Praktijkschool De Dreef

2.3 Planbeschrijving

De huidige Praktijkschool De Dreef is gevestigd in tijdelijke huisvesting aan de Dubbelink 3 te Amsterdam Zuidoost. Deze tijdelijke huisvesting wordt na vertrek van de praktijkschool verwijderd ten behoeve van woningbouw. Het bestaande schoolgebouw aan de Alexander Dumaslaan 5-7 is eveneens verouderd en zal daarom gesloopt worden.

De nieuwbouw zal L-vormig zijn en in het noorden aansluiten op de bestaande gymzaal. Het nieuwe gebouw zal maximaal 9 meter hoog worden.

In de toekomst zou de school uitgebreid kunnen worden met een derde bouwlaag op het zuidelijke deel van het gebouw. Dit wordt in dit bestemmingsplan niet rechtstreeks mogelijk gemaakt, maar vooruitlopend op deze ontwikkeling is op de planverbeelding wel een wijzigingsgebied aangegeven. Met behulp van de wijzigingsbevoegdheid kan later de bouwhoogte worden verruimd waardoor een derde laag mogelijk wordt. In het vervolg van deze toelichting is rekening gehouden met voornoemde derde bouwlaag.

2.3.1 Stedenbouwkundige uitgangspunten

Het basisscholencluster Venserpolder ligt ten noorden van het buurtwinkelcentrum Venserpolder:

• ten zuiden van de zuidelijke tak van de spoorboog Utrecht-Diemen en een vrijliggende busbaan,
• ten westen van de noord-zuidsingel van de Venserpolder, en
• ten oosten van de toegangsweg naar het NS/metrostation Duivendrecht.

Het scholencluster bestaat uit de basisscholen De Schakel en Het Klaverblad. Het scholencluster kent nu een rommelige inrichting, gekarakteriseerd door amorfe bebouwing uit de jaren '70 en veel noodbebouwing die de laatste tien jaar is geplaatst. Het scholencluster heeft geen duidelijke overgangen en begrenzingen, waardoor het beheer van het gebied wordt bemoeilijkt.

Basisschool Het Klaverblad verhuist in het voorjaar van 2012 naar een nieuwe locatie in de D-buurt. Hierdoor komt de huidige locatie in de Venserpolder vrij. Het gebouw wordt dan overgedragen aan de Stichting Orion en gesloopt ten behoeve van nieuwbouw van Praktijkschool De Dreef, waarbij de gymzaal blijft behouden. De praktijkschool is al jaren gehuisvest in een tijdelijk gebouw aan Dubbelink, elders in de Venserpolder en reeds jaren wordt door de gemeente Amsterdam voorzien in nieuwbouw voor deze school. De onderhavige locatie aan de Alexander Dumaslaan is prima geschikt voor deze nieuwbouw.

Huisvesting van de praktijkschool op deze locatie betekent dat nog circa 1500 m² terrein overblijft voor een derde functie. Deze is nu nog niet bekend. Gedacht kan worden aan een (niet-woon)functie die aansluit bij de woonbuurt Venserpolder en het station Duivendrecht, en wel van 9 tot 17 uur, gezien de opbouw van de parkeerbalans van het gebied: overdag is voldoende parkeerruimte beschikbaar, maar 's avonds niet.

De nieuwbouw van De Dreef is zo gepositioneerd dat het nieuwe gebouw goed aansluit op de buurt, een hogere dichtheid kan worden gecreëerd en efficiënt grondgebruik en een meer stedelijke oriëntatie naar de Alexander Dumaslaan kan worden gerealiseerd. Het gebouw sluit aan de noordzijde stedenbouwkundig en architectonisch aan op de bestaande, te handhaven gymzaal.

De rooilijn aan de zijde van de Alexander Dumaslaan wordt iets naar de straat verschoven, zodat de overgang openbaar/privé kleiner van maat en schaal wordt dan nu het geval is. Door de ruime maat en een gebrek aan functionaliteit, is deze zone nu moeilijk te beheren en heeft de overgangszone nu een matige uitstraling.

