijdrage aan de woningbehoefte binnen de gemeente;
• het biedt ruimte voor de vestiging van ouderen en jongeren, met name rondom het centrum;
• het biedt ruimte voor de opwaardering en herinrichting van het centrumgebied;
• het draagt zorg voor het behoud van de groene kwaliteiten van het dorp;
• het draagt bij aan een verbeterde structuur van de doorgaande wegen en daarmee een veiliger woon- en leefklimaat;
• het levert een bijdrage aan de versterking van de recreatieve structuur binnen de gemeente.

3.11 Kleine kernen

Heumen

Het dorp Heumen telt ruim 1.000 inwoners (zonder buitengebied) en is naamgever van de gemeente. Het dorp ligt ook vrij centraal binnen de gemeente in de directe nabijheid van de door de gemeente lopende hoofdwegenstructuur. Het dorp ligt ten noordwesten van het punt waar het Maas-Waalkanaal en de Maas tezamen komen. Aan de noordzijde wordt het dorp begrensd door de Jan. J. Ludenlaan dat de kleine kernen ten westen van het kanaal verbindt met Malden en de A73. Deze laatste snelweg loopt direct ten westen van de kern. Het maakt dat de kern Heumen prima ontsloten en bereikbaar is, maar het geeft ook overlast in de vorm van geluid en een slechtere luchtkwaliteit.

De ruimtelijke structuur van het dorp wordt bepaald door de kruisende lijnen van de Dorpsstraat/Boomgaard en de Oude Boterdijk. De historische bebouwing bevindt zich langs deze wegen en ligt grotendeels evenwijdig aan de Maasdijk. Aan de Dorpsstraat is het hart van het dorp te vinden met de twee kerken aan een ruim plein. De latere planmatige uitbreidingen hebben met name ten noorden van de Dorpsstraat/Boomgaard plaatsgevonden. Kenmerkend voor het dorp zijn de mooie bomenlanen en de kleine stegen en paadjes tussen de verschillende buurten en wegen.

In het dorp Heumen wonen relatief wat meer mensen in de leeftijd 25-44 en relatief wat minder in de leeftijd 45-64 en 15-24. Er staan in totaal 405 woningen, waarvan 264 koopwoningen (65%) en 141 huurwoningen (35%). Deze woningvoorraad bestaat relatief wat meer uit vrijstaande en duurdere woningen (67%). Ten opzichte van het gemeentelijk gemiddelde (29%) staan er relatief wel iets meer huurwoningen (genoemde cijfers, bronnen: CBS en Woningmarktanalyse gemeente Heumen en haar kernen, bijlage bij de Woonvisie).

Het dorp Heumen beschikt over nog maar weinig voorzieningen. De buurtsuper is al enige tijd verdwenen. Belangrijke sociaal-culturele voorzieningen worden gevormd door de basisschool, verenigingsgebouw De Terp, de kerken en het verenigingsleven, waaronder de voetbalvereniging.

In het hart van het dorp Heumen.

Overasselt

Het dorp Overasselt telt circa 2.000 inwoners (zonder buitengebied). Het dorp ligt centraal in het landelijke gebied ten westen van het Maas-Waalkanaal. Het dorp ligt op korte afstand van de Maasdijk aan de oude weg (Oude Kleefsebaan) langs de dijk. De N846 (Hoogstraat) ligt aan de noordzijde van het dorp en vormt met de aangelegen winkels en voorzieningen het hart van het dorp. Deze weg zorgt ook voor de verbinding van Overasselt met de overige dorpen. Via de Kasteelsestraat is Overasselt verbonden met het vennengebied en Nijmegen.

De ruimtelijke structuur van het dorp wordt bepaald door de Hoogstraat, de Oude Kleefsebaan en de Kruisbergsestraat. Tezamen vormen deze drie wegen een driehoek met de punt naar het oosten. Binnen deze driehoek is vrijwel alle bebouwing gelegen. De meest recente nieuwbouw heeft plaatsgevonden ten westen van de Kruisbergsestraat. De meest historische bebouwing is te vinden langs de Hoogstraat, de Tempelstraat en de Oude Kleefsebaan. Het dorp maakt buiten de Hoogstraat een lommerrijke indruk, met name waar het grenst aan het buitengebied.

In het dorp Overasselt wonen vooral meer oudere bevolkingsgroepen (45-64 jaar en ouder dan 65 jaar). Er staan in de kern Overasselt in totaal 735 woningen, waarvan 552 koopwoningen (75%) en 183 huurwoningen (25%). De woningvoorraad bestaat grotendeels uit dure vrijstaande en half-vrijstaande woningen (in totaal 82%). In tegenstelling tot het dorp Heumen is de voorraad huurwoningen met 25% vrij gering.

Het dorp Overasselt beschikt over goede voorzieningen. Het winkelapparaat is voor een kleine kern als deze nog zeer behoorlijk met voldoende winkels voor de dagelijkse levensbehoeften en diverse winkels voor niet-dagelijkse levensbehoeften. Er zijn ook nog meerdere maatschappelijke voorzieningen, zoals een basisschool, een huisartsenpraktijk, een verenigingsgebouw met verschillende functies, een zeer bloeiend en omvangrijk verenigingsleven en de kerk. Iets ten westen van het dorp is aan Ewijkseweg een sportpark gelegen.

Het koor van de voormalige kloosterkerk in Overasselt.

