Hanepraij

2.1 Ontstaansgeschiedening en ruimtelijke structuur

Gouda is ontstaan op de kruising van de Hollandsche IJssel en het veenstroompje de Gouwe. Aan diezelfde Gouwe ontleent de stad haar naam. Rond de elfde eeuw is vanaf de oeverwal van de Hollandsche IJssel een start gemaakt met de ontginning van de enorme veenkussens, zo ongeveer op de plek van de huidige Markt. Vanaf de veertiende eeuw begon men met de grootschalige turfwinning als brandstof voor stedelingen en bedrijven. Begin zeventiende eeuw begint Gouda haar positie als handelsstad te verliezen. De bier- en lakenindustrie verdwijnt, maar daar komt de pijpenindustrie voor in de plaats. De beroemde kaasmarkt, die Gouda wereldwijde bekendheid bracht, bestaat nog steeds. In 1855 wordt de spoorlijn Gouda - Utrecht in gebruik genomen.

Tegenwoordig heeft Gouda circa 72.000 inwoners en 30.000 woningen op een relatief beperkt grondgebied. De hoge bebouwingsdichtheid in vergelijking met veel andere steden heeft alles te maken met het onderliggende landschap. Zowel als gevolg van de fysieke beperkingen, die met name vanuit de waterhuishouding werden gesteld, als later het Groene Hart-beleid heeft men in de stad altijd zuinig met de ruimte moeten omspringen.

Figuur 3: Situering plangebied.

Het plangebied is gelegen ten zuiden van het spoor in de wijk Kort Haarlem direct ten oosten van het historisch stadscentrum en maakt onderdeel uit van de eerste schil van de rondom gelegen woonwijken. Het westelijke deel van de wijk Kort Haarlem is gelegen tussen de voornoemde historische binnenstad en de Joubertstraat. Hoewel het grootste deel van de huizen hier dateert van de eerste helft van de 20e eeuw, zijn er ook nog enkele historische panden te vinden, in het bijzonder langs de Karnemelksloot en de statige bebouwing langs de Fluwelensingel. De wijk kent een lang en rechtlijnig stratenpatroon, vanaf de dijk de voormalige polder in. Dit stratenpatroon sluit aan bij het historisch patroon van lange weteringen en kavelsloten haaks op de dijk (slagenlandschap).

De verkaveling bestaat voornamelijk uit eengezinswoningen in één tot twee woonlagen van baksteen met een dakpannenkap en grote achtertuinen. De architectonisch uitstraling is wisselend. Een deel bestaat uit aantrekkelijke en ruime woningen (langs de Burgemeester Martenssingel); een deel uit kleinere koopwoningen en een deel uit kleine (arbeiders)huurwoningen.

In 1979 werd de binnenstad van Gouda als beschermd stadsgezicht aangewezen. De Fluwelensingel vormt één van de singels rondom de historische binnenstad van de stad Gouda. De bebouwing langs de Fluwelensingel valt binnen het beschermende kader van het bescherm stadsgezicht van de Goudse binnenstad. De woningen langs de Fluwelensingel kennen met name vanwege het historische karakter van de woningen een hogere goot- en bouwhoogte ten opzichte van de woningen van de IJssellaan en de F.W. Reitzstraat.

Binnen het zuidelijk gedeelte van de wijk is een vrij groot oppervlak aan openbaar groen aanwezig. Door de ligging van verschillende functies in het groen en de aanwezigheid van water oogt dit deel van de wijk groen en open.

Het plangebied maakt onderdeel uit van een voormalige polder en wordt aan drie zijden omgeven door gebieden met een hoger waterpeil. Het gebied kent derhalve een aantal waterproblemen, waaronder een hoog grondwaterpeil en een matige kwaliteit van het oppervlaktewater.