Doublet- en Geleenstraat 1e herziening

Samenvatting

Aanleiding voor het bestemmingsplan

Op 24 januari 2017 heeft de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State (201701736/1/R3) uitspraak gedaan inzake het bestemmingsplan Doublet- en Geleenstraat.

Daarbij is het raadsbesluit van 15 december 2016 tot vaststelling vernietigd, voor zover dit betrekking heeft op de adressen Geleenstraat 23-33/ Hunsestraat 51. Deze 7 huisnummers (een hoekpand en voormalig portiek) zien tezamen op één seksinrichting. Voor het overige is het bestemmingsplan Doublet- en Geleenstraat als geheel onherroepelijk. De Afdeling heeft de raad opgedragen om binnen 26 weken met inachtneming van de overwegingen in de uitspraak een nieuw besluit te nemen ten aanzien van deze seksinrichting. De uitspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak is integraal opgenomen als Bijlage 1 van de toelichting.

Het voorliggende bestemmingsplan geeft uitvoering aan de uitspraak.

Waarom kwam de Afdeling bestuursrechtspraak tot deze uitspraak?

Daarvoor moet een stap terug in de geschiedenis worden gedaan en wel naar de jaren 80 en het eerste bestemmingsplan waarbij prostitutie-activiteiten positief werden bestemd.

In 1988, stelde de gemeenteraad voor de Geleenstraat een bestemmingsplan vast waarbij prostitutie-activiteiten positief werden bestemd. In dat bestemmingsplan werden geen aantallen werkkamers en vitrines geregeld, ofwel alle panden konden ongelimiteerd als zodanig worden gebruikt.

In de jaren 90 was er echter sprake van toename van criminaliteit en (drugs) overlastproblematiek en werden in verband met de kwaliteit van het woon- en leefklimaat structurele maatregelen noodzakelijk geacht.

Daartoe is op 1 oktober 1999 het aantal seksinrichtingen en escortbedrijven in de gemeente Den Haag per locatie limitatief vastgelegd. Jaarlijks dient door de exploitant een exploitatievergunning te worden aangevraagd. De seksinrichting gevestigd op de adressen Geleenstraat 23-33/Hunsestraat 51 valt hier ook onder en sindsdien is jaarlijks een exploitatievergunning verleend.

Daarnaast heeft de gemeenteraad op 13 april 2000 voor de Geleenstraat ook een bestemmingsplan vastgesteld (Rivierenbuurt 3e herziening) met als uitgangspunt toekomstige uitbreiding tegen te gaan en het feitelijk vastleggen van een nulsituatie. Daarbij is het gebruik strikt per adres, per etage in aantallen werkkamers en vitrines vastgelegd in een inventarisatiestaat. Deze inventarisatiestaat uit 2000 is weer de basis geweest voor de inventarisatiestaat behorend bij het bestemmingsplan Doublet- en Geleenstraat (december 2016). Op een enkele wijziging door de jaren heen na zijn de inventarisatiestaten gelijkluidend.

De eigenaar of andere belanghebbenden hebben in 2000 geen specifieke zienswijzen ingediend met betrekking tot de seksinrichting Geleenstraat 23-33 /Hunsestraat 51.

In de inventarisatiestaat 2000 zijn alle op dat moment aanwezige, in gebruik zijnde werkkamers en vitrines vastgelegd voor de adressen "Geleenstraat/Hunsestraat 23/25/33/51. De overige drie adressen, Geleenstraat 27-29-31 waren op dat moment (nog) niet verbouwd tot werkkamers en ook niet in gebruik voor prostitutie-activiteiten.

Gedurende de bestemmingsplanprocedure in 2016 kwam naar aanleiding van zienswijzen van de huidige exploitant (niet zijnde de eigenaar) naar voren dat in 1985 en 1987, derhalve ruim 30 jaar geleden, aan de eigenaar van het pand Geleenstraat 23-31/Hunsestraat 51 bouwvergunningen zijn verleend voor het vergroten en verbouwen van de adressen tot bordeel. De verleende bouwvergunningen sloten aan bij het beleid in de jaren 80 om het gebruik van panden ten behoeve van prostitutieactiviteiten toe te staan.

Bij de inwerkingtreding van het voorgaande bestemmingsplan Rivierenbuurt 3e herziening in 2000 (dat de basis vormde voor het conserverende plan Doublet- en Geleenstraat) zijn de oude bouwvergunningen uit de jaren 80 niet aan het licht gekomen en derhalve ook niet opgenomen in de inventarisatiestaat. Uit het dossier komt wel duidelijk naar voren dat het niet de bedoeling van de raad in 2000 was om legaal gebruik weg te bestemmen. Een verklaring van de onbedoelde omissie kan gezocht worden in het destijds niet beschikbare feitencomplex van de 7 adressen, niet digitaal beschikbare gegevens en het gegeven dat de eigenaar geen signaal (zienswijzen of anderszins) heeft afgegeven.

De Afdeling stelt vast, dat de eigenaar gelet op de verleende en niet ingetrokken bouwvergunningen ook na de vaststelling van het bestemmingsplan in 2000 de etages legaal mocht verbouwen, en in gebruik nemen ten behoeve van de seksinrichting. Hij heeft rond 2004 alsnog gebruik gemaakt van de bouwvergunningen uit 1985 en 1987. De conclusie van de Afdeling bestuursrechtspraak is, dat de werkkamers op de etages (7 in totaal) legaal zijn gerealiseerd..