Nederasselt

Het dorp Nederasselt telt circa 700 inwoners (zonder buitengebied). Het dorp ligt in het westen van de gemeente nabij de brug over de Maas bij Grave. Door het dorp loopt de N846 (Broekstraat) die direct ten westen van het dorp aansluit op de N324 (Rijksweg), de doorgaande weg tussen Oss en Nijmegen. Het dorp ligt aan de Maasdijk en loopt middels wat verspreide bebouwing door aan de overzijde van de N324 langs de Eindsestraat. Middels de N846 is Nederasselt verbonden met de andere kernen in de gemeente Heumen. Via de N324 is Nederasselt direct verbonden met Wijchen en Grave. Deze beide plaatsen liggen op korte afstand van Nederasselt.

De ruimtelijke structuur van het dorp wordt bepaald door de van oost naar west lopende Broekstraat en Maasdijk. De Hollestraat en het Kerklaantje verbindt deze beide wegen. Nagenoeg alle bebouwing bevindt zich tussen de Broekstraat en de Maasdijk. Het dorp maakt een ruime en groene indruk en er zijn diverse landelijke onverharde en half verharde paden. Het buitengebied is nooit ver weg en goed beleefbaar vanuit het dorp.

In het dorp Nederasselt wonen vooral meer oudere bevolkingsgroepen (45-64 jaar en ouder dan 65 jaar). Er staan in totaal 250 woningen in de kern Nederasselt, waarvan 188 koopwoningen (75%) en 62 huurwoningen (25%). De woningvoorraad bestaat grotendeels uit dure vrijstaande en half-vrijstaande woningen (tezamen 82%). Het aandeel huurwoningen is met 25% relatief klein (genoemde cijfers, bronnen: CBS en Woningmarktanalyse gemeente Heumen en haar kernen, bijlage bij de Woonvisie).

Het dorp Nederasselt beschikt over een beperkt aantal voorzieningen. Winkelvoorzieningen zijn niet aanwezig. Er is een basisschool, gemeenschapshuis Ons Huis en de kerk. Wel zijn er diverse verenigingen in het dorp actief. De voetbalvereniging wordt gedeeld met het dorp Balgoij.

Zicht op Nederasselt.

Positiebepaling

Heumen

• het dorp Heumen is als gevolg van omliggende infrastructuur afgesloten geraakt van het buitengebied en heeft in die zin een zekere eilandligging;
• het dorp is in de directe nabijheid van het Heumensbos en het achterliggende vennengebied gelegen;
• als gevolg van alle infrastructuur is Heumen wel zeer goed bereikbaar;
• het dorp ligt aan de Maas, maar de Maas is vanuit het dorp door de grote afstand niet te beleven;
• de oostzijde van het dorp is een landschappelijk aantrekkelijk en luw gebied dat aansluit op het sluiscomplex in het Maas-Waalkanaal;
• de Heumense bevolking zal in de toekomst verder vergrijzen;
• er is sprake van sluipverkeer via de Looistraat;
• het dorp ondervindt met name veel geluidhinder van de A73;
• het voorzieningenniveau in het dorp Heumen is matig;
• het dorp is nabij Malden gelegen en kan goed gebruik maken van de voorzieningen in Malden.

Overasselt

• het dorp Overasselt kent een redelijk goede bereikbaarheid en is gunstig gelegen nabij de regionale en nationale hoofdinfrastructuur en het belangrijke natuur- en recreatiegebied van de Overasseltse Vennen en de Maasdijk;
• de verbinding tussen het dorp en de Maasdijk is matig;
• de Hoogstraat kent een hoge verkeersintensiteit en wordt gebruikt door zwaar verkeer. Dit veelal doorgaande verkeer zorgt voor klandizie voor de aanwezige horeca en detailhandel, maar levert ook overlast op in relatie tot de verblijfsfunctie;
• de nieuwe woningbouw sluit niet aan bij de kwaliteitsbeleving van de bewoners. Er is teveel sprake van verdichting met relatief weinig groen en veel rijwoningen;
• dorp en buitengebied zijn nog niet sterk met elkaar vervlochten;
• de ruimtelijke kwaliteit van de naoorlogse woonwijken is matig;
• er zijn vooral veel eengezinswoningen;
• het voorzieningenniveau is goed.

Nederasselt

• het dorp Nederasselt ligt bij een kruispunt van provinciale wegen en kent dan ook een goede bereikbaarheid;
• het dorp ligt enigszins ingeklemd tussen de infrastructuur ten westen en noorden van het dorp;
• het intensieve en zware verkeer over de Broekstraat sluit niet aan bij het dorpskarakter langs de weg;
• het dorp is goed verbonden met de Maasdijk en heeft een zichtbare relatie met de Maas;
• in het dorp staan voornamelijk grote eengezinswoningen;
• Nederasselt ligt aan de rand van de gemeente en de band met de overige kernen in de gemeente is niet groter dan met de kernen in de directe nabijheid die binnen een andere gemeente vallen;
• de kruising van de N846 en de N324 is gevaarlijk voor met name het langzaam verkeer;
• het westelijke deel van het dorp (Eindsestraat) wordt gescheiden van de rest van het dorp door de Rijksweg;
• langs de dijk heeft het dorp een zeer landelijke en aantrekkelijke landschappelijke uitstraling.

