PDV - Goudse Poort

Bijlage 1 Externe Veiligheid

1. Inleiding

Gebleken is dat de risico's binnen Gouda te verdelen zijn in verschillende risicogebieden, door verschillende externe veiligheidsituaties die kenmerkend zijn voor elk afzonderlijk gebied. Dit betekent dat in elk van de gebieden ook op een andere manier met de verantwoording van het groepsrisico om dient te worden gegaan. In de Visie Externe Veiligheid 2009 – 2013 is een beschrijving van de verschillende (huidige) situaties opgenomen en er is per gebied een planologisch kader weergegeven dat aangeeft welke aandachtspunten gelden voor dat specifieke gebied bij de verantwoordingsplicht van het groepsrisico voor nieuwe ruimtelijke plannen in het betreffende gebied. Hierbij zijn voor enkele zones binnen de diverse gebieden reeds standaardteksten opgesteld, daar de risico's in dit gebied zonder extra maatregelen of aandachtspunten acceptabel worden geacht.
In de Visie Externe Veiligheid 2009-2013 is voor Goudse Poort opgenomen dat in de noordelijke rand, langs de snelweg, goede mogelijkheden liggen voor de ontwikkeling van een hoogwaardige kantorenlocatie. Centraal in Goudse Poort is ruimte voor een omvangrijke cluster van voorzieningen, waaronder winkels als bouwmarkten en grootschalige woonwinkel en, bedrijfsondersteunende voorzieningen. Op het zuidelijke deel van Goudse Poort blijft ruimte voor stedelijke bedrijven en een beperkt aantal kleinschalige kantoren. Opwaardering van de zogenaamde 'Shell-entree' aan de oostzijde en de Hanzeweg aan de westzijde zal plaatsvinden.
Gezien de ligging langs de snelweg en de plannen voor objecten met grote aantallen mensen daarin aanwezig, speelt externe veiligheid bij de inrichting van het plangebied een rol.
Om misverstanden te voorkomen wordt opgemerkt dat het in het nu voorliggende bestemmingsplan niet gaat om hoogwaardige kantoorlocaties langs de A12, maar om een invulling met ca. 30.000 m2 PDV-winkels (bouwmarkten, woonwinkels e.d.).

2. PR en GR

Nabij het plangebied PDV-Goudse Poort ligt de A12 en een hoge druk aardgasleiding bij de Hanzeweg.

A12
Langs de A12 is blijkens de Visie Externe Veiligheid 2009-2013 het GR kleiner dan 0,1 x de oriëntatiewaarde.
Het GR is berekend op basis van tellingen van gevaarlijke stoffen in september 2008.
Ook in de Eindrapportage Basisnet Weg, oktober 2009 is in bijlage 7 een tabel opgenomen waaruit blijkt dat er in wegvak Z18 Knooppunt Gouwe, afrit 11 Gouda sprake is van:

• een veiligheidszone van 26 m (vanuit het midden van de weg)
• van een plasbrandaandachtgebied
• geen PR contour
• GR kleiner dan 0,1 x de oriëntatiewaarde

De bestaande en te handhaven gebouwen in het nu aan de orde zijnde plangebied staan op een afstand van minimaal 102 m vanuit het midden van de A12.

Hoge druk aardgasleiding
De hoge druk aardgasleiding W-501-01 ligt nabij de Hanzeweg. Op grond van de voormalige Circulaire voor hoge druk gasleidingen uit 1984 geldt een bebouwingsafstand van 14 m en een toetsingsafstand van 30 m vanuit de gasleiding.
De bestaande en te handhaven gebouwen in het nu aan de orde zijnde plangebied staan op een afstand van 37 m vanuit de gasleiding.

De Gasunie heeft anticiperend op het Bevb (Besluit externe veiligheid buisleidingen) voor alle leidingen in Gouda PR-berekeningen uitgevoerd en voor de gasleiding langs de Gouwe het GR gekwantificeerd. Voor de leiding nabij de Hanzeweg is in het kader van het nieuwe bestemmingsplan voor het totale gebied Goudse Poort het GR berekend door de Milieudienst Midden Holland.
De PR-contour 10-6/jaar bedraagt voor alle leidingen 0 meter. Dit betekent dat vanuit het PR geen beperkingen worden opgelegd aan ruimtelijke ontwikkelingen.
De inventarisatieafstand voor de gasleiding nabij de Hanzeweg bedraagt 140 m.
De door de Milieudienst Midden Holland uitgevoerde 'Carola-berekening' voor het GR komt tot de volgende conclusies:

De conclusie kan worden getrokken dat het groepsrisico onder de 0,1 maal de oriëntatiewaarde ligt.

