Bos en Lommer Noord

8.1 Cultuurhistorie

De cultuurhistorische waarde van het plangebied Bos en Lommer Noord wordt vooral bepaald door het dorp Sloterdijk vanwege de aanwezigheid van enkele rijksmonumenten en de kenmerkende structuur van de Spaarndammerdijk die als gemeentelijk monument is aangewezen. In artikel 3.1.6 van het Besluit ruimtelijke ordening (Bro) uit 2010, waarin de Wro nader is uitgewerkt, is opgenomen dat per 1 januari 2012 bij het maken van bestemmingsplannen rekening moet worden gehouden met de in een gebied aanwezige cultuurhistorische waarden. Bij nieuwe ontwikkelingen in een gebied dienen de gevolgen voor de cultuurhistorische waarden op voorhand in kaart te worden gebracht. In voorliggend bestemmingsplan is geen sprake van nieuwe ontwikkelingen.
In opdracht van Stadsdeel West heeft Bureau Monumenten en Archeologie een cultuurhistorische verkenning en advies opgesteld ten behoeve van voorliggend bestemmingsplan. Het rapport is als bijlage 3 bij deze Toelichting opgenomen. Binnen het plangebied kunnen in stedenbouwkundig en cultuurhistorisch opzicht drie verschillende deelgebieden worden onderscheiden. Het eerste deelgebied is de directe omgeving van de historische dorpskern van Sloterdijk, een prestedelijk relict. Het tweede gebied wordt gevormd door de volkstuinen die sinds 1927 op deze locatie zijn gesitueerd. Een derde en laatste deelgebied is de industriestrook langs de Haarlemmervaart. Alle fabrieksgebouwen uit het begin van de twintigste eeuw zijn vervangen door kantoorgebouwen van een geringe architectonische kwaliteit.
Het verdient aanbeveling om in de regels van het bestemmingsplan Sloterdijk en de directe omgeving als een cultuurhistorisch waardevolle zone in het bestemmingsplan te verankeren. De stadsdeelraad van het voormalige stadsdeel Bos en Lommer heeft naar aanleiding van de behandeling van de plannotitie gevraagd of het mogelijk is om het dorp Sloterdijk aan te wijzen als gemeentelijk beschermd stadsgezicht. Bureau Monumenten en Archeologie van Amsterdam (BMA) heeft vervolgens onderzocht of het oude dorp aan de criteria voldoet om tot gemeentelijk beschermd stadsgezicht te worden aangewezen. Dit bleek niet het geval. Dit gebied verdient echter dezelfde behandeling als een beschermd stadsgezicht wat zich in het bestemmingsplan laat vertalen in concrete regels op het gebied van rooilijnen, bouwhoogtes en kapvormen (zie paragraaf 8.2).
Op de Spaarndammerdijk en taluds die zijn aangewezen als gemeentelijk monument is de dubbelbestemming "Waarde - Cultuurhistorie" gelegd. Voor de dijk geldt een vergunningenstelsel uit de erfgoedverordening. Elke ingreep in de bodem is een aantasting van het monument en vereist een monumentenvergunning. De dijk wordt op grond van de monumentenstatus beschermd, zodat een vergunning op basis van het bestemmingsplan overbodig is.