Ruimtelijke visie

Algemeen

• er wordt ingezet op een duurzaam en multifunctioneel ruimtegebruik;
• gebouwen worden multifunctioneel gebruikt, waarbij ingezet wordt op een clustering van (maatschappelijke) voorzieningen;
• er vindt geen inbreiding plaats in openbare groengebieden. Inbreiding is beperkt mogelijk in de historische linten in relatie tot de landschappelijke en stedenbouwkundige kwaliteiten ter plaatse en met aandacht voor het voortbestaan van belangrijke uitzichten en doorzichten;
• waterberging vindt plaats aan de dorpsranden;
• in de dorpsranden vindt een verweving plaats van dorp en landschap, waarbij het landschap waar mogelijk het dorp wordt ingehaald;
• ten behoeve van de leefbaarheid wordt ingezet op het bouwen van woningen voor gezinnen om zo een evenwichtige leeftijdsopbouw te behouden;
• nieuwe woningbouw wordt gefaseerd in relatie tot de woningbehoefte in de kern;
• er worden geen nieuwe bedrijventerreinen aangelegd of uitgebreid in of bij de kleine kernen;
• er is ruimte voor beroepen en bedrijven aan huis;
• recreatieve voorzieningen, zoals Bed&Breakfast zijn mogelijk;
• de vestiging van horeca is mogelijk langs de historische linten en pleinen, mits niet in conflict met omliggende woonmilieus ten aanzien van geluid en (verkeers-)hinder';
• de historische linten in de kleine kernen worden aangemerkt als een gebied van kwaliteit. Een welstandstoets is hier noodzakelijk;
• ter plaatse van de aanduidingen 'Inbreidingslocaties', 'De dorpsranden', 'Herinrichting weg', 'Ruimtelijke verbinding' en 'Watergebonden attractiepunt' geldt een aanvullende of afwijkende visie.

Heumen

• toekomstige dorpsuitbreiding vindt plaats in Heumen-Noord. Na deze uitbreiding is het dorp 'af';
• het gebied tussen het dorp en de A73 wordt landschappelijk recreatief ingezet voor het dorp;
• de relatie met de Maas wordt versterkt door het brengen van de Maas naar het dorp;
• recreatieve en horeca-voorzieningen worden gekoppeld aan het Kerkplein in relatie tot het brengen van de Maas naar het dorp;
• de Maasdijk in het dorp wordt voor langzaam verkeer meer toegankelijk gemaakt;
• rondom het dorp wordt een padennetwerk gerealiseerd, mede ook richting de Maas;
• de toegankelijkheid vanuit het dorp naar het Heumensbos wordt verbeterd;
• nieuwbouw is vooral gericht op eengezinswoningen voor gezinnen. Waar mogelijk worden (levensloopbestendige en betaalbare) meergezinswoningen gebouwd, met een eerste nadruk op jongeren.

Overasselt

• toekomstige dorpsuitbreiding vindt plaats aan de westzijde van het dorp met de Ewijkseweg als uiterste grens en de Zilverbergweg als uiterste zuidgrens;
• de verbinding tussen het dorp en de Maasdijk wordt versterkt door middel van de aanleg van een recreatief padennetwerk;
• bij herstructureringen in het dorp wordt ingezet op een verdere vergroening van de woonomgeving;
• de Hoogstraat wordt heringericht ter versterking van de verblijfsfunctie van het gebied;
• Overasselt vervult een zekere centrumfunctie voor (kleinschalige) voorzieningen in het gebied ten westen van het Maas-Waalkanaal. Deze voorzieningen worden ruimtelijk geconcentreerd in en bij het Verenigingsgebouw;
• In het geval sprake is van ouderenhuisvesting door nieuwbouw of herstructurering, dan vindt dit plaats in de directe nabijheid van het Verenigingsgebouw;
• ten zuiden van de Oude Kleefsebaan vindt geen bebouwing plaats;
• de westzijde van het dorp wordt in relatie met nieuwe woningbouw meer aantrekkelijk landschappelijk ingepast, waarbij het landschap ook meer het dorp in wordt gebracht.

Nederasselt

• toekomstige dorpsuitbreiding vindt plaats tussen de Hollestraat en de Maasdijk (o.a. fase 3 Hollestraat);
• de verkeerskruising van de N846 en de N324 wordt heringericht ten behoeve van de verkeersveiligheid voor met name de fietsers;
• de Broekstraat wordt heringericht ten behoeve van het verminderen van de snelheid van het verkeer en ter versterking van het dorpskarakter van de weg;
• nieuwbouw is vooral gericht op eengezinswoningen voor gezinnen. Waar mogelijk worden (levensloopbestendige en betaalbare) meergezinswoningen gebouwd, met een eerste nadruk op senioren.

Relatie met ambitie

Met de visie op de kleine kernen wordt op de volgende wijze invulling gegeven aan de ambities in Hoofdstuk 2:

• het geeft een invulling aan het behoud van de bevolking in de dorpen en daarmee draagt het bij aan de leefbaarheid;
• het geeft een invulling aan een gefaseerde groei van het dorp;
• het draagt zorg voor het behoud van de groene kwaliteiten van het dorp;
• het draagt bij aan een veiliger woon- en leefklimaat.