Bevi-inrichting
Voor de volledigheid kan worden opgemerkt dat in het voor Goudse Poort geldende bestemmingsplan de vestiging van Bevi-inrichtingen niet is toegestaan.

3. Verschil tussen huidige en nieuwe situatie
In het plangebied PDV-Goudse Poort is binnen de thans geldende bestemmingsregeling de uitoefening van bedrijfsactiviteiten uit de categorieën 1, 2 en 3 van de Staat van Inrichtingen toegestaan, inclusief bedrijfskantoren, en kan met ontheffing PDV worden gevestigd. In de huidige situatie is het deel parallel aan de A12 reeds in gebruik voor PDV in de vorm van een vestiging van de Vrijbuiter. Voor toepassing van de ontheffingsmogelijkheid gelden geen beperkingen aan het aantal werknemers en bezoekers.
Het nieuwe bestemmingsplan maakt de vestiging van PDV mogelijk in het hele plangebied.

Met gebruikmaking van tabel 16.2 van de Vrom-handreiking Verantwoordingsplicht groepsrisico, d.d. november 2007 is een overzicht gemaakt van de personendichtheid.
In genoemde tabel is onderscheid gemaakt tussen ondermeer industrie/bedrijvigheid (1 persoon per 100 m2), kantoren (1 persoon per 30 m2) en winkels (1 persoon per 30 m2). Aangezien er bij een PDV-locatie sprake is van een andere situatie dan bij winkels in bijvoorbeeld de binnenstad is in overleg met de Milieudienst Midden Holland bepaald, dat kan worden uitgegaan van 1 persoon per 40 m2.

In de huidige situatie is sprake van:
23246 m2 bedrijfsfuncties op de begane grond: 100 m2 = 232 personen
8630 m2 vooral administratieve functies op de verdiepingen: 30 m2 = 287 personen
9733 m2 voor de Vrijbuiter: 40 m2 = 243 personen.
Totaal gaat het dan om 762 personen.

In de nieuwe situatie is er sprake van ca. 31.600 m2 PDV en 3367 m2 magazijn en met de daarvoor
geldende kengetallen komen we uit op:
31600 m2 : 40 m2 = 790 personen
3367 m2 : 100 m2 = 33 personen.
Totaal 823 personen in de nieuwe situatie.

De conclusie in de vergelijking tussen de huidige- en de nieuwe situatie is dat het aantal personen ongeveer gelijk blijft en het groepsrisico als gevolg van het plan niet significant toeneemt.

Van belang bij het beoordelen van de aard van de wijziging van de huidige situatie naar de nieuwe situatie zijn ook de volgende aspecten:

• huidige bebouwing in middengebied wordt afgebroken ten gunste van parkeerterrein
• geldend bestemmingsplan laat via ontheffing reeds PDV toe
• PDV is reeds gevestigd in deel direct langs de A12
• overgrote deel van nieuwe PDV ligt buiten 200 m grens vanaf de A12
• PDV ligt buiten de in Circulaire voor hoge druk gasleidingen uit 1984 genoemde toetsingsafstand van 30 m; binnen de in de Circulaire genoemde bebouwingsafstand van 14 m vanaf die buisleiding bevindt zich geen bebouwing
• entrees tot de PDV winkels komen te liggen aan de van de bron afgekeerde zijde (is nu niet het geval).

4. Nieuwe situatie en verantwoordingsplicht aan de hand van planologische kaders

De Visie Externe Veiligheid 2009 - 2013 beschrijft dat plannen die voldoen aan de planologisch kaders voor de spoorzone, de A12, de A20 of de hogedruk aardgasleidingen in hun verantwoordingsplicht van het groepsrisico de opgenomen tabellen kunnen gebruiken (afhankelijk bij welke risicobron het nieuwe plan is gelegen) en per element aangeven op welke wijze hier aan voldaan wordt. Hiermee is de verantwoordingsplicht op een juiste wijze ingevuld en kan verder verwezen worden naar deze beleidsvisie.
Bij nieuwe kwetsbare functies buiten het invloedsgebied van 200 meter speelt alleen het toxische scenario een rol. Hiervoor wordt geen aparte verantwoording groepsrisico opgesteld.

