De Wolden Structuurvisie 2030

Het dynamische landschap is de onderlegger voor alle activiteiten in De Wolden en is bepalend voor de identiteit van de deelgebieden. De visie richt zich op het creëren van ontwikkelingsmogelijkheden, waarbij het versterken van de ruimtelijke kwaliteit de randvoorwaarde is. Ruimtelijke kwaliteit in De Wolden wordt bepaald en versterkt door de dynamiek van het landschap. Dynamiek in het landschap ontstaat door nieuwe functies binnen de bestaande landschapstypen toe te staan, maar ze moeten passend zijn binnen de hoofdstructuren van het landschap. Deze visie geeft de hoofdstructuren van het landschap weer, en geeft aan op welke wijze ontwikkelingen daarbinnen passen, zodat de dynamiek blijft bestaan.

Landschap

Het landschap wordt gezien als het resultaat van het gebruik van het land en het resultaat van de wijze waarop de mens met zijn omgeving omgaat. Natuur en landbouw zijn daarin de grootste grondgebruikers, maar ook de bebouwing vormt het landschap. De Wolden is rijk aan verschillende landschapstypen. De beekdalen, bossen, heidevelden of veenontginningen hebben ieder hun eigen ruimtelijke kenmerken en zijn op specifieke wijze ingericht.

In de gemeente De Wolden zijn drie landschapstypen te onderscheiden:

• 1. het esdorpenlandschap;
• 2. het slagenlandschap;
• 3. het landschap van de hoogveenontginningen.

Esdorpenlandschap

Het esdorpenlandschap is het grootst in oppervlakte. Dit is het landschap waar Drenthe bekend om is: essen, beken, velden en bossen in een samenhangend systeem. De structuur komt voort uit de natuurlijke eenheden en wordt gekenmerkt door kromme lijnen.

Het esdorpenlandschap is onderverdeeld in een gaaf gedeelte, het gebied bij Ansen en Ruinen en een minder gaaf gebied in de omgeving van Zuidwolde. De grens tussen het gave en het minder gave esdorpenlandschap wordt gevormd door de bossen rond Echten, de Boswachterij Ruinen. In de meeste gave delen is het landschap duidelijk herkenbaar en zeer sterk structuurbepalend. Het hoevenlandschap is een kleinschaliger variant van het esdorpenlandschap en is zichtbaar op de grens van het Drents Plateau en de Reest. Dit landschap komt voor in het Reestdal.

Slagenlandschap

Het Slagenlandschap wordt gekenmerkt door lintdorpen op de hogere zandkoppen en veenontginningen vanuit deze linten. De lijnen zijn recht, de gebieden kleinschalig.

Het slagenlandschap is verdeeld in een vroegere en latere ontginning. De vroegere ontginning rondom Ruinerwold, heeft plaatsgevonden op de rijkere gronden, waar door de boeren grote percelen zijn ontwikkeld. De perceelsgrenzen zijn vormgegeven door sloten. De boerderijen die hier staan zijn groot en rijk versierd. De latere ontginning rond Koekange speelde zich af in armere omstandigheden, vanuit kleine boerderijen, met kleinere percelen. Afschermde houtwallen geven in dit gebied de perceelsgrenzen weer.

Landschap van de hoogveenontginningen

De wegdorpen van de Veenkoloniën vormen het derde landschapstype in het zuidoosten van de gemeente. Dit landschapstype wordt ook wel het landschap van de hoogveenontginningen genoemd. Dit is een onderdeel van de grootschalige ontginning van het hoogveen. Het landschap wordt gekenmerkt door een strakke verkaveling en lintbebouwing langs rechte lijnen. Landbouw is de hoofdfunctie in het gebied.

Figuur 1. Landschapstypen