3.12 De Maas

Het gebied

De Maas vormt de zuidgrens van de gemeente. De Maas stroomt over een lengte van ruim 10 kilometer door de gemeente. De Maas meandert hier nauwelijks. Bij Nederasselt wordt de Maas gestuwd door de stuw van Grave. Om schepen hier te kunnen laten passeren is naast de stuw een sluiscomplex aanwezig. Hier ligt ook de Graafse Brug over de Maas. Bij Heumen ligt de uitmonding van het Maas-Waalkanaal in de Maas. Bij Heumen overbrugt ook de A73 de Maas.

Positiebepaling

• de Maas is één van de grote rivieren in Nederland en van groot belang voor de waterhuishouding van Nederland;
• de Maas heeft een belangrijke rol voor de (internationale) scheepvaart;
• bij Molenhoek ligt de 'terraskruising'. Vanaf hier in de gemeente Heumen heeft de Maas een landschappelijk patroon van uiterwaarden, oeverwallen en komgebieden tot stand gebracht;
• de uiterwaarden van de Maas zijn smal van Heumen tot Overasselt en breed van Overasselt tot Nederasselt;
• de Maas is onderdeel van het Deltaprogramma Rivieren;
• de Maas is een regenrivier en kent van nature meer wispelturige waterstanden. Met de Maaskanalisatiewerken in de jaren dertig van de 20e eeuw is de Maas genormaliseerd. Stuwen zorgen nu voor een meer constant waterpeil.

Ruimtelijke visie

• het primaire belang in het ruimtelijk beleid ten aanzien van de Maas is het zorg dragen voor een veilige waterafvoer. Volgend op het primaire belang zijn de belangen van de waterhuishouding en scheepvaart. Voorzieningen die ten behoeve van deze belangen noodzakelijk zijn, hebben ruimtelijk prioriteit;
• er vindt onderzoek plaats naar het voorkomen van toekomstige wateroverlast, middels maatregelen aan dijken en uiterwaarden. Deze onderzoeken worden uitgevoerd in het kader van het Deltaprogramma Rivieren. Ingezet wordt op het koppelen van mogelijke maatregelen met de wens om Heumen bij de rivier te brengen en daarmee de recreatie(vaart) te stimuleren;
• watersportgebonden activiteiten langs de Maas kunnen plaatsvinden bij het dorp Heumen.

Relatie met ambitie

Met de visie op de Maas wordt op de volgende wijze invulling gegeven aan de ambities in Hoofdstuk 2:

• het geeft een invulling aan de landelijke en groene uitstraling van de gemeente;
• het levert een bijdrage aan de versterking van de recreatieve structuur binnen de gemeente;
• het versterkt de ecologische structuur binnen de gemeente.

De Maas en de Maasuiterwaarden.

3.13 Het Maas-Waalkanaal

Het gebied

Het Maas-Waalkanaal is gelegen tussen de Maas bij Heumen en de Waal bij Weurt. Het kanaal stroom dwars door de gemeente Heumen van zuid naar noord over een lengte van ruim 5 kilometer. Binnen de gemeente ligt het sluiscomplex van Heumen. Van dit sluiscomplex staan de sluizen normaliter open. Alleen bij hoge waterstanden op de Maas, sluiten de sluizen. Ten behoeve van de capaciteitsvergroting van het kanaal, is in 2012 naast de bestaande sluis een nieuwe keersluis gebouwd. Het kanaal kenmerkt zich door het brede profiel en de dubbele bomenlanen die het kanaal flankeren. Binnen het gemeentelijk grondgebied bevinden zich twee bruggen over het kanaal.

Positiebepaling

• het Maas-Waalkanaal is één van de belangrijkste scheepvaartkanalen in het land en een onmisbare schakel tussen de industriegebieden in het westen en zuiden van Nederland en een belangrijke verbinding tussen Limburg/België en het Ruhrgebied;
• de binnenvaart wordt onder andere in relatie tot duurzamer vervoer en de bestaande capaciteit sterk gepromoot en gestimuleerd;
• het Maas-Waalkanaal is geschikt voor de grootste scheepvaartklassen;
• met de bouw van de nieuwe keersluis wordt de capaciteit van het kanaal verder vergroot;
• de omvang van het kanaal is zodanig dat het als grote fysieke barrière fungeert tussen de aanliggende gebieden;
• het Maas-Waalkanaal maakt deel uit van de ecologische verbindingszone;
• het kanaal is functioneel ingericht. Er wordt binnen de gemeente geen gebruik meer gemaakt van het kanaal door de industrie.

Ruimtelijke visie

• het primaire belang in het ruimtelijk beleid ten aanzien van de Maas is het belang van scheepvaart en de waterhuishouding. Voorzieningen die ten behoeve van deze belangen noodzakelijk zijn, hebben ruimtelijk prioriteit;
• er is ruimte voor watergebonden bedrijvigheid langs het kanaal ter plaatse van de bestaande bedrijventerreinen;
• ingezet wordt op het tot stand brengen van een recreatief padennetwerk langs het kanaal, mits dit niet op gespannen voet staat met watergebonden bedrijvigheid. Met name vanuit de dorpen Malden en Heumen draagt dit bij aan het vergroten van de kwaliteit van de woon- en leefomgeving;
• de beleving van het water wordt versterkt door middel van het koppelen van voorzieningen, horeca en nieuwe woonmilieus aan het kanaal;
• waar mogelijk en haalbaar worden nieuwe langzaam verkeersverbindingen over het kanaal aangelegd. Het meest kansrijk zijn deze als verbinding tussen Heumensoord-centrum Malden-vennengebied en in het verlengde van de Maasdijk bij Heumen;
• ter plaatse van de aanduidingen'', 'Ruimtelijke verbinding' en 'Watergebonden attractiepunt' geldt een aanvullende of afwijkende visie.

