| Plan: | Bestemmingsplan Kenniskwartier Noord West |
|---|---|
| Plannummer: | K1007BPGST |
| Status: | onherroepelijk |
| Plantype: | bestemmingsplan |
| IMRO-idn: | NL.IMRO.0363.K1007BPGST-OH01 |
Het stedenbouwkundig kader voor het gehele Kenniskwartier wordt gevormd door het Uitvoeringsbesluit Kenniskwartier. Hieronder wordt eerst ingegaan op de algemene stedenbouwkundige uitgangspunten voor het Kenniskwartier. Vervolgens wordt ingegaan op de betekenis voor het plangebied van voorliggend bestemmingsplan Kenniskwartier Noord West.
Identiteit Kenniskwartier binnen de Zuidas
De identiteit van het Kenniskwartier wordt enerzijds gezocht in een aansluiting bij de internationale allure van de Zuidas en anderzijds door het ontwikkelen van een specifieke programmamix en daarbij passende openbare ruimte en bebouwingsstructuur.
Mix aan functies
De ontwikkeling van het Kenniskwartier is een belangrijke impuls voor de Zuidas. Het gaat om een zeer levendig gebied met een breed scala aan functies. De Vrije Universiteit (VU) en het Universitair medisch centrum (VUmc) hebben een regionale functie. De ontwikkeling van het Kenniskwartier betekent intensivering van de bestaande functies en toevoegen van nieuwe woningen, kantoren en voorzieningen. Ambitie van de Zuidas om uit te groeien tot een multifunctioneel stedelijk milieu kan in het Kenniskwartier vorm krijgen door een bijzondere combinatie van verschillende functies en gebruikers – studenten, bezoekers, werknemers, sporters, onderzoekers. Deze mix heeft tot gevolg een potentieel levendige, in alle tijden van de dag en de week goed gebruikte openbare ruimte.
Rangorde in openbare ruimte
Het Kenniskwartier is een schakel tussen de kantoren uit het kerngebied van Zuidas, de recreatie in het Amsterdamse Bos en het rustig wonen in Buitenveldert. Het versterken van de verbindingen met de omgeving draagt bij aan de rol van het Kenniskwartier als schakel binnen de Zuidas. Niet alleen in het eindbeeld, maar ook tijdens de langdurige transformatie moet de Zuidas als geheel blijven functioneren. Daarom gaat het stedenbouwkundig plan uit van bestaande functies en routes in het gebied. Met name de OV-haltes zijn vaste aanknopingspunten met de omgeving, namelijk: station Amsterdam Zuid, metrostation Amstelveense weg en de metro- en tramhalte op de Buitenveldertselaan.
Door het Kenniskwartier lopen belangrijke stadsverbindingen – De Boelelaan en Buitenveldertse laan - waar continuïteit en afwikkeling van het doorgaand verkeer zeer belangrijk is. Snelle routes voor fietsers en voetgangers volgen deze hoofdstraten. Voor de routing en verblijfskwaliteit in het gebied is ook het secundaire netwerk van straten en pleinen van groot belang. Dit netwerk groeit door verschillende ontwikkelingsfasen en kent een variatie in grootte en sferen.
Actieve plint
Zowel aan de hoofdstraten, de secundaire straten en het campusplein is een actieve plint een randvoorwaarde voor een goede, veilige en levendige sfeer. De plint wordt deels ingevuld door voorzieningen (winkels, horeca, buurtfuncties) en deels door het plaatsen van de meest actieve onderdelen van het programma (bibliotheek, kantine, lobby) aansluitend op de openbare ruimte. Door een keuze voor grotere schaal van blokken dan in het centrale deel van de Zuidas (Mahler, Gershwin) wordt ook gekozen voor minder openbare ruimte en hogere dichtheid van gebruikers in de openbare ruimte. Invulling van plinten wordt hiermee ook intensiever.
Flexibiliteit van bebouwing
Het programma van het gebied bestaat uit functies met verschillende bebouwingstypologieën – van een universiteitsgebouw met onderwijs, kantoor en laboratoriavoorzieningen tot een woongebouw. Daarnaast wordt het gebied in een langere periode ontwikkeld, door verschillende partijen en in verschillende korrelgroottes. Grote bouwblokken, bestaand uit verschillende gebouwen die gefaseerd ontwikkeld kunnen worden, zijn flexibel in fasering en invulling.
