| Plan: | Spuikwartier 2013 |
|---|---|
| Status: | vastgesteld |
| Plantype: | bestemmingsplan |
| IMRO-idn: | NL.IMRO.0518.BP0247ESpuikwartr-50VA |
De structuur van het Spuikwartier (en heel Den Haag) vindt voor een belangrijk deel z'n oorsprong in de ondergrondse structuur van strandwallen. Deze zandruggen lopen ongeveer evenwijdig aan de kust en waren, omdat ze zeer geschikt voor bebouwing en bewoning zijn, bepalend voor het ontstaan van de lineaire bebouwingsstructuur van de stad.
Zeker even belangrijk voor de structuur van de wijk is de waterloop van het Spui, loodrecht op de strandwallen. De oorspronkelijke structuur van havens en bebouwing was rechtstreeks gerelateerd aan de loop van het Spui en de richting van de strandwallen.
Door de doorbraken van Berlage rond 1920 veranderden de ontsluitingsstructuur en het gebruik van de straten van de binnenstad. Met name de doorbraak van de Grote Marktstraat-Kalvermarkt had grote invloed op het Spuikwartier. Het bestemmingsplangebied is rond de zeventiger jaren vrijwel geheel gesloopt. Bij de herontwikkeling van het gebied, vanaf de jaren zeventig, wordt op geen enkele manier aangesloten op, of verwezen naar de oorspronkelijke structuur. Behalve de singelgracht doet niets er aan herinneren. Daarom zien wij slechts in een aantal grenzen van het gebied (het Spui, de Fluwelen Burgwal en de Herengracht) nog de oorspronkelijke structuur van de stad. Daarmee is een gedeelte van de zichtbare geschiedenis van de stad uitgewist.
De nieuwe structuur van het plangebied wordt bepaald door het Prins Bernardviaduct en de daaraan parallel lopende Turfmarkt. Deze verbindt station Den Haag Centraal met het Spui. Hiermee is een brede bouwstrook ontstaan van het Spui tot aan het spoor. Deze strook, opgevuld met hoogstedelijke bebouwing, is grotendeels buiten het plangebied gehouden.
Door het viaduct wordt het oorspronkelijke Spuikwartier opgeknipt. Het plangebied wordt gescheiden van de Rivierenbuurt.
Ook het gebied tussen de Turfmarkt en de Herengracht/ Fluwelen Burgwal krijgt een nieuwe structuur die meer is afgestemd op de woonfunctie die hier een belangrijk deel van de bebouwing vormt. Ook vormt dit gebied de overgang naar de kleinschaliger bebouwing van de historische stad i.c de Herengracht en Fluwelen Burgwal.
In de bebouwing is onderscheid te maken in:
a. historische bebouwing langs Fluwelen Burgwal en Herengracht. Straten met een geschiedenis die teruggaat tot de 16e eeuw. De bebouwing is kleinschalig en omvat verschillende monumenten en andere waardevolle gebouwen. Deze strook is daarom onderdeel van het Rijksbeschermd Stadsgezicht Centrum;
b. de vrij recente (negentiger jaren) bebouwing van het gebied tussen de historische bebouwing en de Turfmarkt, naar een stedenbouwkundig ontwerp van Krier: de Resident;
c. de bebouwing tussen de Turfmarkt / Kalvermarkt en het Prins Bernhardviaduct in een brede strook met grootschalige bebouwing (waarvan een groot gedeelte buiten de werking van onderhavig bestemmingsplan is gehouden) naar een stedenbouwkundig plan van Carel Weeber. Deze bebouwing omvat ministeries en woningen in hoge torens aan de stationszijde en het stadhuis, theaters en horeca aan de centrumzijde rond het Spuiplein.
De openbare ruimte binnen de grenzen van het gebied is voornamelijk ingericht ten behoeve van het langzaam verkeer. De Turfmarkt vormt daarbij in toenemende mate de belangrijke verbinding tussen het Centraal Station en de binnenstad, aan de centrumzijde uitmondend in het Spuiplein.
