Den Weeligenberg

2.9 Ruimtelijk programma nieuwbouw

Zoals hiervoor aangegeven zal De Triangel uiterlijk 5 jaar na onherroepelijk worden van dit bestemmingsplan worden gesloopt. Ook Horstendael is echter destijds neergezet als noodgebouw. Anno 2009 is de technische staat van het gebouw erg laag, gemeten naar de maatstaven die gesteld worden op het gebied van zorg, welzijn en Arbo. Het is daarom de wens van Zorgbalans om Horstendael te vervangen door nieuwbouw, passend bij het bestaande hoofdgebouw en aansluitend bij de hedendaagse visie op zorg en vastgoed In de bestaande situatie biedt Horstendael plaats aan 25 cliënten. Uit kostenefficiëntie overwegingen zal de nieuwbouw plaats moeten bieden aan ten minste 40 woon-/zorgplaatsen en 18 zorgappartementen.

Uitgaande van dit zeer globale programma voor de nieuwbouw is door ForeArchent Planning > Architecture een verkenning uitgevoerd naar een zo flexibel mogelijke opzet binnen het gebouw zodat ook in de toekomst optimaal ingespeeld kan worden op veranderingen in de zorgsector. Gekozen is voor een maatvoering waarbinnen het mogelijk is wat betreft ruimtebeslag te variëren met functies die geen daglicht nodig hebben in het middengebied met aan weerszijden een gang met verblijfs- en woonruimten voor cliënten. Dit leidt tot een maatvoering in modules van steeds 18m breed en een vaste breedte van 25m.

Uitgaande van de toekomstige ruimtebehoefte en het bestaande grondvlak van Horstendael is in de planvoering uitgegaan van een maximaal te bebouwen oppervlak in modules van 18 x 25m (zie afbeeldingen 12a en 12 b). Teneinde tegemoet te komen aan de wens van de gemeente om de openheid in de Bollenstreek te herstellen, is onderzocht in hoeverre het mogelijk is om - aansluitend op de bestaande bebouwing - nieuwbouw te realiseren die wellicht compacter (en daardoor hoger) dan de bestaande bebouwing zal zijn, maar een groter deel van het terrein vrijlaat.

Afbeelding 12a: bestaand bouwvlak (bron: ForeArchent Planning > Architecture)

Afbeelding 12b: geprojecteerd bouwvlak binnen flexibele modules (bron: ForeArchent Planning > Architecture)

Afbeelding 12c: impressie ruimtelijke plattegrond nieuwe situatie (bron: ForeArchent Planning > Architecture)

Ook is gekeken hoe voorts optimaal ingespeeld kan worden op de bestaande zichtrelaties in het gebied (afbeelding 13). Dit heeft geleid tot het aanhouden van een substantiële ruimte van 18m tussen het hoofdgebouw Den Weeligenberg en de nieuwbouw van Horstendael. Ook de zichtrelatie vanuit Den Weeligenberg richting het zuidwesten dient zoveel mogelijk open te worden gehouden evenals de zichtrelaties in noord- en zuidrichting vanuit Horstendael (zie afbeelding 13).

Afbeelding 13: Zichtrelaties

Ander belangrijk punt van aandacht is de wijze waarop de nieuwbouw wordt verbonden met Den Weeligenberg. De functionele indeling van Den Weeligenberg legt hierin een aantal beperkingen omdat het fysiek en functioneel niet mogelijk is om de aansluiting willekeurig te plaatsen. De meest korte ontsluiting zou op veel problemen stuiten in de huidige ruimtelijke structuur van het gebouw en zou ten koste gaan van functionele ruimtes. Daar komt nog bij dat de gang een ruime breedte moet hebben om zo het passeren van bedden in de gang mogelijk te maken. Ruimtelijk gezien zijn daardoor 2 oplossingsrichtingen denkbaar: een gang aan de noordzijde die aansluiting biedt op een bestaande gang even ten westen van de hoofd entree. Andere oplossing is een half verdiepte gang aan de zuidzijde min of meer gelijk aan de bestaande verbinding tussen Den Weeligenberg en Triangel (zie afbeeldingen 14a en 14b).

Afbeelding 14a: verbinding aan de noordzijde (bron: ForeArchents Planning > Architecture)

Afbeelding 14b: Verbinding aan de zuidzijde (bron: ForeArchent Planning > Architecture)

In verband met de te behouden zichtrelaties is het wenselijk om deze gang gedeeltelijk verdiept aan te leggen in het terrein (zie afbeelding 15) . Dit wordt mogelijk als het meest oostelijke deel van de nieuwbouw wordt onderkelderd, wat ook wenselijk zou zijn in verband met het plaatsen van de lift en algemene voorzieningen die ondergronds kunnen worden gerealiseerd. Het aantal dakopbouwen zou daardoor wellicht ook gereduceerd kunnen worden hetgeen een fraaier beeld oplevert.

Afbeelding 15: impressie zuidzijde nieuwbouw (bron: ForeArchent Planning > Architecture)

Ten aanzien van de architectuur wordt gedacht aan 3 bouwlagen, die trapsgewijs kunnen worden gebouwd (zie afbeelding 15). De hoogte van de nieuwbouw sluit aan bij de bestaande maximale bouwhoogte voor het hoofdgebouw van 10m (zie afbeelding 16). Aansluitend bij het hoofdgebouw wordt ten aanzien van het materiaal gebruik gedacht aan rode bakstenen en variatie in het gevelbeeld zodat een eenduidig beeld ontstaat. Het toevoegen van elementen uit glas en staal, bijvoorbeeld voor de verbindingsgang, levert een transparant beeld op en zou bovendien een link kunnen vormen naar het bollengebied met de daarin voorkomende kassen.

Afbeelding 16: impressie ruimtelijke verhoudingen (bron: ForeArchent Planning > Architecture)

In afbeelding 17 a, b en c zijn enkele referentiebeelden opgenomen ten aanzien van de architectuur van de nieuwbouw. Ten slotte zal bij de nieuwbouw rekening worden gehouden met de eisen uit de Regionale Duurzaam Bouwen Plus-richtlijn, die is gebaseerd op het Programma GPR Gebouw.

Afbeelding 17a en b: relatief lage langgerekte bebouwing brengt horizontaliteit in het gevelbeeld. De hoofdvorm is eenvoudig, maar wordt verbijzonderd door variatie in de gevel in de vorm van uitstekende of terugliggende balkons of voorzetgevels waardoor een plasticiteit ontstaat zoals die ook in Den Weeligenberg aanwezig is. Eenheid ontstaat verder door materialisatie in baksteen en beton, zodat een architectuurfamilie ontstaat.

Afbeelding 17b: verbijzonderde gevels door detaillering en verspringend gevelbeeld.

Afbeelding 17c: de verbindingsgang / verkeersuirmte is transparant. Het combineren van staal en glas refereert aan de glastuinbouw in de bollenstreek.