Eerbeekse Enk

4.3 Waterhuishouding

In Eerbeek wordt in de bestaande kern een aantal nieuwbouw woningen gebouwd. Het plangebied omvat percelen aan de Volmolenweg, Poelkampstraat en Kloosterstraat.

Proces

Sinds 1 november 2003 is de toepassing van de watertoets wettelijk verplicht door de verankering in het Besluit op de ruimtelijke ordening 1985. De watertoets heeft betrekking op alle grond- en oppervlaktewateren en behandelt alle van belang zijn de waterhuishoudkundige aspecten (naast veiligheid en wateroverlast ook bijvoorbeeld waterkwaliteit en verdroging). De watertoets is een belangrijk procesinstrument om het belang van water een evenwichtige plaats te geven in de ruimtelijke ordening. Uit de waterparagraaf blijkt de betrokkenheid van de waterbeheerder in het planproces en de wijze waarop het wateradvies van de waterbeheerder is meegenomen in de uitwerking van het plan.

De waterparagraaf wordt voorgelegd aan het waterschap. Het waterschap geeft een wateradvies over de voorgenomen plannen.

Beleid

Het streven naar een veilig, gezond en duurzaam waterbeheer staat landelijk in de belangstelling. Thema's zoals 'water in de stad' en 'water als ordenend principe' zijn als speerpunten aangegeven in het vigerende beleid zoals vastgelegd in de Vierde Nota Waterhuishouding (ministerie van V&W), de Nota Ruimte (ministerie van VROM), de Startovereenkomst Waterbeleid 21e eeuw (WB21), de Handreiking Watertoets (VROM) en het Nationaal Bestuursakkoord Water (NBW).

Waterschap Veluwe heeft in haar Waterbeheersplan 2010-2015 opgenomen een bijdrage te willen leveren aan een samenleving waarin we op een veilige en duurzame manier met water leven, rekening houdend met een veranderend klimaat. Alleen technische oplossingen volstaan niet langer.

Waterschap Veluwe wil niet alleen beschermen tegen het water, maar er ook voor zorgen dat mensen op verantwoorde wijze aan het water kunnen wonen, op het water kunnen recreëren en bij het water kunnen ondernemen.

Ook wil waterschap Veluwe de goede waterhuishoudkundige voorwaarden scheppen voor zowel natuur als landbouw. Het klimaat verandert. Deze verandering zal leiden tot meer extreme weersituaties: perioden van veel neerslag met kans op wateroverlast en perioden van droogte met kans op watertekorten. Om goed voorbereid te zijn, wil het waterschap het watersysteem robuuster maken door meer ruimte voor wateren te reserveren, zowel in de stad als in het buitengebied. Waterschap Veluwe wil de effecten van de klimaatsverandering beperken door het vasthouden van water, het inrichten en beheren van robuuste watersystemen en het inrichten van een beperkt aantal waterbergingsgebieden. Afkoppelen van relatief schoon hemelwater van het riool is een belangrijke maatregel om overbelasting van het riool en een te snelle afvoer te voorkomen. Dit mag niet leiden tot verontreiniging van het oppervlaktewater, het grondwater, de bodem of negatieve effecten op beschermde flora en fauna.

De gemeente Brummen heeft in 2001 het gemeentelijk afkoppelplan, in 2008 een waterplan en in 2010 het vGRP 2011-2016 opgesteld waarin de ambities van de gemeente ter attentie van water zijn verwoord. De gemeente Brummen heeft de ambitie om water bij ruimtelijke plannen een belangrijk medeordenend principe te laten zijn. Het creëren van ruimte voor water wordt ook steeds belangrijker gezien de klimaatverandering waarmee Nederland te maken krijgt. De gemeente heeft de volgende ambities benoemd:

• Geen wateroverlast door grond-, oppervlakte- en hemelwater.
• Geen verdroging.
• Verbeteren grond- en oppervlaktewaterwaterkwaliteit (zowel fysisch-chemisch als ecologisch).
• Duurzaamheidprincipes toepassen voor de afvalwaterketen.
• Meer zichtbaar maken van water voor de burgers.
• Goede productieomstandigheden voor de landbouw.
• Efficiënt beheer en onderhoud.
• Realisatie tegen de laagst maatschappelijke kosten.
• Water een prominentere rol geven in de ruimtelijke ordening.