Op 4 juli 1994 is een deel van het plangebied door de Minister van Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur en de Minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer op grond van artikel 35 van de Monumentenwet 1988 aangewezen als beschermd stadsgezicht als bedoeld in artikel 1, onder g, van de Monumentenwet 1988. Op de plankaart is het gebied van het beschermd stadsgezicht aangegeven.
In het plangebied zijn de volgende rijksmonumenten opgenomen in het register als bedoeld in artikel 6 van de Monumentenwet 1988:
| Adres | Adres |
| Herengracht 9 | Herengracht 21 |
| Herengracht 13 t/m 13b | Herengracht 23 |
| Herengracht 19 |
De volgende gebouwen zijn aangewezen als gemeentelijk monument ingevolge artikel 3 van de Monumentenverordening Den Haag:
| Adres | |
| Bezuidenhoutseweg 3 | |
| Herengracht 17 | |
Andere karakteristieke panden, al dan niet opgenomen in het Monumenten Inventarisatie Project (MIP), zijn:
| Adres | Beschrijving |
| Bezuidenhoutseweg 1 | |
| Fluwelenburgwal 40/54 | Voormalige "Algemene Landsdrukkerij" |
| Fluwelenburgwal 56 | Voormalig gebouw van de Orde van Vrijmetselaars uit 1745 |
| Herengracht 3 en 5 | Winkel-woonhuis |
| Herengracht 11 | Winkel-woonhuis ontworpen door Mutters jr. |
De Turfmarkt vormt voor langzaam verkeer de verbinding tussen het Centraal Station en de binnenstad. Hiermee vervult de Turfmarkt een belangrijke doorloopfunctie.
Dwars over de Turfmarktroute en centraal door het gebied ligt een tramspoor. Dit exploitatiespoor verbindt de halte Kalvermarkt via de Schedeldoekshaven met de maaiveldhaltes van het Centraal Station in de Rijnstraat.
De Schedeldoekshaven en Ammunitiehaven fungeren als verbindingsroute vanuit en naar de binnenstad voor het gemotoriseerd verkeer en het fietsverkeer. Deze wegen maken tevens onderdeel uit van een parkeerlus vanaf de centrumring door het oostelijk deel van de binnenstad. Daarnaast zijn ook de ontsluitingen voor het expeditieverkeer ten behoeve van de gebouwen tussen de Turfmarkt en de Schedeldoekshaven aan de Schedeldoekshaven gelegen.
De Zwarteweg en Oranjebuitensingel ontsluiten de direct aangelegen bestemmingen; de parkeergarages en worden ook gebruikt voor expeditieverkeer.
De Herengracht, Fluwelen Burgwal en Kalvermarkt vormen ook een route die zowel bezoekersgarages ontsluit vanaf het noord-oostelijk deel van de binnenstad als de direct aangelegen bestemmingen en worden ook gebruikt voor expeditieverkeer.
De garage van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties wordt ontsloten via de Schedeldoekshaven (in- en uitrit). De garage van het ministerie van Veiligheid en Justitie wordt ontsloten door het weggedeelte tussen de Kroon en de ministeries (zowel in- als uitrit). De garages onder de beide ministeriekantoren zijn voor een deel ook onderling verbonden, waarbij er een scheiding is tussen de inrijroute en uitrijroute. De inrit bevindt zich ondergronds tussen de ministeries en de theaters. De uitrit bevindt zich op maaiveld direct aan de Schedeldoekshaven.
In het plangebied zijn alleen op de Zwarteweg en Fluwelen Burgwal parkeerplaatsen op de openbare weg aanwezig.
Voor de parkeerplaatsen op straat geldt een betaald parkerenregime. De parkeerdruk in dit gebied is hoog. De complexen in het plangebied hebben eigen (gebouwde) parkeervoorzieningen waar via de Zwarteweg, Oranjebuitensingel, Schedeldoekshaven en de Fluwelen Burgwal in- en uit gereden wordt.
Een deel van het Prins Bernhardviaduct valt onder dit bestemmingsplan en vormt een route tussen het rijks-/hoofwegennet en het plangebied inclusief de parkeergarages in de binnenstad.
In het gebied liggen geen grote transportleidingen.