Deze overgangszone moet een groene stedelijke uitstraling krijgen door een groene inrichting en kan zo een contrastrijke zone vormen tussen de straat/trottoir en de nieuwbouw. De rooilijn valt ook samen met de (vooralsnog) te handhaven traforuimte (sloop zou stedenbouwkundig wenselijk zijn, maar brengt te veel financiële risico's met zich mee). Ter plaatse ontstaat dan een, meer dan in de huidige situatie, stedelijk beeld, passend bij de overige bebouwing in de buurt.

De oostgevel van de school is gesitueerd aan een pleinvormige ruimte (voetgangersgebied) tussen de toekomstige Praktijkschool De Dreef en de te handhaven basisschool De Schakel. Deze ruimte heeft een openbare sfeer. De oostgevel is zodanig gepositioneerd dat deze goed aansluit op het trottoir aan de oostzijde van de Albert Camuslaan (naar het winkelcentrum Venserpolder), zodat een logische looproute ontstaat tussen het plein en de buurt. Bijkomend voordeel is dat er zo voldoende ruimte ontstaat tussen de school en de genoemde traforuimte (afstand 8,5 meter).

De oostgevel van de praktijkschool mag speelser en uitnodigender van karakter zijn dan de zuidgevel aan de straat. Te denken valt aan een terugspringende plint of uitspringende delen van de eerste verdieping.

De hoofdentree van de praktijkschool is gesitueerd aan de genoemde openbare ruimte tussen de beide scholen. Vanwege de wederzijds kwetsbare doelgroepen van beide scholen is het gewenst de leerlingen van deze scholen zoveel mogelijk te scheiden. Daarom ligt de entree voor leerlingen van de praktijkschool aan het speelterrein van de praktijkschool. Dit speelterrein bevindt zich aan de binnenzijde van het kavel van de praktijkschool in de oksel van de op te richten bebouwing en is bereikbaar vanaf de Alexander Dumaslaan over een aan de praktijkschool uit te geven terrein tussen de oostgevel van de praktijkschool en de toekomstige derde functie. Het verdient aanbeveling de grens tussen beide kavels te markeren met een duidelijk vormgegeven erfscheiding.

Het kavel heeft een oppervlakte van 2586 m² (inclusief gymzaal). Het lesgebouw is een 2-laags bouwvolume met ca. 2500m² bvo, derhalve ca. 1250m² per bouwlaag. De gevels aan de zuidzijde en de oostzijde zijn de representatieve gevels van het gebouw. De materialisering dient een uitnodigend karakter te hebben en duurzaam te zijn, bijvoorbeeld baksteen.

Installaties op het dak van het gebouw zijn niet zichtbaar vanaf de straat en het plein tussen de scholen.

De mogelijke uitbreidbaarheid van het gebouw in de toekomst kan vanwege de keuze voor stedenbouwkundige verdichting alleen door het toevoegen van een derde bouwlaag. Uitgangspunt hierbij dient te zijn dat de derde bouwlaag het karakter heeft van een opbouw. Passend hierbij is een teruglegging van de gevel van zo'n opbouw ten opzichte van de rooilijn aan de straat en pleinzijde (de zuid- en oostgevel) van minimaal 2 meter.

2.3.2 Architectonische uitgangspunten

Op Praktijkschool De Dreef worden leerlingen voorbereid op het volwassen leven na deze school. De opleiding bestaat uit het vergaren van algemene kennis, maar richt zich vooral op het leren van praktische vaardigheden.

School is de plaats waar leerlingen gedurende hun puberteit naast hun verblijf thuis de meeste tijd doorbrengen. De school moet daarom een veilige en aantrekkelijke omgeving zijn voor leerlingen in de leeftijd van 12 tot 19 jaar.