Omgevingskwaliteit
Zowel voor de openbare ruimte, als voor de woon- en onderwijsfuncties is de omgevingskwaliteit – voldoende zon en groen, bescherming van lawaai en wind – een doorslaggevende succesfactor. Beperking van de bouwhoogte in het gebied zorgt voor goede bezonning. Dit is vooral van belang bij de pleinen en specifieke openbare ruimten. In de openbare ruimte worden bomenrijen gebruikt als element van continuïteit én als omgevingskwaliteit. Binnen een aantal blokken wordt collectieve ruimte met een prettig woonklimaat gepland. Hogere bebouwing langs de snelweg beschermt het achterliggend woongebied tegen geluid. Voetgangersgebieden langs de hoofdstraten en aan de twee pleinen krijgen voldoende ruimte en actieve plinten. De leefomgevingskwaliteit van dit gebied in ontwikkeling verdient bijzondere aandacht.
Rooilijnen
Straatprofielen, zoals ook aangegeven in de visie Zuidas, worden begrensd door rooilijnen. Vaste rooilijnen in het plan vormen straatwanden en daarmee ook de openbare ruimte. Flexibele rooilijnen zijn maximale bebouwingslijnen, waar bebouwing in de lijn mogelijk, maar niet verplicht is.
Water en groen
In tegenstelling tot de overige verbindingen, wijkt de waterstructuur in het plan voor het Kenniskwartier af van de waterstructuur in de omgeving. Sinds de bouw van de VU in de jaren ’50 heeft het Kenniskwartier een afwijkende waterstructuur van de polder Buitenveldert. Met de verdere verstedelijking is er geen reden om de waterstructuur van de polder alsnog in het Kenniskwartier te introduceren. De beperkte openbare ruimte in het gebied wordt ingezet voor stedelijke ruimtes en prettige stadsstraten. De waterstructuur is een volgend element in het ruimtelijke raamwerk.
De waterstructuur bestaat uit open water ten zuiden van de De Boelelaan. Ten noorden van de De Boelelaan is specifiek aandacht geschonken aan de hemelwaterafvoer door het in de openbare ruimte zichtbaar te maken. Tevens is in het gebied een berging van water zichtbaar bijvoorbeeld in de vorm van een waterplein. In de samenhang tussen water en groen wordt het vertragend effect van de afvoer van hemelwater in de hoogstedelijke omgeving gerealiseerd en zichtbaar gemaakt.
Het groen is met name gekoppeld aan de straatprofielen en sluit aan op de omgeving van het Kenniskwartier. Lange lijnen bomen bevorderen de inbedding van de openbare ruimte op grotere schaal. In de De Boelelaan komt een dubbele bomenrij. De Gustav Mahlerlaan heeft een continu profiel, verlengd uit het centrale gebied van de Zuidas. In de Buitenveldertselaan en de Van der Boechorststraat dragen zowel bestaande als nieuwe bomen bij aan de visuele eenheid van straten binnen en buiten het gebied.
Verkeer en openbare ruimte
De Amstelveense weg, de De Boelelaan en de Buitenveldertselaan zijn de doorgaande wegen in het gebied. De De Boelelaan is de centrale openbare ruimte van het Kenniskwartier. Nieuwe universiteitsgebouwen aan de noordkant, een dubbele bomenrij en de aanwezigheid van de hoofdingangen en actieve plinten zorgen voor een aangenaam verblijfskarakter. Een nieuwe oversteek versterkt de verbinding tussen de noord- en zuidzijde van de De Boelelaan. Ook is voorzien in toekomstige haltes van de tram. Publieke ruimtes – trottoirs en pleinen, verbinden het gebied met deze haltes en met de omgeving. Een deel van de publieke ruimtes is als indicatief aangegeven – als aanwijzing dat de grootte en de ligging in de uitwerking definitief bepaald zullen worden, afhankelijk van de functies en bebouwing. De twee pleinen ten noorden van de Gustav Mahlerlaan hebben een functie als de voorruimte voor de daaraanliggende bebouwing. De straten en het plein tussen de Gustav Mahlerlaan en de De Boelelaan vormen een klein netwerk dat, samen met de voetgangersroute aan de Buitenveldertselaan, het Kenniskwartier verbindt met het station en centrale deel van de Zuidas.
