Structuurvisie Toekomst Afsluitdijk

De voorliggende structuurvisie vormt een belangrijke schakel in het proces dat leidt tot een integrale en vernieuwende aanpak van de Afsluitdijk. De uitgevoerde verkenning heeft een breed scala aan alternatieve oplossingen teruggebracht tot één voorkeursalternatief. In de planuitwerkingsfase zal het voorkeursalternatief worden uitgewerkt. Deze structuurvisie geeft daar richting aan.

Deze structuurvisie van het rijk bevat een integrale visie op de toekomst van de Afsluitdijk en een uitwerking in beleidskeuzen en ontwikkelingsperspectieven. De maatregelen die daar uit voortkomen zullen deels door het rijk en deels door andere overheden en door marktpartijen worden gerealiseerd. Gezamenlijk levert dit de noodzakelijke veiligheid en de gewenste verbetering van de gebiedskwaliteit op.

Het rijk voert de maatregelen uit die voortkomen uit beleidskeuzen voor waterveiligheid (paragraaf 4.2). Het ministerie van Infrastructuur en Milieu voert daartoe de planuitwerking uit en bereidt de realisatiefase voor. Daarbij worden de geëigende procedures gehanteerd.

De planning voor de renovatie van de kunstwerken en het tot stand komen van de overslagbestendige dijk is gericht op realisatie rond 2020. Het rijk reserveert voor de maatregelen voor waterveiligheid ca €600 miljoen uit het Infrastructuurfonds/verlengde Infrastructuurfonds.

Realisatie van de maatregelen voor waterveiligheid

Het ministerie van Infrastructuur en Milieu kan bij de besluitvorming gebruik maken van het projectplan in het kader van de Waterwet waarbij onder meer de geldende regels voor milieueffectrapportage op grond van de Wet milieubeheer en de passende beoordeling in het kader van de Natuurbeschermingswet 1998 van toepassing zijn.

Bij de planuitwerking vindt een optimalisatie plaats van de te nemen maatregelen, waarbij moet worden voldaan aan de geldende wettelijke bepalingen vanuit onder meer natuur en milieu en waarbij een afweging zal plaatsvinden met de thans aanwezige belangen in het gebied. Ook wordt in de planuitwerking nader onderzocht hoe de beleidskeuzen op het gebied van ruimtelijke kwaliteit, natuur, duurzaamheid en recreatie en toerisme optimaal kunnen worden afgestemd met het op orde brengen van de waterveiligheid. Randvoorwaarde hierbij is dat geen belemmering mag optreden voor de waterstaatkundige functie van dijk en kunstwerken en het op orde brengen van de waterveiligheid. Ook moeten bestaande belangen, waaronder die van defensie, worden gewaarborgd.

Voor het maken van afwegingen rond ruimtelijke kwaliteit en vormgeving stelt het rijk, in samenspraak met de decentrale overheden, een beeldkwaliteitplan op met hoofdlijnen op gebiedsniveau. De uitwerking hiervan voor de verschillende maatregelen valt onder de verantwoordelijkheid van de desbetreffende initiatiefnemer. Aan de beleidskeuze verbetering van de vispasseerbaarheid van de Afsluitdijk geeft het rijk invulling via de maatregelen voor de kaderrichtlijn water (KRW).

De decentrale overheden zijn verantwoordelijk voor invulling en realisatie van de maatregelen die voortkomen uit de beleidskeuzen voor natuur (behalve de KRW-maatregelen vispasseerbaarheid van het rijk), duurzaamheidsinitiatieven en recreatie en toerisme. De planuitwerking door het rijk met betrekking tot waterveiligheid biedt ruimte om kansen van combinatie van maatregelen te onderzoeken. Hierbij kan bijvoorbeeld worden gedacht aan kansen om de kwaliteit van de gecombineerde maatregelen te optimaliseren of om kosten te besparen in uitvoering en / of het beheer. Daarbij zullen nadere afspraken over de verdeling van kosten worden gemaakt. Of deze kansen ook daadwerkelijk aanwezig zijn en benut kunnen worden, zal moeten blijken bij de planuitwerking.

Kansen voor synergie in de planuitwerking

Kansen voor combinaties van maatregelen kunnen zich voordoen bij voorzieningen voor vispassage en de renovatie van kunstwerken of de versterking van het dijklichaam; de verkenning naar fietspad(en) met zicht naar beide zijden van de dijk met de versterking van het dijklichaam; het uitvoeren van duurzaamheidsinitiatieven, zoals zonne-energie of getijdenenergie en versterking van het dijklichaam; renovatie van de kunstwerken en verbeterde doorstroming van weg- en vaarverkeer (bijvoorbeeld een aquaduct); hergebruik van sluizen voor bijvoorbeeld natuur of recreatie als deze buiten gebruik worden gesteld et cetera.

De Structuurvisie Toekomst Afsluitdijk bindt de rijksoverheid. Over de samenhang tussen de te realiseren maatregelen van rijk en regio zijn afspraken gemaakt in een bestuursovereenkomst. De bestuursovereenkomst bevat afspraken over de samenwerking tussen partijen, de verdeling van verantwoordelijkheden in de planuitwerking en realisatie, de keuze van vervolgprocedures, de financiering en verdeling van kosten en het te volgen tijdpad.