Praktijkschool De Dreef is een middelbare school voor doorgaans kwetsbare leerlingen. Voor deze leerlingen is het van belang dat zij trots kunnen zijn op hun school en zich ermee kunnen identificeren. De schoolpopulatie is bijzonder kleurrijk, wat bijvoorbeeld terug te zien is in de werkstukken die door de leerlingen worden gemaakt.

Om uiting te geven aan het kleurrijke karakter van de leerlingen wordt in de gevels gewerkt met sterk gekleurde (zonwerende) schermen van geperforeerde staalplaat, op een ondergrond met een neutraler karakter. Deze schermen vormen expressieve maar ook bindende elementen die de verschillende gevels aaneensmeden. Hiermee krijgt het gebouw een uitgesproken identiteit en wordt de expressie van de functie (de kleurrijke school) versterkt.

Afbeelding 2.3: Impressie van het ontwerp van de voorgevel

De hoofdvorm van de school voegt zich naar de rationele lay-out en architectuur van de omliggende woonbebouwing, maar onderscheidt zich door het frivolere kleurgebruik, waardoor het gebouw ook een verfrissende impuls geeft aan de (op)waardering van de buurt.

Voor de leerlingen is het van belang dat voor de praktijklessen zoveel mogelijk de reële werksituatie wordt benaderd. In de gevels worden de karakteristieken van de verschillende werkplaatsen uitgesproken.

De werkplaats autotechniek wordt vormgegeven als een garage met overheaddeur, de winkel krijgt een grote etalage waar de in de school gemaakte en verkochte producten getoond worden, het leerlingenrestaurant wordt uitgesproken als een echt restaurant met een eigen entree.

Het gebouw heeft twee vleugels die het schoolplein in een L-vorm omarmen. Het schoolplein functioneert als entreegebied voor de leerlingen en als verblijfplaats tijdens de pauzes. Het moet een veilige, van de buitenwereld afgeschermde plek vormen als buffer tussen de straat en de binnenwereld van de school. Daarom krijgt het gebouw aan deze zijde een lichte en warme uitstraling. Om het verblijf op het schoolplein bij minder gunstige weersomstandigheden aangenamer te maken heeft het gebouw hier een grote luifel. Deze luifel vormt ook een geleidelijke overgang tussen binnen en buiten.

De representatieve hoofdentree voor ouders en bezoekers bevindt zich aan het openbare plein aan de oostzijde van het gebouw. Deze entree krijgt extra hoogte en vormt zo een duidelijk accent in de opbouw van het bouwvolume.

De bestaande gymzaal wordt grotendeels door de nieuwbouw afgeschermd. De gymzaal is bereikbaar vanuit de school, maar voor weekend- en avondgebruik ook vanaf het plein aan de oostzijde van de school. Hiervoor wordt een nieuwe entreepui geplaatst in oksel tussen de zuidoosthoek van de bestaande gymzaal en de oostgevel van de nieuwbouw.

Omdat leerlingen in het praktijkonderwijs vaak snel afgeleid zijn is het van belang dat het gebouw helder en overzichtelijk is. De interne organisatie is gestoeld op een heldere lay-out van rechte verkeersruimtes met aan weerszijden de onderwijsfuncties. Deze verkeersruimten worden bereikt vanuit de spil van het gebouw: een grote centrale ruimte waarop de beide entrees en de verdieping zijn aangesloten. Een extra brede statietrap en een vide vormen een sterke ruimtelijke (zicht)relatie met de verdieping. Deze verbinding wordt nog verder versterkt door een daklicht boven de statietrap.

Hoewel het kleurgebruik in de gangen over het algemeen terughoudend zal zijn, krijgen een aantal in het oog springende elementen (net zoals de gevelschermen buiten) een kleurrijk karakter. Met name de centrale ruimte en bijvoorbeeld het restaurant lenen zich ervoor om op een expressieve manier te worden vormgegeven.