Beneden Regge, deelgebied Kiekebelt

4.2 Water

Waterbeheer en watertoets

De initiatiefnemer dient in een vroeg stadium overleg te voeren met de waterbeheerder over een ruimtelijk planvoornemen. Hiermee wordt voorkomen dat ruimtelijke ontwikkelingen in strijd zijn met duurzaam waterbeheer. Het plangebied ligt binnen het beheersgebied van het Waterschap Regge en Dinkel, verantwoordelijk voor het waterkwantiteits- en waterkwaliteitsbeheer. Voor onderhavig plan is het Waterschap zelf de initiatiefnemer. Voor het project 'Reggeherstelprojecten Beneden Regge 2013' heeft het Waterschap voor elk deelgebied een projectplan opgesteld, waarin alle relevante wateraspecten zijn meegenomen. In deze paragraaf zijn de belangrijkste aspecten uit het projectplan 'Reggeherstelproject Kiekebelt' samengevat.

Gebiedsbeschrijving

De Regge is de belangrijkste rivier in het westelijk deel van Twente en is onderverdeeld in drie delen, namelijk de Boven, Midden, en Beneden Regge. De Beneden Regge vormt het benedenstroomse deel en loopt van stuw Hancate tot aan de uitmonding in de Vecht. Op de Beneden Regge wateren verschillende zijwaterlopen af, waaronder de Linderbeek en de Hammerwetering.

Huidige situatie

Waterkwantiteit

De Regge stroomt van Diepenheim naar Ommen en heeft een totale lengte van circa 47 m en een gemiddeld verval van circa 0,15 m per kilometer. Via de Regge komt het water van het centrale en westelijke deel van Twente tot afvoer. Bij de monding in de Overijsselse Vecht bij Ommen komt een stroomgebied tot afvoer van een omvang van ongeveer 82.000 ha.

Het watersysteem van de Regge wordt vooral gevoed met water afkomstig van talrijke zijwaterlopen, zie afbeelding 16. De belangrijkste voedingsbronnen van de Beneden Regge zijn de Midden Regge, Linderbeek en Hammerwetering. Om de waterhuishouding zo optimaal mogelijk te kunnen regelen is de Regge geheel gestuwd. Het water in de Beneden Regge wordt op peil gehouden door stuw Vilsteren in de Vecht. Stuw Vilsteren hanteert een zomerpeil 2,65 m +NAP en een winterpeil van 2,35 m +NAP. De stuw is in beheer bij Waterschap Groot Salland. Stuw Archem is niet van invloed op het projectgebied Kiekebelt. De huidige bodembreedte van de Beneden Regge in het projectgebied bedraagt circa 20 m.

De knelpunten in het projectgebied worden vooral veroorzaakt door:

• de in het verleden verkorte lengte van de Regge;
• het verdiepte en verbrede stroomprofiel van de Regge;
• geen ruimte voor water wanneer dit nodig is.

Deze situatie, deels veroorzaakt door ingrepen in het verleden, heeft ertoe geleid dat de veerkracht van de Regge sterk is afgenomen. De morfodynamiek behorend bij een natuurlijk riviersysteem is grotendeels verdwenen. Door het verkorte afvoertracé is de afvoercapaciteit vergroot, wat versnelde piekafvoeren tot gevolg heeft.

Waterkwaliteit

De waterkwaliteit van de Beneden Regge wordt voornamelijk bepaald door de kwaliteit van het water uit de Midden Regge dat wordt beïnvloed vanuit diverse bronnen, zoals het toegevoerde water uit stedelijk gebied (dat negatief wordt beïnvloed door onder andere RWZI's en overstorten), aanvoerwater uit het Twentekanaal in droge perioden en water uit landbouw- en natuurgebieden. Daarnaast is er een flinke beïnvloeding vanuit de Linderbeek; de kwaliteit hiervan wordt negatief beïnvloed door een cluster van zuiveringen (onder andere Den Ham, Vriezenveen en zuiveringen in Almelo, Hengelo en Enschede). In het Beneden Reggegebied zelf is vooral de aanvoer van water uit landbouw- en natuurgebieden bepalend voor de kwaliteit.

In het kader van de Kaderrichtlijn Water (KRW) zijn binnen het beheergebied van het Waterschap diverse 'waterlichamen' gedefinieerd. De Beneden Regge is één van deze waterlichamen. De Slenke, Linderbeek, Bevert, (Beneden) Hammerweteringen en natuurlijk de Midden Regge zijn andere KRW waterlichamen binnen het stroomgebied van de Beneden Regge die uitmonden in de Beneden Regge.

Toekomstige situatie

Het hydraulisch ontwerp voor het plangebied van het Reggeherstelproject is erop gericht de Regge om te vormen tot een meer natuurlijk en veerkrachtig riviersysteem. Hiertoe wordt de Beneden Regge op een aantal locaties heringericht. Dit bestemmingsplan heeft betrekking op twee van deze deelgebieden, namelijk Kiekebelt en Dalmsholte.

De te verwachten projectresultaten binnen het plangebied zijn:

• een natuurlijke Beneden Regge;
• het vasthouden van water;
• ruimte voor water tijdens hoogwatersituaties;
• een verbetering van de natuurwaarden;
• een verbetering van de recreatieve belevingswaarde.

Streefbeeld Kiekebelt

Het streefbeeld voor de Regge in het projectgebied Kiekebelt is om 1 km beekherstel te realiseren. Daarnaast is het streven om één natuurlijk ingerichte waterloop te maken met een smallere, hogere bodem en meer ruimte voor water. Dit gebeurt door de basisafvoer grotendeels over bestaand tracé, en voor een klein deel door voormalige meanders te leiden en de huidige loop deels te verleggen, beperkt te verondiepen en te versmallen. Bij hogere afvoeren stroomt het water ook door de oude afgesloten grote meander (in de zuidoosthoek van het projectgebied) en worden de gronden binnen het projectgebied benut voor waterberging. Om het streefbeeld te kunnen realiseren, zijn de volgende maatregelen nodig.

Maatregelen hydrologie en morfologie:

• hermeandering actief aanleggen;
• retentie vergroten.

Maatregelen inrichting:

• aanleg natuurlijk profiel;
• natte milieus creëren.

Maatregelen recreatie:

• verleggen van het Reggepad.

Conclusie

Het watersysteem in het plangebied wordt geheel gewijzigd. Het landgebruik in het plangebied wordt afgestemd op dit nieuwe watersysteem.