Banne Buiksloot II

2.1 Ruimtelijke opbouw

2.1.1 Algemeen

In tegenstelling tot bijvoorbeeld Schellingwoude is het dijkdorp Buiksloot door de eeuwen heen verder landinwaarts komen te liggen en is van een waterfront en een directe relatie met het IJ geen sprake meer. De (infrastructurele) ontwikkelingen hebben hier geleid tot de bouw van nieuwe woonwijken direct tegen het dorp aan. Het typische dijkdorpkarakter is weliswaar nog aanwezig maar gaat op in de grootschalige bebouwing van De Banne. Zo is ook het weidse uitzicht naar Waterland door de aanleg van de ringweg A10 verdwenen.

het plangebied (rood omlijnd) op de Topografisch Militaire Kaart uit 1854

De Banne Buiksloot is, met uitzondering van het dijkdorp, een typisch product van de wederopbouw. Kenmerkend zijn de scheiding van functies, nieuwe verkavelingspatronen en wijkopbouw en een steeds belangrijkere rol van het verkeer. Verder tref je in deze wijken veel openbare ruimte aan met veel groen en centraal gelegen collectieve voorzieningen. Vanwege de nijpende behoefte aan woningen werd gekozen voor snelle bouw met industriële bouwmethoden.

2.1.2 Deelgebieden

Het plangebied Banne Buiksloot II is op te delen in een aantal gebieden. De indeling van deze gebieden is gebaseerd op historische, functionele en ruimtelijke kenmerken van de diverse gebieden, waaronder functies, ontwerp, wegenstructuur en bebouwingsdichtheid.

De deelgebieden die onderscheiden kunnen worden zijn de volgende:

• De Banne Noord;

• De Banne Zuid;

• De Banne Oost;
• Buiksloterbreek;
• Marjoleinterrein;
• Jeugdland;
• Nintemanbuurt;
• Noorderbegraafplaats.

De Banne Noord
De Banne Noord (of Banne 2) wordt omsloten door de ringweg A10, het Noordhollandsch Kanaal, de IJdoornlaan en de Kadoelen. De buurt is tussen 1971 en 1978 gebouwd, na de wijziging van de gemeentegrens met Landsmeer die dwars door het plangebied liep.
Voor De Banne Noord werd een nieuwe stedenbouwkundige structuur voorgesteld: een continue meanderende hakenhoven verkaveling. Daarmee wijkt het af van de structuur in De Banne Zuid waar de gangbare verkavelingsvormen voor die tijd werden toegepast, open bouwblokken, stempels en strokenbouw. De wijk kenmerkt zich door het groene, autoluwe karakter dat typerend is voor de stedenbouw uit de jaren zeventig.

Banne Zuid
De Banne Zuid (of Banne 1) wordt van De Banne Noord gescheiden door de IJdoornlaan. Aan de westkant wordt het begrensd door de Kadoelen, aan de oostkant door het Noordhollandsch Kanaal en aan de zuidkant door de Buiksloterbreek en Buiksloterdijk. De wijk is, met uitzondering van het centrumgebied dat in de jaren zeventig is gebouwd, tussen 1964 en 1970 aangelegd.
In het centrumgebied is een winkelcentrum gevestigd, dat voor de bewoners van de gehele Banne van belang is. Centraal ligt in deze wijk het Koopvaardersplantsoen met scholen en speel- en ontmoetingsplekken. De wijk is volgebouwd met portiekflats in vier woonlagen en boxen op de begane grond. Tussen de Statenjachtstraat en de IJdoornlaan verrezen galerijflats. In De Banne Zuid is sinds 2007 sprake van stedelijke vernieuwing. De stedelijke vernieuwing (zie ook hoofdstuk 4) vindt plaats in het:

• Centrumgebied (nieuwe woningen langs de IJdoornlaan en op de Ankerplaats, een nieuw winkelcentrum, een nieuw activiteitencentrum, een nieuw kinderdagverblijf en een nieuwe school);
• Kadoeler Breek (nieuw seniorencomplex, nieuw dienstencentrum en nieuwe woningen);
• Aakstraat (nieuwe woningen);
• Schepenlaan (nieuwe woningen, nieuw kinderdagverblijf en een nieuw park);
• Parlevinker (nieuwe woningen);
• Boven IJ Ziekenhuis (planning is kantoren, bedrijven en woon-werkwoningen);
• Lichterstraat en omgeving (renovatie woningen).

De Banne Oost
Ten noordoosten van de Buiksloterdijk ligt op polderniveau de wijk Banne Oost of Buiksloterbanne. Deze buurt is rond 1995 gebouwd op voormalige sportvelden van onder andere de Volewijckers. Er zijn 400 huur- en koophuizen gerealiseerd, voor het merendeel eengezinswoningen met aan de rand van het gebied appartementencomplexen. De bouwhoogten variëren van 2 tot 5 lagen en in het noordwesten 8 lagen. In dit deelgebied bevindt zich het Boven IJ ziekenhuis, dat in 1987 in gebruik werd genomen en een bovenwijkse functie heeft.
In De Banne Oost is bijzonder veel aandacht voor de kwaliteit van het milieu. De meeste woningen zijn zo ontworpen dat ze maximaal profijt hebben van de zonnewarmte. De waterpartijen in de wijk vangen het regenwater op dat ter plekke wordt gezuiverd via speciale rietbeplanting, de zogenaamde helofytenfilters. Ook is er veel aandacht besteed aan de overgang van de wijk met de Buiksloterdijk. De Buiksloterkerk komt door de ruime opzet prachtig uit. Aan de oostkant van de wijk zijn nog steeds sportvelden, die via een ruime groene zone met de kinderboerderij De Buiktuin grenzen aan het Noordhollandsch Kanaal. Hier bevindt zich ook de gerestaureerde Krijtmolen "de Admiraal" die een rijksmonument is.

