Gemeentekantoor en Cultuurhuis

5.2 Bodem

Historische context
Binnen het bestemmingsplangebied zijn een aantal voorgaande bodemonderzoeken bekend:
In het westelijk deel van het plangebied is in 2001 een verkennend bodemonderzoek5 ter plaatse van het voormalige gemeentehuis en de toenmalige bibliotheek (Raadhuisplein 2 en 4) uitgevoerd. Het bodemonderzoek is uitgevoerd in het kader van eventuele nieuwbouw van het Cultuurhuis. De bovengrond bleek licht verontreinigd te zijn met lood, PAK en minerale olie en de ondergrond licht verontreinigd met kwik, lood, zink en PAK. In een puinhoudend monster van de ondergrond is tevens een matig verhoogd gehalte voor lood aangetroffen. Ook zijn in de ondergrond kolendeeltjes aangetroffen. In het grondwater zijn geen verontreinigingen aangetroffen.

In 2004 is vervolgens een verkennend bodemonderzoek6 ter plaatse van het Raadhuisplein 4-6 (gemeentehuis en bibliotheek) uitgevoerd. Onderdeel van dit bodemonderzoek is de afperking van de in 2001 aangetroffen verontreiniging met lood nabij het gemeentehuis. De eerder aangetroffen matige loodverontreiniging in de ondergrond is niet meer aangetroffen. In de afperkende boringen zijn ten hoogste licht verhoogde gehalten voor lood aangetroffen. Er is derhalve geen saneringsnoodzaak of nader onderzoek noodzakelijk. Op het terrein gelegen tussen Raadhuisplein 4 en 6 zijn in de grond ten hoogste lichte verontreinigingen aangetroffen. In de bovengrond zijn bijmengingen met grind en beton aanwezig. In het grondwater zijn geen verontreinigingen aangetroffen.

Bodemonderzoek 2010
In opdracht van de gemeente is begin 2010 een verkennend bodemonderzoek7 uitgevoerd ter plaatse van het gemeentekantoor en de ondergrondse parkeergarage. Uit het onderzoek bleek de bovengrond plaatselijk licht verontreinigd te zijn met kwik. De ondergrond (tot aan 5 meter -maaiveld in verband met ondergrondse nieuwbouw) bleek niet verontreinigd. Het grondwater bleek licht verontreinigd met barium en zink. Deze resultaten gaven geen aanleiding tot nader onderzoek en vormen geen bezwaar voor de afgifte van een bouwvergunning voor de geplande nieuwbouw.

Wbb-locatie
Het oostelijk deel van het plangebied betreft een Wet bodembescherming (Wbb)-locatie, UT031500001 (Dorpsstraat 6-8). De status van de Wbb- locatie is ernstig, de urgentie is niet bepaald. Op de locatie was Automobielbedrijf De Haas - Doorn B.V. (autoreparatiebedrijf annex benzine-servicestation) gevestigd. Ter plaatse van dit voormalige garagebedrijf is sprake van een geval van ernstige bodemverontreiniging. De bodem is/was sterk verontreinigd met minerale olie en aromaten (grond tot 5,5 meter beneden maaiveld en grondwater tot 8,0 meter beneden maaiveld). Door de provincie is op 24 juli 2001 ingestemd met het ingediende saneringsplan. Eind 2004 heeft een grondsanering plaatsgevonden. Door aanwezige kabels en leidingen is daarbij een restverontreiniging achtergebleven. Deze is vervolgens door een aanvullende grondwatersanering verwijderd. Deze heeft in de periode april 2006 - maart 2007 plaatsgevonden. Van de sanering is een eindevaluatierapport8 opgesteld. In het eindevaluatierapport wordt geconcludeerd dat op basis van de analyseresultaten van grond en grondwater de sanering als afgerond kan worden beschouwd. Door de provincie9 is echter aangegeven dat deze conclusie niet wordt onderschreven. In 2007 is vervolgens aanvullend onderzoek gedaan naar de omvang van de restverontreiniging. Hieruit is naar voren gekomen dat heel plaatselijk nog een kleine restverontreiniging in het grondwater aanwezig is (zie afbeelding 11), ongeveer ter plaatse van de middenspanningsleiding bij peilbuis 10 (tussen ongeveer 3 en 4 meter beneden maaiveld). Het betreft een sterke verontreiniging met xylenen en ethylbenzeen.

Begin 2010 is een eindevaluatierapport10 opgesteld. Hierin wordt aangegeven dat het niet kosteneffectief is de restverontreiniging te verwijderen. Daarbij zijn er geen milieuhygiënische- en verspreidingsrisico's als gevolg van de restverontreiniging in het grondwater. Actieve nazorg in de vorm van monitoring wordt ook niet noodzakelijk geacht. Er wordt nog een wijziging op de eerdere beschikking bij de provincie Utrecht (als bevoegd gezag) ingediend. Al moet de definitieve beschikking door de provincie hierover nog worden opgesteld, er wordt verwacht dat de provincie instemt met het eindevaluatierapport en dus met het feit dat er een kleine restverontreiniging achterblijft.

Afbeelding 10: bodemonderzoeken en Wbb-locatie.

Afbeelding 11: Locatie restverontreiniging grondwater.

