Poelpolder

2.2 Ruimtelijke structuur

Het plangebied is grofweg in twee deelgebieden op te splitsen, namelijk het noordelijke gebied dat tussen de Schipholweg en de Boerhaavelaan zit ingeklemd en het langgerekte zuidelijke gebied onder de Boerhaavelaan

Bebouwingsstructuur

In het gebied is zeer beperkt woonbebouwing aanwezig. Alleen langs de historische weg naar Vijfhuizen zijn enkele boerderijen en woonhuizen gevestigd. De Oude boerderijen liggen verder naar achteren, terwijl woonhuizen dichter aan de weg gesitueerd zijn. De bebouwing is overwegend één bouwlaag met kap (meestal lessenaar of zadelkap).

Infrastructuur

Het autoverkeer in het plangebied is beperkt tot twee doorgaande wegen aan de noordzijde: de Schipholweg (N205) en de Boerhaavelaan (N232). De Schipholweg behoort tot één van de belangrijkste toegangswegen van Haarlem. De weg vormt een fysieke barrière, waardoor de relatie met het noordelijk gelegen Burgemeester Reinaldapark zeer beperkt is. aan de oost zijde is het mogelijk om via het Meikeverpad, een fiets-wandelpad dat onder het viaduct door loopt de Schipholweg te kruisen.

De Boerhaavelaan is een belangrijke toegangsweg voor Boerhaavewijk en is tot aan de Ringvaart gelijkvloers aangelegd. De autoweg biedt een goede oost-west verbinding en ontsluit daarbij de volkstuinencomplexen en de sportvelden, die langs deze weg gelegen zijn.

In het zuiden van het gebied is de parkeerplaats van het Poelbroek bereikbaar via de Vijfhuizen. Deze weg is verder afgesloten voor auto's.

Langs de west grens van het plangebied loopt de Zuidtangent, die vanuit Meerwijk (Aziëweg) onder de Ringvaart door loopt richting Hoofddorp. Het tracé kruist op verschillende punten bestaande (recreatieve) routes, zij het met ongelijkvloerse kruisingen. Met de aanleg van de Zuidtangent is echter geprobeerd het tracé zo in te passen dat de inrichting van de Poelpolder en het tracé een logisch onderdeel van elkaar uitmaken. De locatie langs de oost rand van Meerwijk is daarom bewust gekozen om een visuele (en fysieke) koppeling te maken vanaf het tracé richting het verstedelijkte deel van Haarlem ten westen van het plangebied.

De afgelopen jaren zijn verspreid over het hele plangebied nieuwe wandelroutes, ruiter- en fietspaden aangelegd met als doel het gebied nog toegankelijker te maken en het recreatief gebruik nog verder te vergroten.

Water structuur

Het plangebied kent een uitgebreide water structuur. De Boerhaavevaart vormen samen met de Ringvaart, die overigens buiten het plangebied valt, het primaire boezemwater in het plangebied. Ten zuiden van de Boerhaavelaan vormen met name de open water verbindingen de hoofdstructuur van het gebied. Deze sloot verbindingen zorgen voor de afwatering van het poldergebied. Daarnaast is in Poelbroek, ten zuiden van het plangebied, een aantal grote recreatieve plassen te vinden. Meer over water is in de waterparagraaf in Hoofdstuk 4 te lezen.

Groenstructuur

Poelpolder maakt onderdeel uit van het groene buitengebied van Haarlem die uit vier deelgebieden bestaat: de Groene Zoom van Schalkwijk, de oostelijke stadsrand, het schootsveld van Spaarndam en het Noorder Buiten Spaarne.

Poelpolder vormt samen met de Zuiderpolder, Meerwijkplas, Molenplas en de Verenigde Polders: de Groene Zoom Schalkwijk. Als een groene schil wordt Schalkwijk omringd door recreatieve mogelijkheden in de natuur.

Het groen in Poelpolder bestaat met name uit veenweide-graslandschappen en het aangelegde Poelpolderbos. Het veenweidekarakter houdt in dat er vooral een venige bodem, een hogere waterstand en een meer open landschap is. Het bos en de veenweide hebben voornamelijk een passieve recreatieve functie.

Het Poelpolderbos is ontwikkeld tot op broekbos gelijkend loofhout (voornamelijk elzen en wilgen). Reden hiervoor is dat deze boomsoorten niet zo hoog worden, met als doel het zicht over het hele gebied open te houden. Het hakhoutbos is kleinschalig, meerstammig, dynamisch in beeld wisseling en maximaal 15 meter hoog. Het huidige bos heeft echter een matige uitstraling door de onduidelijke toegankelijkheid ervan en de (nog) geringe ecologische waarde. De percelen wilgen-boomweide (éénstammige zware schietwilg) heeft bomen zonder ondergroei van struiken. De bomen worden meer dan 20 meter hoog en zijn beschermd door percelen hakhout langs de buitenranden.

Direct ten noorden en noordoosten van Poelbroek heeft het groen behalve een recreatieve ook een agrarische functie. Deze hoort bij de veehouderij die aan de Vijfhuizenweg ligt.

Niettemin heeft het gebied, mede dank zij de aanwezigheid van de Vijfhuizermolen, waardevolle natuur- en belevingskwaliteiten. Het weidse uitzicht naar de Haarlemmermeerpolder behoort tot een van deze kwaliteiten. Het groen dat ten zuiden van de Boerhaavelaan ligt kent om deze reden voornamelijk een schuine verkaveling (Afbeelding 2.4).

Afbeelding 2.4 Plattegrond van de verkaveling in een periode voordat het gebied door Haarlem werd geannexeerd (1888).

Het recreatiegebied Poelbroek is vanuit het verleden altijd al fysiek afgescheiden geweest van de rest van het plangebied door de historische verbinding tussen Haarlem en Vijfhuizen. Dit is in Afbeelding 2.1 ook al te zien; zelfs in de tijd dat de Haarlemmermeer nog niet eens ingepolderd was. Het recreatiegebied Poelbroek werd destijds echter nog het Vijfhuizerzandput genoemd. Het recreatiegebied zoals dat er nu ligt, is in de jaren '80 ontwikkeld: een aangelegd waterrijk wijkpark en natuurgebied.