Woonkern s-Gravenzande

3.1 Archeologie en cultuurhistorie

Regelgeving en beleid

Als gevolg van het Verdrag van Valetta, dat in 1998 door het Nederlandse parlement is goedgekeurd en in 2006 zijn beslag heeft gekregen in de Monumentenwet 1988, stellen Rijk en provincie zich op het standpunt dat in het ruimtelijk beleid zorgvuldig met het archeologische erfgoed moet worden omgegaan. Voor gebieden waar archeologische waarden voorkomen of waar reële verwachtingen bestaan dat ter plaatse archeologische waarden aanwezig zijn, dient voorafgaand aan bodemingrepen archeologisch onderzoek te worden uitgevoerd. De uitkomsten van het archeologisch onderzoek dienen vervolgens volwaardig in de belangenafweging te worden betrokken. Het Rijk heeft deze beleidsuitgangspunten neergelegd in onder meer de Cultuurnota 2005-2008, de Nota Belvedère, de Nota Ruimte en het Structuurschema Groene Ruimte 2.
De provincie Zuid-Holland hanteert het uitgangspunt dat op terreinen die voorkomen op de Archeologische Monumentenkaart Zuid-Holland en in gebieden die op de kaart archeologische waarden van de Cultuurhistorische Hoofdstructuur (CHS-kaart) ten minste een redelijke tot grote kans op archeologische sporen hebben, archeologisch vooronderzoek in het kader van de planvoorbereiding dient plaats te vinden. Voor zover er onzekerheid bestaat over de precieze aanwezigheid van archeologische waarden, dient in het bestemmingsplan voor het bouwrijp maken een omgevingsvergunningplicht voor het uitvoeren van werken, geen gebouwen zijnde of van werkzaamheden te worden gehanteerd. Het verlenen van een omgevingsvergunning wordt daarbij afhankelijk gesteld van de uitkomsten van nader archeologisch onderzoek en de belangenafweging op grond daarvan.
Doelstelling van het Verdrag van Valetta is de bescherming en het behoud van archeologische waarden. Als gevolg van dit verdrag wordt in het kader van de ruimtelijke ordening het behoud van het archeologisch erfgoed meegewogen zoals alle andere belangen die bij de voorbereiding van het plan een rol spelen.

Onderzoek en conclusie

Archeologie

De cultuurhistorische waardenkaart van Zuid-Holland geeft aan dat een klein gedeelte van het plangebied ten noorden van het centrum van 's-Gravenzande is gelegen in een gebied met een zeer grote kans op archeologische sporen. Voor het overige gedeelte van het plangebied is sprake van een lage verwachtingswaarde.
De archeologische waarde van het gebied ten noorden van het centrum bestaat uit de reeds aangetroffen of te verwachten aanwezigheid, boven of onder de grond, van bouwhistorische resten en archeologische sporen. Samen bevatten zij een hoeveelheid aan historische informatie over ouderdom en ruimtelijke ontwikkeling. Vanwege een zeer grote kans op archeologische sporen, is in de regels en op de plankaart de dubbelbestemming Waarde - Archeologie opgenomen. Binnen bepaalde voorwaarden dient voorafgaand aan de werkzaamheden een verkennend archeologisch onderzoek te worden uitgevoerd.

Cultuurhistorie

- Molenbiotoop
Een gedeelte van het plangebied valt binnen de vrijwaringszone van de Molen van Maat aan de Naaldwijkseweg (buiten het plangebied). Het betreft een achtkante stellingmolen met een stenen onderbouw. De molen is in 1909 gebouwd als aanvulling op een door stoom aangedreven maalderij, omdat malen op windkracht goedkoper was. Bij de bouw is gebruikgemaakt van delen van een oude molen die enkele jaren eerder was afgebroken. Dit was een poldermolen uit Alphen aan den Rijn die daar de polder Kerk en Zanen bemaalde.

- Karakteristieke waardevolle bebouwing

Binnen het plangebied bevinden zich cultuurhistorisch waardevolle panden welke niet als rijks- of gemeentelijk monument zijn aangewezen maar wel op de MIP-lijst1 staan. Om deze panden te beschermen zijn in dit bestemmingsplan aanvullende regels opgenomen.

- Atlantikwall

Langs de Zanddijk en de Noordlandseweg is een bunkercomplex gelegen, dat onderdeel uitmaakt van de Atlantikwall en als zodanig staat omschreven in de MIP-inventarisatie over 's-Gravenzande.

Bunker in 's-Gravenzande Vesting Hoek van Holland

De Atlantikwall was een 2.685 km lange verdedigingslinie, die de Duitsers tijdens de Tweede Wereldoorlog aanlegden ter voorkoming van een geallieerde invasie. De Atlantikwall maakt onderdeel uit van de Cultuurhistorische Hoofdstructuur (CHS) van de provincie Zuid-Holland. Het complex in 's-Gravenzande vormt een onderdeel van de buitenste tankgracht van de vesting Hoek van Holland.
Om deze bunkers te beschermen zijn in dit bestemmingsplan aanvullende regels opgenomen.

• 1. MIP staat voor Monumenten Inventarisatie Project