Via een beschrijving van de planologische kaders wordt in het vervolg van deze notitie de verantwoording gedaan. Allereerst is per planologisch kader de tabel met eisen aangehaald en vervolgens een tabel met de verantwoording opgenomen.

4.1 Planologische kaders

Op basis van de in de Visie Externe Veiligheid 2009-2013 beschreven planologische kaders gaat het in de onderhavige situatie om de transportas A12 en om een hogedruk aardgasleiding.

Transportas A12
Een gedeelte van het plangebied voor de PDV-locatie Goudse Poort ligt in de zone-indeling hoofdtransportaders binnen zone 2. Het gaat hierbij met name om de gebouwen aan het gedeelte van de Kampenringweg dat parallel loopt aan de A12 en waarin thans reeds PDV wordt uitgeoefend. De zone tussen 30 en 200 meter vanaf het tracé is het zogenaamde BLEVE aandachtsgebied. Dit gebied omvat het 100% letaliteitspercentage (op circa 150 meter); op 200 meter is sprake van een significant lager letaliteitspercentage.
Deze 200 meter staat ook centraal in het Besluit transportroutes externe veiligheid (Btev). Bij ruimtelijke plannen die geheel of deels binnen 200 meter van de transportbron zijn gelegen dient aandacht gegeven te worden aan de verantwoordingsplicht. Bij ruimtelijke plannen die geheel buiten deze 200 meter zijn gelegen behoeft alleen aandacht geschonken te worden aan de beheersbaarheid (en zelfredzaamheid) van een ongeval, niet aan ruimtelijke maatregelen.
In zone II staat het beperken van grote aantallen aanwezige personen dichtbij de transportaders centraal. Daar het ruimtelijk niet mogelijk is om bouwkundige maatregelen te treffen tegen de effecten van een BLEVE, welke op korte afstand ontstaat, is het van belang voldoende aandacht te schenken aan risicocommunicatie.

Hoge druk aardgasleiding
Nabij de Hanzeweg ligt leiding W-501-01.

4.2 Planologisch kader zone II: A12

Het planologische kader voor zones langs de A12 lijkt in grote mate op het planologisch kader voor de zones langs het spoor. Het essentiële verschil zit in het toestaan van functies waar hoge personendichtheden aanwezig kunnen zijn. Hierbij kan voornamelijk gedacht worden aan kantoor- functies.
De eisen met betrekking tot zeer kwetsbare groepen blijft gelijk aan die van de spoorzones.

Tabel Planologisch kader zone 2: 30 - 200 meter

Zone II BLEVE aandachtsgebied: 30-200 meter

Maatgevend scenario	• BLEVE • Toxische gaswolk
Functie	• Bevorderen: functies met een hoge mate van zelfredzaamheid en/of lage personendichtheid en/of lage kwetsbaarheid (kantoren en voorzieningen, bedrijven) • Beperken/uitsluiten: functies met een laag zelfredzaamheidsniveau, (grote zorgcomplexen, ziekenhuizen, basisscholen, peuterspeelzalen, kinderdagverblijf)
Inrichting	• Hoogbouw kantoorfuncties mogelijk • Bij verdeling personendichtheid over gebied rekening houden met groepsrisico (van de weg af verdichten, spreiding objecten met hoge personendichtheid) • Minimaal 2 vluchtroutes en aanrijdroutes hulpdiensten met voldoende capaciteit. De vluchtroutes moeten van de bron (transportroute) af gericht zijn.
Maatregelen	• Voldoende bluswatervoorzieningen en opstelplaatsen brandweer in het ruimtelijk plan • Verschillende aanrijdroutes (keuze route is afhankelijk van windrichting) • Centrale afgrendeling van het circulatiesysteem of andere maatregelen aan nieuwe gebouwen of specifieke bestaande gebouwen die veel mensen huisvesten om de schuilmogelijkheden in geval van een toxisch gas te vergroten. • Naast fysieke maatregelen dient er ook voldoende aandacht te zijn voor risicocommunicatie en het voorbereiden/oefenen van bewoners/werknemers op het handelen bij een calamiteit.
Verantwoording Groepsrisico	• Maatwerk noodzakelijk, met in achtneming van bovengenoemd planologisch kader

Verantwoording in plangebied PDV-Goudse Poort

In onderstaande tabel zijn de hiervoor genoemde eisen vertaald voor het onderhavige plangebied