Met de visie op het Maas-Waalkanaal wordt op de volgende wijze invulling gegeven aan de ambities in Hoofdstuk 2:

• het geeft een invulling aan de landelijke en groene uitstraling van de gemeente;
• het levert een bijdrage aan de versterking van de recreatieve structuur binnen de gemeente;
• het levert een bijdrage aan de werkgelegenheid binnen de gemeente;
• het versterkt de ecologische structuur binnen de gemeente.

Het Maas-Waalkanaal met op de achtergrond de nieuwe keersluis bij Heumen.

Hoofdstuk 4 Lokatiegebonden ruimtelijke ontwikkelingen

4.1 Inleiding

Naast de gebieden en hoofdstructuren die binnen de gemeente voorkomen met een eigen (geografische) karakteristiek en daarmee eigen ruimtelijk beleid, zijn er ook diverse ruimtelijke ontwikkelingen en structuren die meer lokatiegebonden voorkomen en daarbij meerdere gebieden kunnen beslaan. Deze zijn middels een aanduiding op de structuurvisiekaart aangeduid.

Deze aanduidingen voorzien in aanvullende of afwijkende gebruiksbepalingen ter plaatse. De locatie van de hier voorziene ruimtelijke ontwikkelingen is meer indicatief van karakter en niet exact geografisch bepaald.

4.2 Het Hart voor Malden

Het project Hart voor Malden betreft het centrumgebied van Malden. Dit is grofweg het gebied ter weerszijden van de Rijksweg dat zich bevindt tussen de Schoolstraat, de Broeksingel/Broekkant, de Malderburchtstraat, de Kloosterstraat, de Schoolstraat en de Groesbeekseweg. In het gebied bevindt zich een aantal van de belangrijkste voorzieningen van het dorp, zoals het winkelcentrum, het gemeentehuis, de brede school, de bioscoop, de bibliotheek, Malderburcht en het sociaal cultureel centrum Maldensteijn.

Ruimtelijke visie

Voor het Hart voor Malden is een speciaal project opgestart. Dit om knelpunten ten aanzien van bereikbaarheid, parkeren, verkeers- en geluidsoverlast en het dorpskarakter in beeld te brengen en integraal op te lossen. Dit is door bewoners, ondernemers en gemeente gezamenlijk aangepakt. De resultaten hiervan zijn neergelegd in een visie op het gebied: de 'Houtskoolschets Hart voor Malden'. Deze Houtskoolschets is de leidraad voor de toekomstige ruimtelijke ontwikkeling van het gebied en is als Bijlage 4 opgenomen.

Op basis van deze Houtskoolschets wordt een uitvoeringsprogramma opgesteld. Deze vormt de leidraad voor de verdere uitvoering van het project.

De Houtskoolschets voor het 'Hart voor Malden'.

4.3 Inbreidingslocaties

In Malden liggen een aantal inbreidingslocaties, zoals deze zijn benoemd in de 'Structuurvisie Malden' uit 2009. Het gaat om de volgende locaties:

• de Toermalijn;
• 't Raadhuis aan de Raadhuisstraat;
• de St. Josefschool;
• de sportzaal Raadhuisstraat;
• De Horst;
• De voormalige sportschool aan de Randwijksingel;
• De groengebieden ten westen van de Rijksweg-Zuid.

Op de laatste locatie na, zijn het alle locaties waar bebouwing aanwezig was of is. Het is de bedoeling dat hier nieuwe woningbouw plaatsvindt, mogelijk met aanvullende voorzieningen. In de toekomst is het ook mogelijk dat op andere locaties woningbouw plaatsvindt, maar dan alleen in het geval van herstructurering (bestaande woningen worden vervangen door nieuwe (en al dan niet toe te voegen voorzieningen)) of herontwikkeling (gebouwen met een niet-woonfunctie worden vervangen door (onder meer) woningen).

Ruimtelijke visie

• op de inbreidingslocaties is nieuwe woningbouw mogelijk. Waar mogelijk en noodzakelijk kunnen aanvullende voorzieningen worden toegevoegd (bijvoorbeeld zorgvoorzieningen, maar ook commerciële voorzieningen);
• de nieuwe bebouwing sluit in maat en hoogte aan op de bestaande omgeving en/of refereert aan de voormalige bebouwing;
• in en nabij het centrumgebied van Malden wordt prioriteit gegeven aan de bouw van woningen voor ouderen of jongeren. De locatie van de St. Josephschool is met name in beeld voor de huisvesting van ouderen;
• het parkeren wordt opgelost op eigen erf/perceel;
• er is sprake van een groene/landschappelijke inrichting en inpassing die aansluit bij het groene karakter van de buurt;
• de inbreidingslocaties worden aangemerkt als gebieden van kwaliteit. Een welstandstoets is hier noodzakelijk.

4.4 Locatie De Veldschuur

Op locatie De Veldschuur bevindt zich nu Sportcentrum de Veldschuur. Dit sportcentrum is gelegen aan de Veldsingel en heeft een bovenlokale aantrekkingskracht. Het centrum is in handen van een marktpartij, maar vervult wel een belangrijke maatschappelijke behoefte in de gemeente Heumen en omstreken. De afgelopen jaren is gebleken dat de exploitatie van het complex moeizaam verloopt. Dit heeft tot gevolg dat er onzekerheid bestaat over de toekomst van het complex.

