"Kern Heinkenszand, gedeelte Dorpsstraat/Eendvogelstraat, 2013"

5.3 Handhaving

Aanleiding en doel

Handhaving is één van de instrumenten als het gaat om de zorg voor een veilige en gezonde leefomgeving en daarmee de leefbaarheid van de gemeente. Handhaving is geen doel op zich, maar is gericht op het behouden en versterken van de kwaliteit van het wonen, werken en leven. De gemeente heeft de samenvattend de volgende uitgangspunten voor het handhavingsbeleid geformuleerd.

• Hoge prioriteit voor veiligheid en gezondheid.
• Toezicht en handhaving vinden plaats op activiteiten met de grootste risico's.
• De sanctie is evenredig aan de ernst van de inbreuk op de gestelde norm.
• Sancties worden doelmatig ingezet. Bij de keuze welke handhavingsinstrumenten worden ingezet kiest de gemeente instrumenten die tegen lage kosten effectief inzetbaar zijn.

Handhaving op het rode spoor heeft betrekking op de handhaving op het gebied van bouwen en ruimtelijke ordening. De betreffende wet en regelgeving bestaat uit:

• de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht;
• de Woningwet;
• het Bouwbesluit (2003);
• de Bouwverordening gemeente Borsele;
• de Wet ruimtelijke ordening;
• het Besluit brandveilig gebruik bouwwerken;
• de Monumentenwet 1988;
• de Monumentenverordening Borsele

Relatie met andere beleidsvelden

Handhaven met beleid

In maart 2007 is de 'Nota handhaven met beleid, milieuhandhaving met meer rendement voor bedrijf en milieu' vastgesteld. Deze nota heeft als doel het stimuleren van en toezien op de realisatie van milieuvoorzieningen en de controle op naleving van de regelgeving, alsmede het voorkomen en corrigeren van foutief milieuhygiënisch handelen van burgers, bedrijven en instellingen. In deze nota zijn de vormen van toezicht op het gebied van milieu (het grijze kleur spoor) opgenomen, met als belangrijkste vorm het 'slimme handhaven'. Als aanvulling op deze milieuhandhavingsnota wordt ieder jaar een uitvoeringsprogramma geschreven. Het uitvoeringsprogramma beschrijft welke activiteiten in een jaar worden uitgevoerd om de gestelde doelen van de milieuhandhavingsnota te bereiken.

Besluit integraal toezicht

Op 12 april 2011 heeft het college van B&W besloten in te stemmen met afspraken tussen diverse partijen (gemeente, waterschap, politie) over integraal toezicht van de omgevingsvergunning met betrekking tot bouwwerken (van zowel burgers als bedrijven) in de gemeente Borsele. Er is gekozen voor 'controleren met elkaar'. Dit betekent vanuit bouw, milieu, brandweer en/of andere beleidsvelden gezamenlijk een integrale controle uitvoeren. In kader van dit besluit zal in de toekomst de uitvoeringsprogramma ’s voor het grijze en het rode kleur spoor op elkaar afgestemd worden.

Handhavingstrategie

De naleefstrategie richt zich op het stimuleren van de naleving en op het reduceren van de risico's die voortkomen uit het niet naleven van de voorschriften. De naleefstrategie bestaat uit vier onderdelen:

• een preventiestrategie;
• een handhavingstrategie bestaande uit:
  • 1. toezichtstrategie;
  • 2. sanctiestrategie;
  • 3. gedoogstrategie.

Preventie

Een belangrijk aspect bij handhaving is communicatie. Uitgangspunt is handhaafbare regels op te stellen. Dit betekent dat regels aan bepaalde criteria moeten voldoen. Regels zijn:

• actueel, op basis van geldende wetgeving en beleid;
• eenduidig, op één manier uitlegbaar en niet tegenstrijdig;
• controleerbaar, gebaseerd op zichtbare of meetbare feiten.

De gemeente streeft naar kenbare regelgeving. Daarvoor wordt gebruik gemaakt van (gemeentelijke) websites en (lokale) kranten. Nieuwe bestemmingsplannen worden altijd digitaal aangeboden op de gemeentelijke website en op www.ruimtelijkeplannen.nl. Deze bestemmingsplannen zijn daardoor altijd door iedereen toegankelijk.

Toezicht

De gemeente besteedt ondanks preventie veel aandacht aan toezicht in de vorm van bouwbegeleiding. Onder bouwbegeleiding wordt verstaan dat gemeente ondersteuning biedt bij vergunningverlening en tijdens de realisering van een project. Frequentie en intensiteit van de controles is afhankelijk van de grootte van een project.

Sanctiestrategie

Om naleving van de regelgeving af te dwingen beschikt de gemeente over bestuursrechterlijke instrumenten. Uitgangspunt is bestuursrechterlijke handhaving. Intentie van bestuursrechterlijke handhaving is herstel van de legale situatie. Bij het strafrecht staat bestraffing van de dader centraal.

De gemeente beschikt over de volgende bestuursrechterlijke middelen.

• Het opleggen van een last onder dwangsom. Binnen een bepaalde termijn moet de overtreding ongedaan worden gemaakt. Indien dat niet het geval is is een dwangsom aan de gemeente te verbeuren.
• Het opleggen van een last onder bestuursdwang. Binnen een bepaalde termijn moet de overtreding ongedaan worden gemaakt. Is dat niet het geval maakt de gemeente de overtreding ongedaan op kosten van de overtreder.
• Het intrekken van een vergunning.

Gedoogstrategie

De gemeente Borsele sluit bij gedoog situaties aan bij de huidige (vaste) jurisprudentie van de Afdeling bestuursrechtspraak Raad van State over de aanvaardbaarheid van gedogen:

"Gelet op het algemeen belang dat gediend is met handhaving, zal in geval van overtreding van een wettelijk voorschrift het bestuursorgaan dat bevoegd is om met bestuursdwang of een last onder dwangsom op te treden, in de regel van deze bevoegdheid gebruik moeten maken. Slechts onder bijzondere omstandigheden mag het bestuursorgaan weigeren dit te doen. Dit kan zich voordoen indien concreet uitzicht op legalisatie bestaat. Voorts kan handhavend optreden zodanig onevenredig zijn in verhouding tot de daarmee te dienen belangen dat van optreden in die concrete situatie behoort te worden afgezien".