Oude Westen

Het Rotterdams beleid is erop gericht om bij nieuwbouwplannen de aandacht voor sociale veiligheid en leefbaarheid een integraal onderdeel te laten zijn van de planvorming. Bij het aspect leefbaarheid gaat het om fysiek-ruimtelijke voorzieningen voor de toegankelijkheid van gebouwen en openbare ruimten, het parkeren en stallen van auto's en fietsen, ruimte voor spelen en groen, bezonnings- en uitzichtconsequenties voor omwonenden, afvalmanagement en consequenties voor het beheer van de openbare ruimte.

In de beleidsnota "Ontwerpen voor een geëmancipeerde samenleving", dS+V, oktober 1996, zijn 3 hoofditems geformuleerd voor het stedenbouwkundig plan:

• het scheppen van ruimtelijke voorwaarden voor mannen en vrouwen om desgewenst werken en zorgen te kunnen combineren door (zorgvuldige) menging van de functies, het strategisch plaatsen van voorzieningen en de bereikbaarheid van de wijken te verzekeren;
• differentiatie en flexibiliteit van woningen;
• veiligheid als basisvoorwaarde voor een normaal maatschappelijk leven.

Voor de leefbaarheid van de wijken is veiligheid van groot belang. Het gaat dan zowel om objectieve veiligheid (het voorkomen van criminaliteit) als om subjectieve veiligheid (het gevoel van veiligheid dat men ervaart). Beide aspecten spelen een rol bij de uitwerking van het plan. Bij de delen binnen het plangebied die conserverend zijn van aard, zal het zonodig verbeteren van de sociale veiligheid en leefbaarheid vooral uitgevoerd moeten worden via beheermaatregelen. In deze delen zijn immers geen (grote) functionele wijzigingen voorgesteld. Voor de overige delen wordt als toetsingsinstrument gebruik gemaakt van de nota "Ontwerpen voor een geëmancipeerde samenleving" en het "Handboek Politiekeurmerk Veilig Wonen". Het is een streven om elk bouwplan te voorzien van het Politie Keurmerk Veilig Wonen. Toekenning van dit keurmerk geeft aan dat een wijk een beperkt criminaliteitsrisico heeft. Het toetsingsresultaat maakt expliciet deel uit van de besluitvorming over de betreffende uitwerking.

In de eerste jaren van deze eeuw is Rotterdam er, mede dankzij een combinatie van repressie en persoonsgerichte zorg, in geslaagd een aantal drugsscenes te beëindigen. Tegelijkertijd concentreert de resterende Rotterdamse straatscene zich nu nog op en vooral rond de ’s-Gravendijkwal; op plaatsen als de Middellandstraat, Westkruiskade, het Tiendplein en de Nieuwe Binnenweg.

Dat valt ook af te lezen uit de veiligheidsindex. De veiligheidsindex voor het Oude Westen schommelde in de periode 2005-2009 tussen de 3,5 en 4,5. De jaarlijkse score van 0,0 voor het element drugsoverlast belemmert een structurele verbetering van de veiligheid. Voor Middelland schommelt de score in dezelfde periode tussen 4,8 en 5,3. De drugsoverlast concentreert zich in de avond en nacht, maar steekt in de zomermaanden ook overdag de kop op.

Om de drugsoverlast te verminderen zijn er in de afgelopen jaren veel aanvullende maatregelen genomen. Zo is er intensief gehandhaafd op straat, zijn de drugsdealers aangepakt, is een groot aantal overlastgevende horecainrichtingen gesloten en zijn op verschillende plaatsen camera’s geplaatst.

Al deze maatregelen hebben nog niet geleid tot een structurele verbetering van de veiligheid. In het Oude Westen is er derhalve in 2010 de Alliantie West-Kruiskade (samenwerkingsverband tussen de ondernemers, (deel)gemeente) en Woonstad) opgericht en gestart met als doel om het kerngebied van de drugsoverlast, de West-Kruiskade, 1e Middellandstraat en Tiendplein in het Oude Westen, qua veiligheid en leefbaarheid, maar vooral ook fysiek en economisch structureel te verbeteren. E.e.a in combinatie met handhaving- en toezicht. Het gebied zal daardoor minder aantrekkelijk worden voor dealers en overlastgevers maar voor bewoners, ondernemers en bezoekers, veiliger, leefbaarder en aantrekkelijker. Tevens zal er in genoemd gebied een verbeterde verblijfskwaliteit ontstaan. Dit zal meer bezoekers trekken waardoor ook het imago van het gebied in het Oude Westen zal verbeteren. Hoewel de ontwikkelingen tot dusver positief te noemen zijn en we een afname zien van het aantal drugs- en overlastmeldingen, blijft het gebied kwetsbaar en blijven de aangiften en meldingen aandacht vragen.

Als de bovenproportionele inzet van de politiewijkteams en Stadstoezicht verslapt liggen grote veiligheidsproblemen op de loer. Toezicht en handhaving alleen zijn echter niet voldoende. Er moet ook worden gewerkt aan de vestigingsvoorwaarden van de drugsscene.

Daarom is in opdracht van het college van burgemeester en wethouders een aantal acties geformuleerd (onder de naam Dijkversterking) die bijdragen aan een structurele verbetering van de veiligheid en leefbaarheid op- en rond de 's-Gravendijkwal.