direct naar inhoud van 2.3 Historie
Plan: Jaagpad Midden
Status: onherroepelijk
Plantype: bestemmingsplan
IMRO-idn: NL.IMRO.0361.BP00005-0401

2.3 Historie

Middeleeuwen

In de Middeleeuwen lag aan de oostkant van de binnenstad van Alkmaar "De Alcmare", een klein meer dat later Voormeer is genoemd. Aan de noordkant hiervan liep de Westfriese Omringdijk, één van de oudste dijken die Noord-Holland beschermde tegen de zee. Vanaf de 16e eeuw werden delen van het Voormeer, dat binnen de stadswallen was komen te liggen, geleidelijk drooggelegd door demping met huisvuil en aarde. Zo ontstonden "t Hondsbosch" en het “Veneetsche Eyland”. Hier vestigden zich onder andere scheepsbouwers en bierhandelaren. Het Schermereiland was via een brug verbonden met de Keizerstraat en de Bierkade.

Ontwikkeling tot 1920

Na de drooglegging van de Schermer rond 1635 kreeg de ontsluiting via de Schermerpoort een grote betekenis voor de stad. Langs de toegangsweg vestigde zich een groot aantal bedrijven. In 1824 kwam het Noordhollands kanaal gereed en werd het Schermereiland gescheiden van de binnenstad. Wel kwam er een houten vlotbrug. De bedrijvigheid kreeg in 1868 een nieuwe impuls toen de stoomtrambaan van Purmerend naar Alkmaar zijn eindpunt kreeg aan de Tienenwal. In de 19e en begin 20e eeuw waren bouwmaterialenhandel Stoel Van Klaveren, scheepswerf Nicolas Witsen en de Hollandse Tapijtindustrie de grote werkgevers.

Eerste helft 20e eeuw

In de jaren 20 en 30 van de vorige eeuw werden de woongebieden rondom de oude kern ontwikkeld. In het gebied tussen Boezemsingel/Schermerstraat en het Oudorperdijkje werden langs smalle wegen bakstenen rijtjeshuizen met rode pannendaken gebouwd. Daaraan en aan de politieke kleur van de bewoners, ontleende dit buurtdeel de naam “Het Rode Dorp”.

De Boezemsingel bleef nog water tot omstreeks 1937. Na de demping van dit water, het laatste restant van de noordelijke stadsgracht, kwam de woonbebouwing tussen Boezemsingel en Tienenwal tot stand.

Ontwikkeling na WOII

Na de Tweede Wereldoorlog leidde de opheffing van de vlotbrug in 1958 tot een relatief isolement van de buurt, ook al komt er een pontje voor in de plaats. Veel bedrijven verdwenen van het Schermereiland. Al in 1970 werd geconstateerd dat de buurt wat betreft woon- en leefsituatie in een achterstandssituatie verkeerde. In 1973 kreeg de buurt een eigen buurthuis en rond 1980 vond renovatie van een groot aantal woningen plaats. In 1982 werden er 98 eengezinswoningen op 't Veneetse Eiland en aan 't Hondsbosch gebouwd.