De ambities uit het waterplan vormen een leidraad voor gemeentelijke bestemmingsplannen en de daarin verplicht gestelde waterparagraaf, het gemeentelijk rioleringsplan en allerlei uitvoerings- en beheersplannen.

Huidige situatie

Maaiveldhoogte en huidige bebouwing

Het maaiveld van het plangebied ligt op circa 22 m+NAP (Boot, P10-0176-004, 24 februari 2011). Het gebied is in de huidige situatie bebouwd met woningen.

Bodem

De locaties is op de Bodemkaart van Nederland niet gekarteerd. Uit de omgeving is op te maken dat Eerbeek grotendeels op een Holtpodzolgrond ligt, bestaande uit grof zand en waarbij binnen 0,4 m –mv grind wordt aangetroffen. Het lagere deel rond de Eerbeekse Beek is gekarteerd als een Haarpodzolgrond (lemig fijn zand).

TNO heeft geen boringen in het plangebied. Boringen uit de omgeving is af te leiden dat de bodem bestaat uit een zandpakket met op circa 4 a 5 m –mv een leemlaag. Dit wordt ook bevestigd door het geotechnische onderzoek (opgenomen in Bijlage 3) en het verkennend bodemonderzoek (opgenomen in Bijlage 4).

Uit deze gegevens blijkt dat er tot de maximale boordiepte van 6 m –mv zand is aangetroffen. Het zandpakket is in het verkennend onderzoek tevens gekarteerd als matig fijn, zwak siltig en zwak grindig. De matig tot sterk zandige leemlaag is in de diepe boringen op 4 a 5 m –mv duidelijk herkenbaar.

Uit het geohydrologisch onderzoek blijkt dat de doorlatendheid van bodem (k-waarde) op een diepte van 1 tot 2 m –mv varieert tussen 0,9 en 18,5 m/d. Op circa 4 tot 6 m –mv bevindt zich een slecht doorlatende leemlaag.

Grondwater

Net als het bodemtype, is de grondwatertrap op de Bodemkaart van Nederland ter plaatse van het plangebied niet gekarteerd. De omgeving van Eerbeek is gekarteerd als grondwatertrap VII. De Gemiddelde Hoogste Grondwaterstand is hier 0,8 a 1,4 m –mv. De Gemiddelde Laagste Grondwaterstand wordt dieper dan 1,2 m –mv verwacht. Ook op de Wateratlas van de provincie Gelderland is het gebied gekarteerd als grondwatertrap VII. Verder is het gebied in deze atlas gekarteerd als een sterk infiltratiegebied. TNO heeft geen relevante gegevens over het grondwater in/rond het plangebied. In het verkennende bodemonderzoek is tijdens het veldwerk (begin juni 2010) binnen 5,5 m –mv geen grondwater aangetroffen. Uit het geohydrologisch onderzoek blijkt dat de grondwaterstand op circa 8 m –mv zit. De fluctuatie bedraagt circa plus of min 1 meter ten opzicht van de gemiddelde grondwaterstand.

Het plangebied is niet gelegen in een grondwaterbeschermingsgebied.

Oppervlaktewater

In het plangebied is geen oppervlakte water aanwezig. Circa 300 m ten oosten en zuiden van het plangebied stroomt de Eerbeekse Beek. Dit is een primaire watergang van waterschap Veluwe. Er is geen waterbergingsgebied aangewezen in de directe omgeving van het plangebied.

