Fatima 2007, 2e herziening (Jozefzorg)

7.2 Cultuurhistorisch waardevolle objecten en structuren

In duidelijke samenhang met elkaar werden in het gebied verschillende grotere (deels) openbare gebouwen ontworpen die de identiteit van het plangebied hebben bepaald en dat voor een groot deel nog steeds doen.

Het complex van Sint Jozefzorg is tussen 1950 en 1952 als pension-tehuis voor Ouden van Dagen gebouwd naar ontwerp van architect Jos Bedaux. De eerste schetsen dateren uit 1947. Het complex bestond uit drie naar de Ringbaan Zuid toe geopende hoven en een kapel met geheel omsloten binnenplaats aan de Kruisvaardersstraat. De traditionele vormgeving die typisch is voor de stijl van Bedaux in die jaren, moet de rust en gemoedelijkheid uitstralen van oude hofjes. Desalniettemin was het complex bij oplevering één van de modernste in zijn soort en trok het daarmee zelfs internationale aandacht.

Het complex is in de jaren na de oplevering zeer sterk gewijzigd; enerzijds vanwege ruimtegebrek en anderzijds vanwege aanpassingen aan de steeds voortschrijdende behoeften en inzichten van het verzorgingstehuis.

In 1966 werd aan de noordelijke zijde, eveneens naar ontwerp van Jos Bedaux, een verpleeghuis gebouwd. In 1978 volgde de bouw van een verzorgingstehuis aan de Kruisvaardersstraat, dit keer naar ontwerp van bureau Bedaux en Geelen. De carré-vormige bebouwing rondom de noordelijke binnenplaats werd ten behoeve van het verzorgingstehuis gesloopt. In 1980 werd het pension omgebouwd tot een woongebouw met 52 bejaardenwoningen waarbij twee oorspronkelijke woningen werden verbouwd tot één woning. In 1994 en 1996 volgden nog verdere bijgebouwen, steeds naar ontwerp van bureau Bedaux. In 1953 verrees aan de Kruisvaardersstraat het klooster van de fraters van Saint Denis. Het complex dat nog geheel intact is, werd ontworpen door Jos Bedaux. Bedaux was ook de ontwerper van de gebouwen aan de kop van de Fatimastraat, een parochiehuis met pastorie, een schoolgebouw en de in 1990 gesloopte noodkerk van OLV van Fatima. Vermoedelijk om het complex van Sint Jozefzorg groter te laten lijken dan het in werkelijkheid is, werden in 1951en 1952 op de kop van de Ringbaan Zuid in het stuk tussen de Wethouderslaan en de Jan van Rijzewijkstraat nog woningen gebouwd in dezelfde vormgeving als die van Sint Jozefzorg, uiteraard ook naar ontwerp van Jos Bedaux.

Als één van de 100 landelijke toonbeelden van de wederopbouw is het hoofdgebouw van Sint Jozefzorg in 2007 in procedure gebracht voor aanwijzing als rijksmonument. De Monumentenwet 1988 is op het uit de jaren vijftig van het complex daterende deel van toepassing.

In de directe omgeving van het plangebied is in de wijk Fatima een groot aantal MIP-panden gelegen. De voorziene planontwikkeling heeft geen effect op deze bebouwing.

Het plangebied werd tot in het begin van de twintigste eeuw doorkruist werd door een aantal wegen en paden, die mogelijk teruggaan op een zeer oud padenpatroon. Bij de aanleg van de stadswijk is een groot deel van het netwerk van wegen en paden verloren gegaan. Het tracé van enkele van deze wegen en paden is echter nog deels herkenbaar in het huidige wegenpatroon van de Kruisvaarderstraat en de ten westen van het plangebied gelegen Groenstraat.

Uit de periode 1940-1970 zijn de volgende kenmerken van bovengemiddelde waarde in het plangebied Fatima bewaard gebleven: de Ringbaan Zuid als stedelijke hoofdroute en de interne wijkontsluitingsweg in aansluiting op het vooroorlogse Leypark (ten zuiden van het plangebied) en de groenstrook aan de Ringbaan Zuid.