direct naar inhoud van 4.1 Ruimtelijk-functionele aspecten
Plan: Bestemmingsplan Stadhaven Minerva
Plannummer: B0802BPGST
Status: onherroepelijk
Plantype: bestemmingsplan
IMRO-idn: NL.IMRO.0363.B0802BPGST-OH01

4.1 Ruimtelijk-functionele aspecten

4.1.1 Inleiding

De gemeente Amsterdam wil Stadhaven Minerva herstructureren naar een vitaal stedelijk bedrijventerrein. Als gevolg van het structuurplan zijn een ontwikkelingsvisie (Vitaal werkgebied aan het IJ), een herstructureringsplan (Stadhaven Minerva), vastgesteld in 2007 en een beeldkwaliteitsplan (Minerva Waterfront) opgesteld, welke de basis vormen van het nieuwe bestemmingsplan 'Stadhaven Minerva'.

Ontwikkelingsvisie 'Vitaal werkgebied aan het IJ'

Door vertrek van grote, extensieve overslagbedrijven zijn er goede kansen om een plek te creëren voor nieuwe bedrijvigheid. Kleinschalige bedrijven blijven een doelgroep omdat door kleinschaliger ondernemen gekomen kan worden tot een intensivering van het ruimtegebruik. De mogelijkheden voor de uitbreiding van de nautische bedrijvigheid wordt verder onderzocht. Het gaat om nautische bedrijven die een directe relatie hebben met de haven, waaronder havengerelateerde dienstverlenende bedrijven en stadsdistributie. In Amsterdam is er weinig ruimte voor dit soort activiteiten.

De meest recente ontwikkeling is de vestiging van innovatieve bedrijven als ontwerpbureaus en bedrijven in de audiovisuele media. Deze bevinden zich vooral aan de Danzigerkade en in de bedrijfsverzamelgebouwen.

Herstructureringsplan Stadhaven Minerva

De directe noodzaak voor de herstructurering is de veroudering van het Minervahavengebied, waardoor het gebied in een neerwaartse spiraal terecht dreigt te komen. Daarnaast is de herstructurering gericht op de aanpassing van het gebied aan het veranderde gebruik. De nieuwe bedrijfsactiviteiten vereisen een andere structuur.

De centrale doelstelling voor de herstructurering van Stadhaven Minerva is de realisatie van een vitale buffer tussen haven en stad door revitalisering en intensivering van het gebied (zie het Herstructureringsplan Stadhaven Minerva, Bijlage 1 bij deze toelichting).

Bij de revitalisering gaat het zowel om het behoud van de huidige functies door kwaliteitsverbetering, als ook om herprofilering van bedrijfsfuncties. Dit houdt in dat in de deelgebieden ruimte is voor nieuwe gebruikers die passen binnen het profiel van stedelijk bedrijventerrein. Bij intensivering gaat het zowel om intensivering van het vloeroppervlak als om intensivering van het aantal arbeidsplaatsen. Door nieuwe bedrijfsactiviteiten en door meer bouwvolume wordt het relatieve en laagwaardige ruimtegebruik gekeerd.

Uitgangspunt voor de herstructurering is een geleidelijke transformatie naar een vitaal bedrijventerrein. De bestaande bedrijven krijgen de kans om mee te doen in de transformatie. Bedrijven zullen niet actief worden uitgeplaatst of onteigend. Het aanpassingsvermogen van het gebied aan veranderde economische en ruimtelijke omstandigheden is steeds de grote kracht van Minervahaven geweest. Middels het bestemmingsplan wordt een planologisch juridisch kader gevormd dat de ontwikkeling in de gewenste richting stuurt.

Om de transformatie goed te laten verlopen is het zaak de belangrijkste knelpunten in het gebied weg te nemen en de aanwezige kansen te benutten. Om dit te bereiken zijn drie, onderling samenhangende, speerpunten geformuleerd:

  • 1. Versterken economisch profiel / programma;
  • 2. Verhelderen ruimtelijke- en verkeersstructuur (zie hiervoor hoofdstuk 5);
  • 3. Verbeteren beeldkwaliteit en uitstraling
4.1.2 Versterken economisch profiel

Aantrekkelijke locatiekwaliteiten voor kleinschalige en creatieve bedrijvigheid

Stadhaven Minerva kan een belangrijke functie vervullen voor de structurele vraag naar kleinschalige bedrijvigheid in Amsterdam. Een belangrijk concurrentievoordeel voor Stadhaven Minerva is de aanwezige milieuruimte. Deze is ruim ten opzichte van andere gemengde werklocaties in en nabij de binnenstad. Voor een specifieke groep bedrijven die op zoek is naar een bijzondere sfeer en ligging nabij de binnenstad is Stadhaven Minerva ook een uitstekende vestigingslocatie. Dit zijn veelal bedrijven die zich in de creatieve segmenten van de economie bevinden.