de Buiksloterkerk op een tekening van Hendrik de Winter uit 1780

Buiksloterbreek
Aan de zuidkant van de Buiksloterbreek is een strook met woningen bebouwd. Er is een hofje met woningen op vrije kavels en korte blokjes met eengezinswoningen die op de breek zijn georiënteerd. De verkaveling bestaat uit een aantal V-vormige blokken bestaande uit steeds twee blokken met een ruime opening naar de breek en een smalle opening naar het dijklichaam langs de Metaalbewerkerweg. Ten westen van de Kamperfoelieweg zijn terrasachtige appartementen gebouwd. Ten noorden van de breek ligt een buurtje met rijtjeswoningen, een school en het verzorgingshuis Eduard Douwes Dekkerhuis. In Zijkanaal I ligt een aantal woonboten ter hoogte van de Buiksloterbreek. Het groen langs de Buiksloterbreek is openbaar toegankelijk.

Marjoleinterrein
Ten oosten van de Kamperfoelieweg tussen de Buiksloterdijk en de Marjoleinstraat bevindt zich een klein buurtje dat aan de noordzijde bestaat uit een blok gestapelde woningen in vier bouwlagen. De woningen worden vanaf de noordkant ontsloten. De woningen op de begane grond hebben een tuin langs het voetpad. Aan de oostzijde is een ruimte die als groengebied is ingericht met een strook eengezinswoningen van twee bouwlagen met een kap. Aan de zuidzijde van het terrein ligt het fietspad op de Buiksloterdijk. De realisatie van de eengezinswoningen op het voormalige woonwagenterrein aan de westkant van het gebied is in het bestemmingsplan vertaald.

Jeugdland
Tussen de Noorderbegraafplaats, het Noordhollandsch Kanaal, de ringweg A10 en de G.J. Scheurleerweg werd in de jaren negentig de wijk Jeugdland Noord gebouwd. Met de voltooiing ervan, eind 1998, kreeg Noord er 358 woningen bij. De wijk dankt haar naam aan het grote speelterrein voor kinderen van vier tot en met veertien jaar dat hier in augustus 1983 werd geopend.

Nintemanbuurt
De Nintemanbuurt is als het ware een 'reststukje' ingeklemd tussen Elzenhagen zuid, Buiksloterbreek en de nieuwe Leeuwarderweg. Het betreft een monofunctioneel wijkje met bestaande bouw die eind jaren tachtig is gerealiseerd.

Noorderbegraafplaats
De Noorderbegraafplaats bestaat sinds 1931. Het maakt deel uit van de Hoofdgroenstructuur wat in dit geval betekent dat het naast een maatschappelijke functie ook een gebied is waar de natuurbeleving, behoud van rust en een natuurvriendelijke inrichting voorop staan.

2.1.3 Wegenstructuur

Het centrale assenkruis van de IJdoornlaan en de groene Noordzuidboulevard (Koopvaardersplantsoen, Parlevinkerpad) vormen het meest kenmerkende onderdeel van de hoofdstructuur van de wijk. De IJdoornlaan is de oost-westverbinding door Amsterdam Noord. Deze laan behoort tot het Hoofdnet Auto, Hoofdnet OV en Hoofdnet Fiets. Op deze laan geldt een maximum snelheid van 50 km/uur net als de gebiedsontsluitingswegen Statenjachtstraat, Banne Buikslootlaan (Hoofdnet OV) en Schepenlaan in De Banne Zuid. De beide laatste wegen sluiten aan op de Kamperfoelieweg, de verbinding met het zuidelijk deel van Amsterdam Noord. Alle overige wegen in De Banne zijn aangewezen als verblijfsgebied en de inrichting is conform de richtlijnen 30 km/u gebied.
De Noordzuidas (Parlevinkerpad, Koopvaardersplantsoen) is onderdeel van het Hoofdnet Fiets.

2.1.4 Groen- en waterstructuren

Het netwerk van openbaar groen, natuur- en ecologische elementen, water en waterkeringen wordt als een onmisbaar en integrerend bestanddeel beschouwd van de stedenbouwkundige structuur, van zowel de stad als van het stadsdeel. Binnen het plangebied liggen belangrijke onderdelen van die structuur zoals het Noordhollandsch Kanaal en het Zijkanaal I, de Buiksloterbreek en Kadoelenbreek (deels buiten het plangebied), de Buiksloterdijk (deels buiten het plangebied), de plantsoenen, groene binnenhoven, oevers en tuinen. De Buiksloterbreek en de groenstrook langs Zijkanaal I maken deel uit van de Hoofdgroenstructuur, zoals opgenomen in de Structuurvisie Amsterdam 2040.
De functie van het water en de waterkeringen wordt steeds belangrijker voor het goed functioneren en beschermen van die structuur. Voor waterberging is meer ruimte nodig zodat de grondwaterstand beter kan worden beheerd.