Gezien het langdurige legale gebruik waarvoor ook telkens een exploitatievergunning is verleend en het feit dat de adressen tezamen intern één -doorgebroken- seksinrichting vormen, worden deze werkkamers -gelijk de overige panden in de Geleenstraat- opgenomen in een aanvullende inventarisatiestaat. Hiermee wordt herstelt wat feitelijk bij de vaststelling van het bestemmingsplan "Rivierenbuurt, 3e herziening" (2000) aan de orde had moeten zijn gekomen .

Kanttekeningen bij de reikwijdte van de uitspraak

De Afdeling heeft het besluit van de raad vernietigd "voor zover daarin aan de adressen Geleenstraat 23 tot en met 33 en Hunsestraat 51 de bestemming "Gemengd 1" is toegekend".

a. In het gemeentelijke weerschrift is richting de Afdeling expliciet aangegeven dat op het totale perceel van de adressen van oudsher 2 bestemmingen van toepassing zijn, namelijk "Gemengd-1" (straatzijde, de originele hoofdbebouwing) én "Gemengd-2" (het voormalige achtererfgebied, ooit tuin). Het achtererf is door de jaren heen een onlosmakelijk onderdeel geworden van de seksinrichting en is volledig volgebouwd in één bouwlaag (met bouwhoogte 3 meter). Een aanzienlijk deel van de 18 op de begane grond toegestane werkkamers bevindt zich op dit achtererfgebied, binnen de bestemming Gemengd-2.

De Afdeling heeft dit detail klaarblijkelijk onbedoeld over het hoofd gezien.

Gelet op het feit dat de inventarisatiestaat van het (deels vernietigde) bestemmingsplan Doublet- en Geleenstraat ziet op adressen zónder daarbij onderscheid te maken in hoofdbebouwing en achtererf, ligt het in de rede om in deze herziening Doublet- en Geleenstraat 1e herziening het volledige hoekperceel aan te merken als plangebied. Derhalve zowel de bebouwing aan de straatzijde, als het achtererfgebied. Voor alle daarbinnen gelegen adressen wordt het gebruik geregeld in een inventarisatiestaat. Alle adressen (Geleenstraat 19-33 en Hunsestraat 51) zijn ook in bezit bij dezelfde eigenaar.

De herziening omvat om die reden ook de niet in de vernietiging betrokken etageadressen Geleenstraat 19 en 21. Deze woningen zijn direct bovende de parterre Hunsestraat 51 gelegen en vormen daarom een onlosmakelijk onderdeel van het gehele perceel. Ze zijn in gebruik als woningen met een eigen opgang.

b. In rechtsoverweging 4.4 van de uitspraak geeft de Afdeling bestuursrechtspraak aan dat de betreffende werkkamers legaal zijn gerealiseerd. Ook is aangegeven dat een verleende omgevingsvergunning voor bouwen -die gelijk is te stellen met de onder het oude recht verleende bouwvergunning aan de eigenaar van de panden- een titel oplevert om het vergunde bouwwerk te gebruiken overeenkomstig het doel waarvoor deze is opgericht.

De Afdeling geeft in rechtsoverweging 4.5 aan, dat in beginsel legaal bestaand gebruik als zodanig in het bestemmingsplan dient te worden bestemd. Hiervan kan worden afgeweken indien nieuwe planologische inzichten daartoe aanleiding geven en het belang bij de beoogde nieuwe bestemming zwaarder weegt dan de gevestigde rechten en belangen.

Teneinde tot een zorgvuldige afweging te komen heeft de gemeente gbegin maart 2018 nader onderzocht wat de feitelijke situatie is. Gebleken is, dat er, conform exploitante heeft aangegeven, een zevental werkkamer op de verdiepingen in gebruik zijn, aanwezig zijn. De exacte locatie van de werkkamers (welke huisnummers het betreft en welke verdieping) is vastgelegd in de Inventarisatiestaat prostitutie-inrichtingen, opgenomen als bijlage 1 bij de regels.

Met verwijzing naar het gestelde in de uitspraak is (nog steeds) sprake van de legaal gerealiseerde werkkamers. Van het op dit moment -specifiek voor deze seksinrichting- aanwezig zijn van nieuwe planologische inzichten als bedoeld in rechtsoverweging 4. is ten aanzien van de toe te voegen werkkamers geen sprake.

Wat verandert er door dit plan?

De bestemming Gemengd is met uitzondering van de toegevoegde werkkamers op de verdiepingen identiek aan het voorgaande plan qua mogelijkheden.

Voor wat betreft de begane grond blijven de mogelijkheden ongewijzigd, want die mogelijkheden waren niet in het geding bij de Afdeling. De wijziging beperkt zich derhalve tot bepaalde etage-adressen, waarvoor in totaal 7 werkkamers worden opgenomen in een inventarisatiestaat (bijlage 1 bij de regels).

Op woensdag 28 februari is ter plaatse (binnen) gecontroleerd en de aanwezigheid van de 7 werkkamers vastgesteld.

Conclusie

Met de gekozen planbegrenzing wordt recht gedaan aan de uitspraak en wordt tevens verankerd dat er geen onbedoeld onderscheid wordt gemaakt tussen hoofdbebouwing en achtererfgebied met ongewenste uitbreidingsmogelijkheden. Met het volledig benoemen in de inventarisatiestaat van álle huisnummers wordt bovendien vastgelegd waar precies wát is toegestaan, waaronder de woningen Geleenstraat 19 en 21.