Paleiskwartier-Willemspoort-Station

5.2 Geluid

Volgens de Wet geluidhinder (Wgh) heeft elke weg een geluidszone, tenzij de weg gelegen is binnen een woonerf of tenzij voor die weg een maximumsnelheid van 30 km/uur geldt. Bij de vaststelling van bestemmingsplannen of de aanleg of reconstructie van wegen moet worden nagegaan of de geluidsituatie bij woningen of andere geluidgevoelige functies in overeenstemming is met de geluidsvoorschriften uit de Wgh. Voor bestaande situaties is geen onderzoek nodig. De breedte van de geluidzone is afhankelijk van het aantal rijstroken en van de ligging van de weg, al dan niet binnen de bebouwde kom.

Paleiskwartier-Zuid

In het kader van de ontwikkelingen in 'Paleiskwartier-Zuid' is door Peutz het rapport 'Onderzoek naar de geluidbelasting vanwege weg- en railverkeer ten behoeven van het bestemmingsplan paleiskwartier-Willemspoort-Station' d.d. 7 december 2012, opgesteld. Dit onderzoek is een actualisatie van het akoestisch onderzoek uitgevoerd voor het ruimtelijk plan 'Paleiskwartier-Zuid' door Aveco de Bondt d.d. 21 januari 2008.

In Paleiskwartier-Zuid is sprake van verschillende geluidbelastingen. Dit betekent dat cumulatie van hinder van de verschillende geluidsoorten aan de orde is. De zwaarst belaste zijde betreft de kant van het spoor, waarlangs ook de Magistratenlaan ligt. De wand aan de spoorwegzijde met voornamelijk kantoren schermt voor een groot deel de gevoelige (woon)bestemmingen daarachter af. Desondanks dringen spoorweglawaai, wegverkeerslawaai en lawaai van het emplacement door in de tussenstraatjes. De Spiegeltuin als tussenstraatje kent bovendien een behoorlijke geluidbelasting als gevolg van de toegang tot het gebouw ten oosten van de sheddaken en als belangrijke ontsluiting van het zuidelijk deel van het Paleiskwartier. Ook de hoeken Vlijmenseweg-Magistratenlaan en Vlijmenseweg-Onderwijsboulevard kennen stevige (gecumuleerde) geluidbelastingen. In de tussenstraatjes lopen de berekende belastingen spoorweglawaai in de toekomst uiteen van 59 dB tot 62 dB.

De geluidbelasting vanwege het wegverkeerslawaai van de Magistratenlaan ontwikkelt zich in de toekomst (ordegrootte van 18.400 tot 22.200 motorvoertuigen per etmaal) voor de meeste tussenstraatjes tot maximaal 56 dB (inclusief 5 dB aftrek vanwege het stiller worden van het verkeer in de toekomst). Voor de Spiegeltuin (ordegrootte 5.100 motorvoertuigen) is cumulatief te rekenen met een belasting tot maximaal 62 dB (inclusief aftrek). De Vlijmenseweg (ordegrootte van 17.200 tot 20.000 motorvoertuigen), met op de achtergrond de Randweg, kent belastingen die naar de kruising met de Onderwijsboulevard oplopen tot 59 dB (inclusief aftrek). De voorkeursgrenswaarde voor spoorweglawaai is 55 dB, de maximaal te ontheffen waarde is 68 dB. De voorkeursgrenswaarde voor wegverkeerslawaai is 48 dB, de maximaal te ontheffen waarde binnen stedelijk gebied is 63 dB.

Dit bestemmingsplan voorziet onder andere in nieuwe woonfuncties die deels mogelijk gemaakt worden met een rechtstreeks bestemming en deels met een uit te werken bestemming. Voor de woonfuncties die rechtstreeks bestemd worden (deelplannen I+J en O) wordt een hogere-waardenprocedure doorlopen. Deze heeft zowel betrekking op de geluidbelasting vanwege railverkeer als op de geluidbelasting vanwege wegverkeer. Aan het verlenen van hogere waarden worden eisen gesteld conform het geluidbeleid van de gemeente 's-Hertogenbosch. Deels wordt aan deze eisen voldaan. Deels kunnen deze eisen nog niet gecontroleerd worden omdat het ontwerp nog niet (voldoende) bekend is. Via de regels van dit bestemmingsplan dient te worden voorzien dat de betreffende eisen alsnog getoetst worden op het moment dat een omgevingsvergunningaanvraag voor de activiteit bouwen wordt ingediend.

Voor de woonfuncties die mogelijk gemaakt worden door een uit te werken bestemming (deelplannen F, G en H), wordt nog geen hogere-waardenprocedure doorlopen. Het dient echter wel duidelijk te zijn dat de uitwerking akoestisch mogelijk is. De geluidbelasting vanwege railverkeer is niet hoger dan de voorkeursgrenswaarde. Hogere waarden zijn daarmee voor railverkeer niet aan de orde. Vanwege zoneringsplichtig wegverkeer zijn wel hogere waarden benodigd. Op grond van de Wet geluidhinder en het geluidbeleid van de gemeente 's-Hertogenbosch is het verlenen van hogere waarden mogelijk, mits aan een aantal voorwaarden voldaan wordt. Hier zal bij het uitwerkingsplan rekening mee moeten worden gehouden.