Ruimtelijke visie

• de locatie van De Veldschuur is in de toekomst een locatie waar maatschappelijke, sportieve, en recreatieve functies een plek kunnen krijgen;
• op locatie De Veldschuur behoort ook woningbouw in combinatie met de hiervoor genoemde functies tot de mogelijkheden. Hierbij kan onder andere worden gedacht aan wonen met zorg;
• parkeren wordt opgelost op eigen erf/perceel.

4.5 De Kanaalzone

De Kanaalzone is het gebied tussen de Eendenpoelseweg, Broekkant en de Blankenbergseweg. Hier zijn de sportvelden van Juliana '31 gelegen, de betonfabrieken aan de Taaiendijk, het bedrijventerrein aan de Ambachtsweg en enkele woningen en voorzieningen langs de Broekkant.

Dit gebied is voor de (middel)lange termijn in beeld voor herontwikkeling. Bij herontwikkeling is de inzet het gebied meer te verkleuren richting wonen, eventueel in combinatie met werk en sport. Een dergelijke ontwikkeling is met name afhankelijk van de toekomstplannen van de bestaande (grootschalige) bedrijvigheid. In het geval een verplaatsing van de sportvelden aan de orde zou zijn, dan wordt daarbij in eerste instantie gekeken naar locaties binnen 'De dorpsranden' van Malden. Deze herontwikkeling betreft niet de woningen en voorzieningen langs de Broekkant.

Ruimtelijke visie

• herontwikkelen op de (middel)lange termijn ten behoeve van woningbouw al dan niet in combinatie met woon-werkeenheden en/of bedrijvigheid langs de Ambachtweg;
• de relatie met het centrumgebied en met het kanaal heeft extra aandacht bij de inrichting van het nieuwe woongebied;
• de invulling van het gebied vindt gefaseerd plaats in relatie tot de woningbehoefte;
• ter plaatse van de aanduiding 'Watergebonden attractiepunt' geldt een aanvullende of afwijkende visie;
• de Kanaalzone wordt aangemerkt als gebied van kwaliteit. Een welstandstoets is hier noodzakelijk.

4.6 Watergebonden attractiepunt

Op de structuurvisiekaart Heumen zijn twee watergebonden attractiepunten opgenomen. In Malden betreft het een locatie aan het einde van de Eendenpoelseweg bij het kanaal. Nu ligt hier de ingang van één van de betonfabrieken. Ten zuiden ervan loopt het fraai omzoomde kanaalpad.

In Heumen is het de locatie bij verenigingsgebouw De Terp waar nu het parkeerterrein is gelegen. Deze locatie is gelegen direct aan de Maasdijk.

Ruimtelijke visie

Malden

• in het versterken en vergroten van het contact met het kanaal vanuit het dorp, is hier (in het verlengde van de lijn richting het centrumgebied en Heumensoord (via het Kroonwijkpark)), de vestiging van een recreatief attractiepunt mogelijk. Gedacht kan worden aan een horeceavestiging in combinatie met een bijpassende dagattractie;
• het gebied wordt ingericht als een aantrekkelijk verblijfsgebied, dat ook zonder horeca of attractie voor wandelaars en fietsers als aantrekkelijke pleisterplaats geldt;
• idealiter vindt de ontwikkeling van het watergebonden attractiepunt plaats in relatie tot de ontwikkeling van de Kanaalzone.

Heumen

• in het versterken en vergroten van het contact met de Maas vanuit het dorp, is hier de vestiging van een recreatief attractiepunt mogelijk. Gedacht kan worden aan een horeceavestiging in combinatie met een jachthaven/recreatiehaven;
• het gebied wordt ingericht als een aantrekkelijk verblijfsgebied, dat ook zonder horeca of attractie voor wandelaars en fietsers als aantrekkelijke pleisterplaats geldt en als uitvalsbasis voor fiets- en wandelroutes kan dienen;
• voor de ontwikkeling van dit watergebonden attractiepunt is het noodzakelijk dat de Maas tot aan het dorp wordt gebracht. Als aantrekkelijke pleisterplaats kan de locatie al functioneren als de Maasdijk betreedbaar wordt gemaakt.

4.7 Maasverbinding

Bij Heumen is de aanduiding 'Maasverbinding' opgenomen als wensbeeld om de relatie met de Maas te versterken en letterlijk meer zichtbaar te maken en meer levendigheid in het dorp te brengen.

Ruimtelijke visie

• er wordt een waterverbinding naar de Maas aangelegd en ter hoogte van het dorp Heumen wordt een jachthaven aangelegd met bijpassende voorzieningen en horeca (in het dorp). Deze wordt nauw verweven met het dorp en het Kerkplein;
• bij voorkeur wordt de waterverbinding doorgetrokken tot aan de bestaande jachthaven om vervolgens weer bij de Maas uit te komen;
• de waterverbinding wordt vergezeld van een padenstructuur voor in ieder geval wandelaars;
• bij voorkeur wordt het project gekoppeld aan programma vereisten vanuit het Deltaprogramma Rivieren. Dit betekent dat rekening moet worden gehouden met wisselende waterstanden en dat delen van de uiterwaard tijdelijk onder water kunnen komen te staan.