Aansprakelijkheid (rest)verontreiniging
In een intentie-overeenkomst tussen de gemeente Utrechtse Heuvelrug en de eigenaar van het voormalige automobielbedrijf De Haas is vastgelegd dat de firma De Haas de grondsanering voor rekening neemt. Er wordt in de intentie-overeenkomst niet gesproken over de financiële verantwoordelijkheid van de grondwatersanering, maar verwacht wordt dat met de grondsanering ook de sanering van het grondwater wordt omvat. Dit betekent dat er op dit moment voor de gemeente geen financiële verplichtingen zijn met betrekking tot de grondwatersanering. Zoals hierboven beschreven is het niet kosteneffectief om de aanwezige kleine restverontreiniging in het grondwater verder te saneren. Als de provincie in een nieuwe, definitieve beschikking akkoord gaat met de uitgevoerde grondwatersanering en met het achterblijven van de kleine restverontreiniging, is er geen financiële verplichting voor de gemeente. Wel zal de restverontreiniging als een kadastrale aantekening worden opgenomen binnen het kadastrale perceel. Aangezien er voor de locatie ter plaatse van de restverontreiniging voorlopig geen bestemmingswijziging zal plaatsvinden, zal het achterblijven van de restverontreiniging voorlopig geen consequenties hebben. Pas als de locatie ooit zal worden herontwikkeld of kabels/leidingen verlegd gaan worden, dient rekening te worden gehouden met de aanwezige restverontreiniging.

Ondergrondse tanks
Binnen het plangebied zijn, voor zover bekend, geen ondergrondse tanks meer gelegen. De ondergrondse tanks van het benzineservicestation zijn tegelijkertijd met de grondsanering aan de Dorpsstraat 8 verwijderd. Bij de tankverwijderingen zijn kiwa-certificaten afgegeven.

Overig
Aan de Schoollaan, ongenummerd, was omstreeks 1921 een koperslagerij annex smederij / loodgieterij van M. van de Schaft gevestigd.

Samenvatting en conclusie
Binnen het plangebied zijn verscheidene bodemonderzoeken uitgevoerd. In het westelijk deel van het plangebied, waar het nieuwe gemeentekantoor zal worden gerealiseerd, zijn ten hoogste lichte verontreinigingen aangetroffen in de grond. In het grondwater zijn geen verontreinigingen aangetroffen. In het kader van dit bestemmingsplan kan derhalve worden geconstateerd dat de milieuhygiënische toestand van de bodem en het grondwater zich niet verzet tegen de bestemming Maatschappelijk. Ook is de bodem geschikt bevonden voor nieuwbouw van het gemeentekantoor.
In het oostelijk deel van het plangebied is een Wbb-locatie gelegen als gevolg van het voormalige automobielbedrijf. Deze locatie bevindt zich ten oosten van het reeds gerealiseerde Cultuurhuis. De bodem bleek sterk verontreinigd met minerale olie en aromaten. Er heeft een grond- en grondwatersanering plaatsgevonden. Hierna is een kleine restverontreiniging in het grondwater achtergebleven, waarvan het niet kosteneffectief is gebleken deze nog verder te saneren. De provincie Utrecht moet het laatste evaluatierapport officieel nog goedkeuren. De restverontreiniging heeft geen gevolgen voor de bestemming van de locatie (Verkeer - Verblijfsgebied). Ook heeft het geen gevolgen voor de bestemming van het reeds gerealiseerde Cultuurhuis en het nog te realiseren nieuwe gemeentekantoor. Wel blijft de restverontreiniging als kadastrale aantekening op het kadastrale perceel (in eigendom van de gemeente) aanwezig.

Relatie milieubeleidsplan
De ambitiewaarde van het milieubeleidsplan voor bodem is de 'achtergrondwaarde' uit het Besluit Bodemkwaliteit. Het terreindeel waar het nieuwe gemeentekantoor zal worden gerealiseerd voldoet aan deze ambitie (volgens het verkennend bodemonderzoek van Acorius Advies van 12-2-2010). Echter, op het oostelijk terreindeel (kerkplein) bevindt zich plaatselijk een restverontreiniging in het grondwater, waardoor de ambitie hier niet wordt gehaald. Dit heeft echter geen invloed op het nieuw te bouwen gemeentekantoor, aangezien de bodem daar wel is geschikt voor de nieuwbouw.

Het ambitieniveau wordt hierdoor niet gehaald voor het volledige plangebied. De gemeente accepteert dit gezien het ontbreken van milieuhygiënische risico's als gevolg van de restverontreiniging, het feit dat er geen herontwikkeling plaats vindt rondom de restverontreiniging en de lage kosteneffectiviteit van het saneren tot ambitieniveau.

Gebiedstype	Kantoren en publieksintensieve voorzieningen	Verkeersassen	Conclusie
Ambitieniveau	huidig	ambitie	huidig	ambitie
Bodem	Voldoet deels	Voldoet deels	Voldoet deels	Voldoet deels	Voldoet deels

• 5. Milieu Techniek Eemland B.V., rapportnummer: 0125047/fb, juni 2001.
• 6. Aveco de Bondt, rapportnummer: 93-179-R-TMB/DTA-394, februari 2004.
• 7. Acorius Advies, rapportnummer 1006017/rl, 12 februari 2010.
• 8. Oranjewoud, projectnummer 04472, november 2007.
• 9. Provincie Utrecht, brief met kenmerk 2008INT216548,10 januari 2008.
• 10. HMVT, 04472-rap-02, 4 januari 2010.