Omdat zowel per soort lawaai als cumulatief, sprake is van bijna maximaal toelaatbare belastingen geldt als uitgangspunt dat per woning de meeste gebruiksruimten aan een geluidluwe gevel moeten worden geprojecteerd, maar in ieder geval altijd één. In het geval van buitenruimten verdient het evenzeer sterk de voorkeur dat deze aan de geluidluwe zijde wordt gepland.

Hoewel de berekende geluidbelasting ter plaatse hoog zijn, is de realisatie van woningen in de tussenstraatjes niettemin gewenst. De woningen dragen, vooral ook in de avonduren, bij aan de sociale controle in de tussenstraatjes. Ook is de vraag naar goedkope (kleinere) appartementen voor huur en koop in 's-Hertogenbosch groot. De stedelijkheid van het wonen in de tussenstraatjes blijkt populair in het reeds gebouwde noordelijke deel van het Paleiskwartier. Bovendien verdraagt het Paleiskwartier als uitbreiding van de binnenstad een zwaarder geluidsregime dan een rustige woonwijk. Door de gekozen bouwblokmethode schermt de rand met niet-geluidgevoelige functies aan de spoorzijde de meeste gevoelige bestemmingen af.

De consequentie van deze bouwblokmethode is wel dat niet in alle gevallen, onder andere vanwege de zonoriëntatie, de buitenruimten aan een geluidluwe zijde mogelijk zijn. Het uitgangspunt dat de meeste gebruiksruimten aan een geluidluwe gevel komen is vanwege de gekozen opzet niet altijd haalbaar, zodat het vaak slechts mogelijk is om te voldoen aan de eis van één verblijfsruimte aan een geluidluwe zijde. Dit probleem doet zich vooral voor bij hoekoplossingen. In het geval een wooneenheid uit slechts één verblijfsruimte bestaat, zullen de geluidbelaste zijden zonodig moeten worden afgeschermd met aanvullende maatregelen, die bij voorkeur door de bewoner te bedienen zijn.

Met betrekking tot het landmark, in een rechthoekige vorm, op de hoek van de Onderwijsboulevard en de Vlijmenseweg kan worden gesteld dat in de nieuwe stedenbouwkundige opzet rekening is gehouden met een hogere geluidsbelasting vanaf de Vlijmenseweg dan vanaf de Onderwijsboulevard (30 km-zone). De korte zijde van de toren is mede hierdoor aan de Vlijmenseweg gesitueerd.

Koning Willem I College

Vanwege het ruime bebouwingspercentage in het bestemmings- c.q. bouwvlak van het Koning Willem I College kan de school mogelijk uitbreiden, al dan niet door middel van sloop-nieuwbouw. De geluidbelasting van de Vlijmenseweg op de uitbreidingsmogelijkheden van de school (aan de randen van het bouwvlak, gerekend met de maximale bouwhoogte) bedraagt 45 dB en is daarmee niet hoger dan de voorkeursgrenswaarde. Vanwege de Randweg is een geluidbelasting berekend tot 62 dB. Dit is hoger dan de voorkeursgrenswaarde voor wegverkeer maar niet hoger dan de maximale ontheffingswaarde. Op basis van de Wet geluidhinder is het verlenen van hogere waarden daarmee mogelijk.

De uitbreiding van het Koning Willem I College vormt de eerstelijns bebouwing naast de Randweg. Binnen de gebiedstyperingen van het geluidbeleid van de gemeente 's Hertogenbosch laat het deelplan zich karakteriseren als een stromingszone. In een stromingszone geldt de ambitie om geluidklasse 'onrustig' te realiseren (48 tot 53 dB) met als bovengrens de geluidklasse 'lawaaiig' (58 tot 63 dB). De hier berekende geluidbelastingen tot 62 dB vallen in de geluidklasse 'lawaaiig' en liggen daarmee binnen de bandbreedte waarvoor in een stromingszone hogere waarden worden afgegeven.

Hogere waarden mogen slechts worden verleend als de gecumuleerde geluidbelasting niet onaanvaardbaar hoog is. Het gaat daarbij om de cumulatie van de relevante geluidbelasting vanwege meerdere wegen. Aangezien de geluidbelasting vanwege de Vlijmenseweg op de uitbreiding van het Koning Willem I College niet hoger is dan de voorkeursgrenswaarde, geldt deze niet als relevante geluidbelasting. Daarmee is geen sprake van cumulatie-effecten in het kader van de Wet geluidhinder.

Ten aanzien van de uitbreiding van het Koning Willem I College worden op dit moment nog geen hogere waarden vastgesteld. Op basis van fictieve gebouwen aan de rand van het bouwvlak zijn hogere waarden benodigd voor de geluidbelasting vanwege wegverkeer. Op grond van de Wet geluidhinder en het geluidbeleid van de gemeente 's-Hertogenbosch is het verlenen van hogere waarden mogelijk, mits aan een aantal voorwaarden voldaan wordt. Hier zal bij de uitwerking van de uitbreiding rekening mee moeten worden gehouden.