4.8 Ruimtelijke verbinding

In en bij de dorpen Malden en Heumen zijn de aanduidingen 'ruimtelijke verbindingen' opgenomen. Deze verbindingen zijn gericht op het slechte van fysiek-ruimtelijke barrières en het verbinden van gebieden en structuren die nu niet of matig te bereiken zijn voor het langzaam verkeer. Daarnaast zijn het belangrijke en nu nog missende schakels in het recreatieve padennetwerk van de gemeente.

Ruimtelijke visie

• ingezet wordt op het verbeteren van langzaam verkeersverbindingen;
• in Malden zijn de ruimtelijke verbindingen onderdeel van het leggen van een verbinding van het bosgebied van Heumensoord (Rijk van Nijmegen) naar het vennengebied. Deze verbinding loopt bewust langs het dorpscentrum;
• in Heumen gaat het om het verbinden van het dorp met het Heumensbos en het verbinden van beide Maasoevers met elkaar over het kanaal. In het eerste geval wordt gezocht naar een verbetering van de route naar het Heumensbos, terwijl in het tweede geval wordt ingezet op een aantrekkelijke doorgaande route over de Maasdijk richting Lierdal en het Limburgse Maasdal.

4.9 Multifunctionele zone Rijksweg

De Rijksweg tussen Malden en Nijmegen is specifiek aangeduid als multifunctionele zone. Het betreft de weg en de aanliggende percelen. De Rijksweg is een hoog dynamisch gebied met veel verkeer (bezoekers) in de invloedssfeer van Nijmegen en ligt op de grens van het landgoederengebied De Elshof en Heumensoord. Langs de Rijksweg liggen al enkele publiekstrekkende voorzieningen en activiteiten, zoals sportpark Union, Intratuin en de MacDonalds.

Ruimtelijke visie

• langs de Rijksweg is een mix van activiteiten mogelijk, mits er een relatie is met kenmerken of het karakter van het buitengebied;
• nieuwe ontwikkeling in de vorm van nieuwe activiteiten of nieuwe functies in bestaande bebouwing zorgen voor een toevoeging aan de ecologische en landschappelijke waarden in het gebied. Dit leidt niet tot een toename van de verstening en verdichting langs de Rijksweg;
• het vorm geven aan een betere oversteekbaarheid van de Rijksweg ten aanzien van recreatie, ecologie en/of landschap is een voorwaarde bij functiewijziging;
• eventuele wijzigingen aan bebouwing en perceelsinrichting, alsmede de bij hoge uitzondering te plaatsen nieuwe bebouwing en nieuwe inrichtingen, zijn van hoge ruimtelijke, architectonische en landschappelijke kwaliteit;
• de Rijksweg wordt aangemerkt als gebied van kwaliteit. Een welstandstoets is hier noodzakelijk.

4.10 De dorpsranden

Rondom de drie kleine kernen zijn dorpsranden aangeduid. In deze dorpsranden krijgt de verweving van dorp en buitengebied extra aandacht. Dit om de relatie tussen dorp en buitengebied te versterken.

Ruimtelijke visie

• in de dorpsranden zijn functies die een relatie hebben met het buitengebied en/of het dorp toegestaan;
• in bestaande bebouwing zijn functiewijzigingen mogelijk in lijn met bovenstaande visie. Ook zijn juist hier activiteiten verbonden aan de verbreding van de landbouw mogelijk;
• incidenteel en op een kleine schaal is nieuwvestiging in het gebied mogelijk van bovengenoemde functies en nieuwe woningbouw in het kader van de rood voor rood regeling;
• in de dorpsranden wordt ingezet op een uitbreiding van de (recreatieve) padenstructuur (voet-, fiets- en/of ruiterpaden);
• nieuwe ontwikkelingen in het gebied dragen bij aan de landschappelijke structuur van het gebied en het landschappelijk verbinden van dorp en buitengebied met elkaar;
• eventuele wijzigingen aan bebouwing en perceelsinrichting, alsmede nieuwe bebouwing en nieuwe inrichtingen, zijn van hoge ruimtelijke, architectonische en landschappelijke kwaliteit;
• in de dorpsranden is ruimte voor waterberging;
• de dorpsranden worden aangemerkt als gebieden van kwaliteit. Een welstandstoets is hier noodzakelijk.
• ter plaatse van de aanduidingen 'Zoeklocatie woningbouw', 'Zoekgebied nieuwe landgoederen' en 'Multifunctionele zone Rijksweg' geldt een aanvullende of afwijkende visie.

Sfeer en beeld van een dorpstand.

4.11 Zoekgebied nieuwe landgoederen

Op met name locaties langs de west- en zuidzijde van het vennengebied en langs de noord- en zuidrand van Malden zijn zoekzones aangegeven voor de vestiging van nieuwe landgoederen. Hier is het mogelijk om nieuwe landgoederen in te vestigen.

Ruimtelijke visie

• in de zoekgebieden zijn nieuwe landgoederen toegestaan;
• de ontwikkeling van een nieuw landgoed is maatwerk in relatie tot de landschappelijke, ecologische en stedenbouwkundige situatie: er is sprake van een kwalitatief hoogwaardige inpassing;
• een nieuw landgoed is minstens 10 hectare groot, waarvan ten hoogste 10% privé terrein is en het overige deel voor natuur wordt ingericht en grotendeels openbaar toegankelijk is;
• een nieuw landgoed bestaat uit maximaal drie wooneenheden met een maximale gezamenlijke inhoud van 3.600 m³;
• een nieuw landgoed draagt bij aan de ecologische en landschappelijke structuur van het gebied;
• de zoekgebieden voor nieuwe landgoederen worden aangemerkt als gebieden van kwaliteit. Een welstandstoets is hier noodzakelijk.

