Rijksinpassingsplan Waterberging Volkerak-Zoommeer

1.2 Nut en noodzaak maatregelen Ruimte voor de Rivier

De onderstaande teksten zijn ontleend aan de PKB Ruimte voor de Rivier.

In de afgelopen eeuwen is veel ruimte aan de rivieren ontnomen met het gevolg dat de rivieren zijn ingeklemd tussen dijken die de afgelopen decennia steeds hoger zijn geworden. Achter die dijken is het land op veel plaatsen lager komen te liggen. Door de bevolkingsontwikkeling en de economische groei zijn de te beschermen waarden sterk toegenomen. Als een overstroming zou plaatsvinden zijn de gevolgen enorm. Naast de emotionele schade en de kans op slachtoffers is ook de economische schade dan heel groot. Als gevolg van klimaatverandering wordt het probleem naar verwachting in de toekomst steeds groter. De dreigende overstromingen in 1993 en 1995 hebben bewezen dat het probleem niet moet worden onderschat.

Het Kabinet heeft besloten de bescherming tegen overstromingen uiterlijk in 2015 op het wettelijk vereiste niveau te brengen en de ruimtelijke kwaliteit in het rivierengebied te verbeteren. Hiervoor is de PKB Ruimte voor de Rivier vastgesteld, waarin een samenhangend pakket van maatregelen is vastgelegd. Gezien de verwachting dat de maatgevende rivierafvoeren zullen toenemen, heeft het Kabinet er voor gekozen de vereiste veiligheid zoveel mogelijk te bereiken door het nemen van maatregelen die voorkomen dat de maatgevende hoogwaterstanden steeds verder stijgen. Dit betekent dat het accent is verschoven van dijkverhoging/versterkingen naar rivierverruiming, waarbij zowel buitendijkse als binnendijkse maatregelen worden ingezet. Dijkverbetering wordt alleen uitgevoerd op trajecten waar andere maatregelen niet geschikt of niet financierbaar zijn. Met deze keuzen is een gedeeltelijke herinrichting van het rivierengebied onontkoombaar.

De PKB Ruimte voor de Rivier richt zich op het realiseren van twee samenhangende doelstellingen:

• 1. Het op het vereiste niveau brengen van de bescherming van het rivierengebied tegen overstromingen;
• 2. Het leveren van een bijdrage aan het verbeteren van de ruimtelijke kwaliteit van het rivierengebied.

Met de maatregelen binnen de PKB Ruimte voor de Rivier wordt beoogd om het vereiste veiligheidsniveau in het rivierengebied rond de Rijntakken uiterlijk in 2015 in overeenstemming te brengen met de maatgevende Rijnafvoer van 16.000 m3/s bij Lobith. Voor het gedeelte van de Maas benedenstrooms van Hedikhuizen zijn in de PKB maatregelen opgenomen om het veiligheidsniveau uiterlijk in 2015 in overeenstemming te brengen met de maatgevende Maasafvoer van 3.800 m3/s bij Borgharen. Met deze maatregelen wordt een verlaging van de maatgevende hoogwaterstanden bewerkstelligd. Dat kan zowel beneden- als bovenstrooms gevolgen hebben. Om deze reden zijn de maatregelen in samenhang bezien.

Het plangebied voor deze maatregelen omvat o.a. het Benedenrivierengebied en het gebied rondom het Volkerak en het Zoommeer.

Het pakket aan maatregelen dat het Kabinet in de PKB Ruimte voor de Rivier heeft vastgelegd, moet ook op de lange termijn zijn nut behouden en geen belemmering vormen voor maatregelen die later noodzakelijk kunnen zijn. Voor de lange termijn houdt het Kabinet er rekening mee dat door veranderingen in het klimaat de maatgevende rivierafvoeren in de rest van deze eeuw kunnen toenemen tot circa 18.000 m3/s voor de Rijn bij Lobith en tot circa 4.600 m3/s voor de Maas bij Borgharen. Daarnaast dient in het Benedenrivierengebied ook rekening gehouden te worden met de invloed vanuit zee. In de PKB is de verwachting opgenomen dat de zeespiegel met ongeveer 60 cm stijgt. Het is gezien de onzekerheden rond de klimaatontwikkeling nu niet exact te bepalen, in welke mate en in welk tempo maatregelen na 2015 nodig zijn.

Om uiterlijk in 2015 het vereiste veiligheidsniveau te bereiken heeft het Kabinet in de PKB Ruimte voor de Rivier een voor eind 2015 uit te voeren Basispakket vastgesteld. De maatregel Berging op het Volkerak en het Zoommeer maakt onderdeel uit van dit Basispakket.