Stedelijke en creatieve bedrijvigheid

Het is noodzakelijk het economisch profiel van Stadhaven Minerva te versterken. Het nieuwe profiel doet recht aan de (beleidsmatig) gewenste transformatie naar een stedelijk bedrijventerrein en de gunstige ligging van het gebied in de stad. Stadhaven Minerva biedt ruimte aan bedrijven van verschillende schaalgrootte, tot maximaal 15.000 m², in de sectoren bouw, productie, groothandel, transport en facilitaire dienstverlening. Daarnaast is er ruimte voor de zogenaamde creatieve bedrijvigheid. Dit is bedrijvigheid op het gebied van kunsten, mode (multi)media en architectuur en stedenbouw. Voor dit soort bedrijven is een traditionele kantooromgeving vaak ongeschikt vanwege de extra behoefte aan bedrijfsruimten voor repetities, ateliers, maquettebouw etc. Binnen het economisch profiel is er bijzondere aandacht voor combinaties van kleinschalige stadgeoriënteerde en creatieve, vaak kantoorachtige, bedrijvigheid. Door de combinatie van de doelgroep neemt de levendigheid toe, wordt de aantrekkelijkheid van het gebied als vestigingsplaats voor bedrijven groter en wordt er intensiever gebouwd. Creatieve industrie vraagt relatief veel oppervlakte per werknemer.

Beperkt horeca en leisure

Om de levendigheid en veiligheid van het gebied te vergroten is het wenselijk om op beperkte schaal horeca en leisure voorzieningen toe te laten. Deze horeca heeft in eerste instantie een bedrijfsondersteunende functie. Grootschalige horeca en leisure voorzieningen zijn niet wenselijke vanwege de samenhangende (auto)mobiliteit en parkeerproblematiek.

Geen nieuwe kantoren

Het bestaande en geplande aanbod aan kantoorruimte in de regio Amsterdam is zo groot, dat het, zoals vastgelegd in het kantorenbeleid van de gemeente (Plabeka) niet wenselijk is daar voor dit gebied nieuwe plannen aan toe te voegen.

Geen nieuwvestiging kadegebonden bedrijvigheid

De kadegebonden bedrijvigheid is grotendeels verdwenen. Binnen het nieuwe profiel voor Stadhaven Minerva wordt geen ruimte geboden aan nieuwvestiging van kadegebonden bedrijvigheid. De kavels in Stadhaven Minerva zijn voor deze bedrijven veelal te klein en er zijn in de haven voldoende andere vestigingsmogelijkheden.

Kleinschalige nautische bedrijvigheid

Kleinschalige nautische bedrijven blijven een doelgroep voor Stadhaven Minerva. De mogelijkheden voor de uitbreiding van de nautische bedrijvigheid worden verder onderzocht. Hierbij gaat het om nautische bedrijven die een directe relatie hebben met de haven, waaronder havengerelateerde dienstverlenende bedrijven en stadsdistributie, maar ook bedrijven die de recreatieve vaart ondersteunen. In Amsterdam is weinig ruimte voor dit soort activiteiten beschikbaar. Zie ook onder paragraaf 4.2.3.

Behoud wacht- en ligplaatsen

In de haven ontstaat een tekort aan wacht- en ligplaatsen voor binnenvaartschepen, kustvaarders en duwbakken. Het is dan ook noodzakelijk dat het aantal plaatsen in Stadhaven Minerva behouden blijft en zo mogelijk wordt uitgebreid. De bewaarhaven heeft geen directe functionele relatie met Stadhaven Minerva en wordt op termijn ook op een andere locatie gevestigd.

Kleinschaligheid, diversiteit, flexibiliteit en vrijheid
De onderscheidende kwaliteiten van het economische profiel van Stadhaven Minerva zijn kleinschaligheid, diversiteit, flexibiliteit en vrijheid. Het neerzetten van een helder economisch profiel werkt zelfversterkend: beeldbepalende bedrijvigheid trekt andere bedrijvigheid aan. Doordat Stadhaven Minerva zich in hoofdzaak op kleinere bedrijven gaat richten, wordt de verkaveling in de loop van de tijd kleinschaliger. Zo wordt de grootte van de oppervlakte van de bedrijfskavels op de pieren 1000 tot 5000 m². In de kern kunnen de wat grotere bedrijven zich vestigen en verkrijgen de kavels een grootte van 3000 tot 15.000 m². Op deze manier wordt de herstructurering niet afhankelijk gemaakt van de vraag van één marktsegment, maar is de invulling flexibel naar de economische vraag van het moment. Stadhaven Minerva wordt een plek die bedrijven in verschillende stadia van hun levenscyclus trekt; pioniers, maar ook bedrijven die al van oudsher in de stad zijn gevestigd. De diversiteit is belangrijk voor de vitaliteit van het gebied; door verschillende typen bedrijven een plek te bieden is het een terrein dat leeft, dat altijd in ‘beweging’ is en weinig kwetsbaar is voor conjuncturele ‘dips’.