Riolering

In de huidige situatie is er een gemengd rioolstelsel aanwezig. De gemeente Brummen heeft aangegeven om een IT-riool aan te leggen in de Kloosterstraat (inclusief rioolvervanging) en Volmolenweg (bestaand riool blijft gehandhaafd). In de Poelkampstraat vinden op korte termijn geen rioolwerkzaamheden plaats. Het bestaande gemengde riool is recent gerelined (mondelinge informatie gemeente Brummen).

Toekomstige situatie

Watersysteem

In het kader van duurzaam stedelijk waterbeheer worden problemen op andere tijden, op andere plaatsen en in andere compartimenten voorkomen. Dit geldt zowel voor waterkwaliteit als waterkwantiteit. Daarbij is de gebruikelijke voorkeursvolgorde gevolgd: het hemelwater wordt gescheiden van het vuile water ingezameld. Het vuile water wordt afgevoerd naar de zuivering.

Voor het hemelwater is de gebruikelijke voorkeursvolgorde gebruikt: hergebruik – infiltratie in de bodem – bergen en vertraagd afvoeren – afvoeren naar oppervlaktewater dan wel riolering. Hergebruik van hemelwater is gezien de kleinschaligheid van het plan en de gezondheidsrisico's niet haalbaar en wenselijk. De infiltratiemogelijkheden binnen het plan zijn, bezien vanuit bodemopbouw en grondwaterstanden, goed. De ruimte voor infiltratievoorziening is beperkt omdat de bestaande infrastructuur behouden blijft en er weinig/geen ruimte is voor infiltratievoorzieningen op openbaar gebied.

In de toekomstige situatie wordt het hemelwater gescheiden van het vuilwater. Het vuilwater wordt via het bestaande of te vervangen stelsel afgevoerd naar de rioolwaterzuivering. In onderstaande tabel 1 is de omgang met hemelwater voor de verschillende locaties weergegeven.

Tabel 1: Omgang met hemelwater per locatie

Locatie	Afkoppelmethode	Omvang	Wie	Noodoverlaat
Daken nieuwe woningen	Infiltratiekratten op eigen terrein	35,7 mm	Sprengenland	Naar de weg
Parkeervakken en wegen Sprengenland	Infiltratiekratten onder parkeervakken	35,7 mm	Sprengenland	Op IT-stelsel Gemeente
Kloosterstraat en Volmolenweg incl. bestaande woningen	IT-riool	?	Gemeente	Op Eerbeekse beek
Poelkampstraat incl. bestaande woningen	Gemengd stelsel

Aandachtspunt voor de uitvoering is de aanwezigheid van kabels in de Poelkampstraat.

Waterkwaliteit

Omdat het hemelwater van de daken naar infiltratievoorziening op eigen terrein wordt geleid, is het belangrijk de waterkwaliteit te bewaken. Het hemelwater komt immers in de bodem terecht en wordt niet meer afgevoerd naar de zuivering.

Een goede waterkwaliteit wordt bereikt door geen uitlogende materialen (lood, kopen, zink) toe te passen. Daarnaast dient voorkomen te worden dat bewoners eigen aansluitingen maken op de infiltratievoorzieningen (bijvoorbeeld afvoer van wasmachine of schrobputjes). Dit kan door de (toekomstige) bewoners goed voor te lichten over het watersysteem.

Wateroverlast

Het voorkomen van wateroverlast is één van de ambities van het waterplan van de gemeente Brummen. Wateroverlast wordt voorkomen door:

• vloerpeilen van de woningen minimaal 0,2 m hoger te leggen dan het wegpeil, zodat problemen met afstromend hemelwater in de richting van de woningen wordt voorkomen;
• infiltratievoorzieningen toe te passen voor het verhard oppervlak, waardoor er minder water via de riolering wordt afgevoerd en water op straat wordt terug gedrongen;
• infiltratievoorzieningen te voorzien van een noodoverloop naar openbaar terrein, zodat wateroverlast in de woningen voorkomen wordt wanneer de infiltratievoorziening volledig gevuld is en er nog meer neerslag valt.