5.31 Waarde - Beschermd dorpsgezicht
In paragraaf 5.1 Algemeen zijn de opbouw van deze paragraaf en de opbouw en systematiek van de bestemmingen toegelicht.
5.31.1 Toelichting op de dubbelbestemming
Het beschermde dorpsgezicht van Jelsum heeft de dubbelbestemming Waarde - Beschermd
dorpsgezicht. Er zijn drie ruimtelijk verschillende delen te onderscheiden met elk apart onderscheidende kenmerken:
-
1. het open dorpsdeel met agrarisch karakter:
-
a. het open karakter en het gebruik als grasland van het noordelijk deel van de terp;
-
b. het reliëf in de vorm van de nog bestaande terp;
-
c. de voorkomende waterlopen;
-
d. het bebouwingspatroon van vrijstaande panden aan de ringweg;
-
e. het profiel van 't Paradyske en de Skierhústerwei zijnde een weg begeleid door bermen en sloten met een beperkte verhardingsbreedte;
-
f. de wegbegeleidende beplanting en erfbeplanting zoals opgenomen in Bijlage 2;
-
g. de monumentale boerderijen rond het open gebied;
-
h. de klinkerbestrating van de Skierhústerwei.
-
2. de dorpskern:
-
a. het reliëf in de vorm van de nog bestaande terp;
-
b. het ontsluitingspatroon en de profilering van de ringweg, de brink, de kleinschalige ontsluiting richting kerk en de Adlânsdyk;
-
c. de hierop georiënteerde bebouwingsstructuur met kleinschalige hoofdzakelijk individuele en dicht opeen gebouwde panden op korte afstand van de verharding;
-
d. de opgaande beplanting op de brink, rond de kerk en op een aantal particuliere erven, zoals aangegeven als "Opgaande beplanting" op de kaart "Ruimtelijke structuur" onder "belangrijke elementen" zoals opgenomen in Bijlage 2;
-
e. de klinkerbestrating van de wegen Op 'e Terp, de Skierhústerwei en de weg naar de kerk.
-
3. Dekemastate en omgeving:
-
a. de state en het bijbehorende terrein;
-
b. de monumentale boerderij en het daarbij horende erf aan de entree van de state;
-
c. de ontsluitingsstructuur en profilering van de oprijlaan, de laan richting Finsterbuorren en het pad richting het dorp;
-
d. de beplanting gekoppeld aan de lanen en in de vorm van het bos/park bij de state;
-
e. de bestaande structuur van waterlopen;
-
f. de open ruimte tussen de boerderij en de state en binnen het statecomplex;
-
g. het onverharde karakter van de oprijlaan, het onverharde karakter van de laan richting Finsterbuorren dan wel een eventueel te realiseren passende halfverharding of klinkerbestrating, de klinkerbestrating van het pad richting het dorp.
Voor de afzonderlijke bebouwing binnen het beschermd dorpsgezicht gelden de volgende uitgangspunten:
- voor rijksmonumenten en overige beeldbepalende panden wordt gestreefd naar behoud van de huidige bouwvorm, gevelindeling en materiaalgebruik;
- voor beeldondersteunende panden is de huidige bouwvorm het uitgangspunt. Hierbij is voor de gevelindeling ruimte voor acceptabele alternatieven. Een verticale geleding van de gevel en toepassing van gebakken materialen voor gevels en dakbedekking wordt in ieder geval als passend aangemerkt;
- bij de overige panden wordt gestreefd naar een passende bouwvorm en detaillering.
Het aanwijzingsbesluit van het beschermde dorpsgezicht is opgenomen in Bijlage 3
Aanwijzingsbesluit beschermd dorpsgezicht Jelsum van deze toelichting.
5.31.2 Uitgangspunten
Het uitgangspunt van de dubbelbestemming is om de hiervoor beschreven waarden, conform de aanwijzing op grond van de Monumentenwet, te beschermen. Eveneens zijn de archeologische waarden binnen het beschermd dorpsgezicht beschermd. Hiervoor is een andere dubbelbestemming opgenomen.