Vondeltuin

2.2 Ontstaansgeschiedenis omgeving

De Vondeltuin maakt onderdeel uit van het Vondelpark. Het Vondelpark is een negentiende-eeuws stadspark. Het park is in de tweede helft van de negentiende-eeuw ontworpen door J.D. Zocher jr. en zijn zoon L.P. Zocher. Het Vondelpark is tussen 1864 en 1877 aangelegd op voormalige weilanden en betrof een initiatief van een groep rijke zakenlieden rond C.P. van Eeghen. Het doel was om een volkspark te realiseren voor de Amsterdamse burger. Het Vondelpark is vervolgens in drie fasen aangelegd; het plangebied maakt onderdeel uit van de derde, in 1876-1877, naar ontwerp van L.P. Zocher aangelegde fase.

In de ontwikkeling en de verandering van het park in de loop der jaren kan globaal onderscheid worden gemaakt in drie perioden, te weten, het Vondelpark ten tijde van de aanleg, de periode na de eerste grote renovatie in 1959 en het Vondelpark zoals het nu bestaat. De aanwijzing van het park als rijksmonument in 1996 vindt zijn grondslag in het feit dat nog altijd veel van het oorspronkelijke landschappelijke vormen- en lijnenspel herkenbaar is. De renovatie van het afgelopen decennium heeft tot doel gehad om, rekening houdend met de huidige gebruiksdruk, waar mogelijk het oorspronkelijke ontwerp te herstellen.

De Vondeltuin ligt in een druppelvormig beplantingsvak in de zuidwesthoek van het Vondelpark tegen de Oranje Nassaulaan aan. Dit stuk groen ligt op grensgebied van Willemspark en Vondelpark. Op kaarten uit 1882 vormen beide parken nog een volledige eenheid. De druppelvorm werd toen nog doorsneden door een verbinding met het Willemspark. Met de komst van het hek rond het Vondelpark groeiden beide delen aaneen tot een doorlopend groengebied. Door het hek en de lagere ligging van het park bestaat er een duidelijke scheiding tussen Vondel- en Willemspark.

Eind jaren twintig maakten H.A.J. en J. Baanders verschillende ontwerpen voor het park, waaronder het hek aan de Amstelveenseweg en de speelplaats in wat later de Vondeltuin ging heten. Deze speelplaats besloeg slechts de helft van het druppelvormig stuk groen. Bij de ingang van de speelplaats plaatste de architecten het Snoephuisje en in een rechte lijn daarachter, achter in de tuin, de Werkplaats. Beide gebouwtjes stonden op het terrein van de speelplaats.

In 1968 is de speelplaats heringericht door A. van Eyck. De door Baanders tussen 1927 en 1931 ontworpen speelplaats met een zandbak en klimpalen werd hierdoor vervangen. De speelplaats in het Vondelpark (ontwerp: 1958-1962) volgt een door Van Eyck veelvuldig toegepaste opzet waarbij de speelplaatsen in één lijn liggen. Hier heeft hij door middel van trappen ook een niveauverschil aangebracht (of mogelijk benut). De as definieert een richting die nauw verband houdt met de ruimtelijke waarneming en beweging.

Het Snoephuis en de Werkplaats met privaten zijn tussen 1926 en 1929 gebouwd. Beide hebben een rechthoekige plattegrond. Het huidige snoephuis is een replica uit 1993, omdat het oorspronkelijk Snoephuisje in 1990 is afgebrand. De bouwtekeningen van Baanders vormden het uitgangspunt van de herbouw.