de Hoefslag

4.12 Duurzaam bouwen

Nationale wetgeving

Het nationaal duurzaamheidbeleid voor nieuwbouwprojecten richt zich voornamelijk zuinig gebruik van fossiele energie en de inzet van hernieuwbare energiebronnen. Hiermee kan de CO₂ uitstoot en daarmee klimaatverandering beperkt worden. In dit kader zijn er in het Bouwbesluit eisen gesteld aan de energieprestatiecoëfficiënt (EPC) van nieuwe gebouwen.

 

Voor nieuwe woningen geldt op dit moment een EPC van maximaal 0,6, voor gebouwen in de categorie ‘gezondheidszorg – niet klinisch’ een EPC van maximaal 1,0 en voor een gebouw in de categorie ‘logies’ een EPC van maximaal 1,4. Onderverdeling in één van deze gebouwtypen hangt af van verschillende elementen, te vinden in de omschrijvingen van deze gebruiksfuncties in het Bouwbesluit.

 

Recentelijk zijn er enkele relevante wijzigingen geweest in de wetgeving omtrent duurzaam bouwen.

 

Wijziging artikel 5.12 Bouwbesluit per 1 juli 2012

Per 1 juli 2012 is de “NEN 7120: Energieprestatie van gebouwen – Bepalingsmethode” aangewezen als norm voor de bepaling van de EPC. Deze nieuwe NEN-norm is van toepassing voor zowel woningbouw als utiliteitsbouw en vervangt de NEN 5128 en NEN 2916. De EPC-berekening voor het gebouwontwerp dient dus bepaald te worden conform NEN7120.

 

Toevoeging Artikel 5.9 Bouwbesluit Duurzaam bouwen

Van de samenstelling van constructieonderdelen van een woonfunctie dient de uitstoot van broeikasgassen en de uitputting van grondstoffen gekwantificeerd te worden volgens de Bepalingsmethode Milieuprestatie Gebouwen en GWW-werken.

 

Dit houdt in dat er bij de indiening van een bouwaanvraag voor een woning op het vlak van duurzaamheid uitstoot van broeikasgassen naar gekwantificeerd gebruik van grondstoffen en materialen aangetoond dient te worden.

 

Gemeentelijk beleid

De Gemeente Zeist heeft haar beleid rond klimaat, energie en duurzaam bouwen verwoord in het Milieubeleidsplan 2008-2012 “Milieu op de kaart”, dat in november 2008 door de Raad is vastgesteld. Hierin heeft de gemeente het plandoel gesteld om standaard een energievisie op te stellen bij nieuwbouw, inbreidingslocaties en herstructurering. Daarnaast zijn per gebiedstypen doelen gesteld aan de EPC en GPR-score van nieuwbouw projecten.

 

Planspecifiek

Project Hoefslag aan de Vossenlaan 28 valt onder het gebiedstype “Wonen en werken in groen” van het gemeentelijk milieubeleidsplan. Het gebiedstype ‘wonen en werken in groen’ is typisch voor Zeist. Het zijn de locaties in een bosrijke en/of historisch groene omgeving waar gewoond en/of gewerkt wordt. Zo zijn veel kantoren en zorginstellingen gelegen op landgoederen en in bosrijke gebieden. Het woongebied Bosch en Duin behoort ook tot dit gebiedstype. Het groene karakter overheerst boven het wonen. Wonen en werken in het groen is een ‘open beeld gebiedstype’ omdat er veel ruimte is, maar heeft tegelijkertijd een gesloten karakter, omdat het tekens om stukjes privaat terrein met een duidelijke grens door een hek of een haag. Het is als het ware een bebouwing in ruime groene kamers. Het gebied heeft tevens een ecologische functie, deels door de EHS met verbindingszones.

 

De kwaliteitseisen voor duurzaamheid (energie en duurzaam bouwen) voor dit kwaliteitsprofiel zijn opgenomen in de onderstaande tabel. De kwaliteitseisen zijn opgesplitst in de basiskwaliteit en de gebiedsambitie. De basiskwaliteit beschrijft de kwaliteit zoals deze op dit moment in het gebied aanwezig is, en sluit aan op het wettelijke vereiste. De gebiedsambitie is de kwaliteit waar de gemeente naar streeft.