Maatgevend scenario	• BLEVE • Toxische gaswolk
Functie	• PDV-bezoekers hebben in het algemeen een hoge mate van zelfredzaamheid. Het plan is niet gericht op de vestiging van kwetsbare groepen • functies met een laag zelfredzaamheidsniveau, (grote zorgcomplexen, ziekenhuizen, basisscholen, peuterspeelzalen, kinderdagverblijf) zijn niet toegestaan
Inrichting	• De hoofdtoegang tot het gebied voor bezoekers ligt aan de zijde die het verst van de A12 ligt. Het overgrote deel van de PDV-winkels ligt buiten de 200 m grens • de toegang tot de bestaande PDV-winkel parallel aan de A12 wordt verplaats naar de andere zijde (dus verder vanaf A12) • Naast de hoofdtoegang zijn er vanaf twee andere zijden vlucht- en aanrijdroutes
Maatregelen	• Op 31 augustus 2010 is de planopzet besproken met de Brandweer en akkoord bevonden. Onderwerpen als bereikbaarheid voor blusvoertuigen, de sprinklerinstallatie en het gebruik van oppervlaktewater voor de sprinkler zijn akkoord. Er is aandacht gevraagd voor de brandwerendheid tussen de parkeergarage en de nieuwe hal 7. Bij de ontwikkeling van het bouwplan komt dit verder aan de orde. • Er zal aandacht worden besteed aan risicocommunicatie en het voorbereiden/oefenen van werknemers op het handelen bij een calamiteit.
Verantwoording Groepsrisico	• zie hiervoor

4.3 Planologisch kader hoge druk aardgasleiding

Voor de hogedruk aardgastransportleiding is het maatscenario een (externe) beschadiging waardoor gas vrijkomt dat vervolgens ontsteekt en een fakkelbrand vormt. Bij een fakkelbrand is de warmtestraling maatgevend voor de afstandsbepaling. Dit maatscenario is van belang binnen de zogenoemde inventarisatie-afstand van de leiding, zoals gedefinieerd in het Bevb (Besluit externe veiligheid buisleidingen). De inventarisatieafstand is afhankelijk van het type leiding en verschilt daarmee tussen leidingen.

Tabel Planologisch kader hogedruk aardgasleidingen

Maatgevend scenario	• Fakkelbrand
Functie	• Bevorderen: functies met een hoge mate van zelfredzaamheid en/of lage personendichtheid en/of lage kwetsbaarheid (kleinschalige kantoren en voorzieningen, bedrijven). • Beperken/uitsluiten: functies met een laag zelfredzaamheidsniveau, (grote zorgcomplexen, ziekenhuizen, basisscholen, peuterspeelzalen, kinderdagverblijf).
Inrichting	• Bij verdeling personendichtheid over gebied rekening houden met groepsrisico (van de weg af verdichten, spreiding objecten met hoge personendichtheid) • Bij indeling panden kwetsbare functies (bijvoorbeeld kantine) zoveel mogelijk van de buisleiding af (risicoluwe zijde) situeren. • Minimaal 2 vluchtroutes en aanrijdroutes hulpdiensten met voldoende capaciteit. De vluchtroutes moeten van de bron (transportroute) af gericht zijn.
Maatregelen	• Voldoende bluswatervoorzieningen en opstelplaatsen brandweer in het plangebied • Naast fysieke maatregelen dient er ook voldoende aandacht te zijn voor risicocommunicatie en het voorbereiden/oefenen van bewoners/werknemers op het handelen bij een calamiteit • Bij incidenten gasinfrastructuur maakt de brandweer gebruik van de richtlijnen zoals opgesteld door de Gasunie.
Verantwoording Groepsrisico	• Maatwerk noodzakelijk, met in acht neming van bovengenoemd planologische kader

Verantwoording in plangebied PDV-Goudse Poort

In onderstaande tabel zijn de hiervoor genoemde eisen vertaald voor het onderhavige plangebied

Maatgevend scenario	• Fakkelbrand
Functie	• PDV-bezoekers hebben in het algemeen een hoge mate van zelfredzaamheid. Het plan is niet gericht op de vestiging van kwetsbare groepen • functies met een laag zelfredzaamheidsniveau, (grote zorgcomplexen, ziekenhuizen, basisscholen, peuterspeelzalen, kinderdagverblijf) zijn niet toegestaan
Inrichting	• de toegang tot de PDV-winkels ligt aan de van de buisleiding afgekeerde zijde ; aan de zijde van de buisleiding liggen de magazijnen • Naast de hoofdtoegang zijn er vanaf twee andere zijden vlucht- en aanrijdroutes
Maatregelen	• Op 31 augustus 2010 is de planopzet besproken met de Brandweer en akkoord bevonden. Onderwerpen als bereikbaarheid voor blusvoertuigen, de sprinklerinstallatie en het gebruik van oppervlaktewater voor de sprinkler zijn akkoord. Er is aandacht gevraagd voor de brandwerendheid tussen de parkeergarage en de nieuwe hal 7. Bij de ontwikkeling van het bouwplan komt dit verder aan de orde. • Er zal aandacht worden besteed aan risicocommunicatie en het voorbereiden/oefenen van werknemers op het handelen bij een calamiteit.
Verantwoording Groepsrisico	• zie hiervoor