4.12 Herinrichting weg

In Overasselt en Nederasselt is de aanduiding 'herinrichting weg' opgenomen. Het betreft de Hoogstraat en de Broekstraat. Voor deze wegen geldt dat er sprake is van druk en veelal ook zwaar verkeer. Dit leidt, zeker op drukke momenten, tot overlast en incidenteel tot verkeersonveilige situaties. Dit is niet in overeenstemming met het dorpskarakter en de verblijfsfunctie langs deze wegen.

In Overasselt is deze druk het sterkst zichtbaar en voelbaar. Aan beide zijden van de Hoogstraat bevinden zich winkels en woningen. Zeker gezien het economische belang van het doorgaande verkeer voor de plaatselijke ondernemers, wordt niet ingezet op het omleiden van het doorgaande verkeer, maar op het afremmen van het doorgaande verkeer. Snelheid-remmende maatregelen moeten leiden tot een opwaardering van de verblijfsfunctie ten opzichte van de verkeersfunctie. Dergelijke maatregelen worden bij voorkeur uitgevoerd in combinatie met regulier of groot onderhoud aan de weg.

In Nederasselt is de Broekstraat een minder grote barrière dan in Overasselt, omdat het dorp vooral ten zuiden van deze weg is gelegen. Wel kan hier worden ingezet op het toepassen van snelheidsremmende verkeersmaatregelen. Bij de kruising met de Rijksweg (N324) wordt ingezet op het verbeteren van de opstelplekken en de oversteekbaarheid voor het langzame verkeer, met name fietsers.

Ruimtelijke visie

• ingezet wordt op een herstructurering van de weg in overeenstemming met de verblijfsfunctie;
• de oversteekbaarheid van de weg wordt verbeterd;
• de inrichting van de weg is erop gericht de snelheid van het doorgaand verkeer te doen afnemen.

De Hoogstraat in Overasselt.

4.13 Zoeklocatie woningbouw

In de kernen Heumen, Overasselt en Nederasselt zijn zoeklocaties voor woningbouw opgenomen. Deze komen voort uit de bestaande woningbouwprogramma's en -prognoses.

Ruimtelijke visie

• ten behoeve van de leefbaarheid wordt met name ingezet op het bouwen van woningen voor gezinnen om zo een evenwichtige leeftijdsopbouw in de kleine kernen te behouden. Er wordt gevarieerd gebouwd over de verschillende prijscategorieën;
• nieuwe woningbouw wordt gefaseerd in relatie tot de woningbehoefte in de kern;
• nieuwe woningbouw wordt landschappelijk ingericht en ingepast om landschap en dorp zo sterk mogelijk met elkaar te verweven;
• de omvang van het woningbouwprogramma is een afgeleide van de na te streven stedenbouwkundige en landschappelijke kwaliteit ter plaatse in relatie met de bestaande woningbehoefte;
• aangesloten wordt bij de duurzaamheidsladder van verstedelijking (zie Bijlage 3). Dit betekent dat nieuwe woningbouw enkel kan plaatsvinden (volgens Ruimtelijke verordening Gelderland):
  • 1. binnen bestaand stedelijk gebied,
  • 2. binnen de woningbouwcontour van de Stadsregio Arnhem-Nijmegen,
  • 3. binnen de zoekrichting woningbouw van de Stadsregio Arnhem-Nijmegen, mits 90% van de woningen wordt gebouwd in de betaalbare huur en/of koopsector,
  • 4. binnen de zoekzones wonen en werken uit de Streekplanuitwerking Zoekzones stedelijke functies en landschappelijke versterking;
• over nieuwbouw buiten de provinciale en regionale rode contouren worden nieuwe afspraken gemaakt ten behoeve van de programmering. Ingezet wordt op een grotere variatie van woningen over de verschillende prijsklassen, waarmee nadrukkelijk rekening wordt gehouden met de financiering van de landschappelijke verweving;
• de zoeklocaties woningbouw worden aangemerkt als gebieden van kwaliteit. Een welstandstoets is hier noodzakelijk.

4.14 Ecologische verbindingszone

Dwars door de gemeente lopen enkele ecologische verbindingszones. Deze zijn gericht op het verbinden van Heumensoord met het vennengebied en op het verbinden van het vennengebied met de Maas en via de ecologische verbindingszone Heumen-Horssen met het rivierduinengebied in het Land van Maas en Waal.

Ruimtelijke visie

• het behoud, versterken en ontwikkelen van ecologische waarden staat in deze gebieden centraal;
• in het Neder- en Overasseltse Broek vindt in combinatie met de ontwikkeling van de ecologische verbindingszone Heumen-Horssen waterberging plaats in de vorm van natuurvriendelijke oevers ten behoeve van de opvang van regionaal water. Gronden kunnen hier agrarisch gebruikt worden, waarbij bedacht moet worden dat deze op gezette momenten onder water kunnen komen te staan;
• nieuwe functies in deze zones dragen bij aan de waarden van de ecologische verbindingszone.

Het Lierdal tussen Maas en stuwwal.