Bebouwing
Bouwblokken zijn begrensd door rooilijnen en publieke ruimtes. Maximaal toegestane bouwhoogtes zijn bepaald op basis van het te realiseren programma, de continuïteit van de straatprofielen en de nodige bezonning. De auto-ontsluiting van gebouwen vindt plaats via de Gustav Mahlerlaan en de van der Boechorststraat. De ingangen van de parkeergarages bevinden zich zowel aan de Gustav Mahlerlaan als in de tussenstraten.
Bij het Uitvoeringsbesluit is een plankaart opgesteld, waarop o.a. de kaders voor wat betreft bebouwing en de ligging van water en groen in het hele gebied zijn aangegeven.
Vanuit het Uitvoeringsbesluit zijn de volgende uitgangspunten van belang voor het plangebied van voorliggend bestemmingsplan.
Functie
De locatie van het bestemmingsplan Kenniskwartier Noord West, aan de A10, is uitermate geschikt voor de vestiging van een kantoorfunctie van grote omvang en hoogwaardige uitstraling. De unieke ligging aan de A10 wordt versterkt door de ligging op de rand van het Kenniskwartier en bij de toegang tot de Zuidas. De kantoren worden in het Kenniskwartier vooral langs de A10 gerealiseerd mede om als geluidsbuffer te fungeren voor toekomstige woningbouw. Waar mogelijk wordt menging van functies nagestreefd. De kavel van dit bestemmingsplan Kenniskwartier Noord West is ondieper dan andere kavels in de Noordstrook van het Kenniskwartier en van twee kanten (noord en west) volledig open richting de snelweg. Deze kenmerken maken het goed passen bij de functie kantoren met een hoogwaardige uitstraling.
Rooilijnen en aansluiting openbare ruimte
Vanuit het Uitvoeringsbesluit gelden regels voor de rooilijnen en de aansluiting van een gebouw op de openbare ruimte. Deze gaan uit van de continuïteit van de straatwanden (hier de Gustav Mahlerlaan) en een algemene Zuidas regel voor 8 – 10 meter hoge plinten. Daarnaast wordt in de zone tot 30 meter hoogte de continuïteit van de straatwand gewaarborgd door de verplichte rooilijn aan de Mahlerlaan.
Het gebouw wordt ontsloten vanaf de Gustav Mahlerlaan. In de plint is het terugtrekken van de bouwvolumes toegestaan, zodat een overdekte ruimte kan ontstaan tussen de straat en de ingang van het gebouw. Op deze manier wordt een goede overgang tussen het gebouw en de openbare ruimte nagestreefd.
Auto ontsluiting en bevoorrading zijn voorzien vanuit de zijstraat aan de oostkant van de kavel.
Bebouwing
De maximale toelaatbare bouwhoogte is bepaald door de beperkingen vanuit het Luchthavenindelingsbesluit. De driedeling in de hoogte (plint, zone tot 30 meter, torens) die geldt voor de centrale delen van de Zuidas wordt in het Kenniskwartier, en vooral in de Noordstrook langs de A10 deels verlaten vanwege grotere beperkingen in de mogelijke bouwhoogte.
Voor de architectonische kwaliteit en uitstraling van het gebouw gelden de algemene Welstandscriteria Zuidas. Hierin wordt de hoogwaardige uitstraling gekenmerkt door hoogwaardige, duurzame materialen, gelaagde opbouw van de gevels, waardoor ze zowel van afstand als vanuit directe omgeving aantrekkelijk blijven, en bijzondere architectuur. Daarnaast wordt duurzaamheid in brede zin een belangrijk onderdeel van de architectonische kwaliteit van de bebouwing.
Juridische vertaling
Bovenstaande ruimtelijk-functionele en stedenbouwkundige eisen en randvoorwaarden uit het Uitvoeringsbesluit Kenniskwartier hebben in dit bestemmingsplan een juridische vertaling gekregen naar bestemmingsregels. De wijze waarop dit is gebeurt, wordt met name beschreven in hoofdstuk 16.