5. Samenvatting verantwoording

De verantwoording van de planologische kaders A12 en hoge druk aardgasleiding is reeds in het voorgaande gegeven in de tabellen onder de tabellen waarin de eisen worden genoemd. Samenvattend kan het volgende worden geconcludeerd:
Een gedeelte van het plangebied ligt in zone 2 van de A12. In de nieuwe opzet wordt echter daar de situatie vanuit een oogpunt van externe veiligheid sterk verbeterd, omdat de entrees van de huidige PDV-winkel worden verplaatst van de buitenkant naar de binnenkant. In de nieuwe opzet ontstaat er een binnenplein met daar rond omheen de voorkanten van de PDV-winkels. De buitenzijde (ook langs het deel Kampenringweg parallel aan de A12) wordt straks alleen gebruikt voor bevoorrading. De magazijnen liggen ook aan de buitenzijde.
Het overgrote deel van het nu aan de orde zijde plangebied ligt in zone 3 en daarvoor gelden geen ruim- telijke beperkingen. Voor de verantwoording geldt hier hetzelfde als voor de delen die liggen in zone 2.
Voor de gasleiding is een 'Carola-berekening' uitgevoerd met als conclusie dat het groepsrisico onder de 0,1 maal de oriëntatiewaarde ligt.
Voorts is van belang op te merken dat ook aan die zijde van het plangebied de entrees zijn gericht op het binnenterrein en de gevels aan de zijde van de hoge druk aardgasleiding worden gebruikt voor bevoorrading. Voorts kan worden opgemerkt dat het plangebied ook beschikt over een tweede ontsluiting, die gebruikt kan worden ingeval er zich een calamiteit voordoet.

Zoals al in de toelichting op het bestemmingsplan vermeldt ligt dit plangebied op ruime afstand van het LPG tankstation aan de Goudse Poort (afstand ca. 250 m) en is er in de omgeving geen Bevi-inrichting. Voor de volledigheid wordt opgemerkt dat dergelijke inrichtingen zich ook niet binnen de regels van het nu aan de orde zijnde bestemmingsplan “PDV-Goudse Poort” kunnen vestigen.

Ook kan nog worden opgemerkt dat er geen sprake is van de vestiging van (of een specifieke activiteit gericht op) zeer kwetsbare groepen. Onder “zeer kwetsbare groepen” verstaan we personen, die zichzelf niet goed in veiligheid kunnen brengen, bijvoorbeeld door een geestelijke of lichamelijke beperking of zeer jonge leeftijd. De PDV-winkels zijn niet specifiek op deze personen gericht.

Op 31 augustus 2010 heeft overleg plaatsgevonden met de Brandweer en zijn onderdelen als bereikbaarheid voor blusvoertuigen, de sprinklerinstallatie en het gebruik van oppervlaktewater voor de sprinkler, akkoord bevonden. Aandacht is gevraagd voor de brandwerendheid tussen de parkeergarage en de nieuwe hal 7. In het kader van het opstellen van het bouwplan en het inrichtingsplan voor de openbare ruimte zal verder overleg plaatsvinden met de Brandweer.

Deze verantwoording Externe Veiligheid is opgesteld in overleg met de Milieudienst Midden Holland en de Veiligheidsregio Hollands Midden.
In overleg met deze instanties en de Brandweer Gouda zijn voorts afspraken gemaakt over de borging van de te nemen maatregelen. Hiervoor wordt aangesloten bij de afspraken die reeds zijn gemaakt in het kader van het nieuwe bestemmingsplan voor het gehele gebied "Goudse Poort".
Met de ontwikkelaar van de PDV-locatie worden afspraken gemaakt over het onderdeel 'centrale afgrendeling van het circulatiesysteem'. Tevens zal deze bij de huurders van de winkels aandacht vragen voor het onderwerp 'risicocommunicatie'.