 

Tabel : Ambities voor gebiedstype “wonen en werken in groen” uit het milieubeleidsplan 2008 - 2012 van Zeist

Indicator Duurzaamheid	Basiskwaliteit	Gebiedsambitie
EPC (energieprestatie woning en utiliteit)	10 % verscherpte EPC	25% verscherpte EPC tot energieneutraal
GPR Gebouw score (versie 4.1)	Voldoende Woningen, winkels en kantoren: 6,0 – 7,0	Goed – Zeer goed Woningen 8,0 – 8,5 Winkels, kantoren en bedrijven 7,5 – 8,0

 

 

Om het begrip duurzaamheid een concrete invulling te geven, wordt door Initiatiefnemer gebruik gemaakt van de Trias Ecologica. De Trias Ecologica is een stappenplan voor duurzaamheid, dat op meer van toepassing is dan alleen energie. Volgens de Trias Ecologica is de eerste stap om de vraag naar en het gebruik van bronnen (water, energie, grondstoffen, enz.) zoveel mogelijk te beperken. Voor de resterende behoefte dient bij voorkeur gebruik gemaakt te worden van eindeloze, onuitputtelijke bronnen. Pas als dat niet genoeg is om aan de vraag te voldoen wordt uitgeweken naar andere bronnen.

De visie van Initiatiefnemer is dat optimale duurzaamheid wordt gerealiseerd door een integraal en optimaal op duurzaamheid gericht bouwproces door een optimale afstemming en verwevenheid van architectuur, bouwtechniek, bouwfysica, gebouwconstructies en installaties met respect voor de mens en het milieu. Het integrale ontwerp wordt gebaseerd en voortdurend getoetst aan de thema´s:

• Energie;
• Milieu;
• Gezondheid;
• Gebruikskwaliteit;
• Toekomstwaarde.

De Trias Ecologica is universeel qua opzet en kan voor tal van aspecten toegepast worden, bijvoorbeeld energie (“Trias Energetica”), zie onderstaand figuur.

 

 

De Hoefslag aan de Vossenlaan 28 betreft een bestaand gebouw, dat geschikt gemaakt wordt tot Zorgvilla. Het is vanzelfsprekend dat de tekst van de milieudienst gebaseerd is op nieuwbouw en dus niet van toepassing is op dit project. Navolgend worden enige concrete stappen aangegeven, waarmee Initiatiefnemer het aspect duurzaamheid invult voor dit project.

 

Stap 1. Beperk de vraag

De eerste stap is dus het beperken van de vraag naar het gebruik van bronnen. Dat is begonnen bij het gebouw.

Vanuit het perspectief van duurzaamheid en impact op het milieu heeft het gebruik van bestaande bouw ten opzichte van nieuwbouw duidelijk de voorkeur. Het gebouw is immers al beschikbaar en hoeft slechts te worden aangepast tot zorgvilla. Bij de verbouwing van het bestaande gebouw zal niet alleen de draagconstructie (kolommen, vloeren en draagmuren) blijven staan, maar ook zo veel mogelijk van de overige bouwkundige voorzienin-gen.

De energievraag voor ruimteverwarming in de winter wordt beperkt door een optimale na/isolatie, hoogwaardig dubbel glas in nieuwe houten kozijnen, goede kierdichting en het beperken van koudebruggen.

De energievraag voor koeling in de zomer wordt beperkt door het toepassen van buitenzonwering.

De elektriciteitsvraag voor verlichting wordt beperkt door het toepassen van LED-verlichting (zie nevenstaande figuur) en door aanwezig-heidsschakeling in de badkamers en bergingen.

Dit levert niet alleen energiebesparing op, maar bespaart ook op de onderhoudskosten omdat deze lichtbron een langere levensduur heeft.

De elektriciteitsvraag door de wasmachines wordt beperkt door het plaatsen van zogenaamde ‘hotfill’ wasmachines. Het water wordt niet verwarmd door een elektrisch element, maar door middel van de hoogrendement CV-ketels.

 

Stap 2. Gebruik duurzame bronnen

Voor de resterende behoefte aan energie wordt zo veel mogelijk gebruik gemaakt van onuitputtelijke bronnen.

Voor de ruimteverwarming wordt warmte- en koudeopslag in de bodem toegepast. In de winter wordt grondwater uit de warme bron gepompt. Deze warmte wordt aan de CV-installatie afgegeven. Het afgekoelde water wordt in de koude bron bewaard voor de zomer om dan het gebouw af te koelen. Voor het geval het erg koud is buiten, worden aanvullend CV-ketels geplaatst in hoogrendement-uitvoering.

 

Stap 3. Fossiele brandstoffen efficiënt gebruiken

Waar de onuitputtelijke bronnen niet toereikend zijn, worden andere bronnen toegepast. Fossiele brandstoffen worden op een efficiënte wijze gebruikt.

Als het buiten erg koud is, dan wordt de warmtepomp ondersteund door met aardgas gestookte HR-ketels. Het rendement daarvan is optimaal doordat gebruik gemaakt wordt van lage temperatuur-verwarming. Deze ketels worden ook gebruikt voor het verwarmen van de boiler als er onvoldoende zonlicht is.

Voor de verlichting, in de keuken en voor overige apparatuur wordt gebruik gemaakt van groene stroom.