Woonboulevard kanaleneiland IKEA e.o.

3.3 Functionele structuur

3.3.1 Inleiding

De huidige functies in het plangebied worden gevormd door het bestaande winkelpand van de IKEA, de daarachter gelegen sportvelden, de groenstructuur langs het Amsterdam-Rijnkanaal en bestaande verkeersstructuur van de woonboulevard en de ten zuiden van de A12 gelegen gronden van Rijkswaterstaat.

Tussen het woongebied van Kanaleneiland-Zuid en de Woonboulevard ligt een strook met voorzieningen. Deze strook bestaat uit een groene ruimte aan de Aziëlaan en een strip met scholen aan de Australiëlaan. Karakteristiek voor Kanaleneiland wordt zo het gebied ruimtelijk geleed en functioneel gezoneerd. De voorzieningen vormen samen een intermediair tussen het wonen en werken/ detailhandel. De entree zijde van de scholen ligt aan de Australiëlaan, waardoor de groenstrook aan de Aziëlaan een éénzijdig karakter krijgt. Het sportpark vormt een verbijzondering van de scholenstrook, heeft een toegang aan de zuidzijde en is afgeschermd door hekken en beplanting. Hieronder worden de verschillende functies van het plangebied beschreven.

3.3.2 Kaart functionele structuur

Figuur 3 functionele structuur

3.3.3 Grootschalige detailhandel

De huidige vestiging van IKEA heeft een totale oppervlakte van 17.600 m2. Er is ruimtegebrek in zowel de showroom als in het magazijn. Een deel van het magazijn is elders ondergebracht. Ook het aantal parkeerplaatsen (1.050) is onvoldoende. Onder de Galecopperbrug wordt een afgesloten terrein gebruikt voor parkeren bij topdrukte (200 plaatsen) Vanaf de Hollantlaan is IKEA bereikbaar voor auto's en voetgangers. De entree ligt verborgen “om de hoek”, de uitgangen zijn verschillend afhankelijk van de bestemming. De presentatie van IKEA in de omgeving is slecht.

De woonboulevard heeft een regionaal verzorgingsgebied en is uniek in de regio. Het is één van de best bezochte woonboulevards van Nederland, ondanks de gedateerde uitstraling en de beperkte samenhang tussen de winkels. De aanwezigheid van IKEA speelt hierin een grote rol. Een vernieuwde en vergrootte IKEA versterkt de gehele woonboulevard en hierdoor wordt de regionale positie van de woonboulevard versterkt.

Directe concurrentie kan verwacht worden van de nieuwe IKEA vestiging in Amersfoort. In de directe omgeving van de woonboulevard verdient de ontwikkeling langs de A2 bij Leidsche Rijn aandacht. The Wall, zo genoemd vanwege de ligging aan de geluidswal van de A2, is een grootschalige ontwikkeling waar naast een regionale bouwmarkt tevens plaats is voor een zalen accommodatie, enkele GDV branches (elektronica en speelgoed) en ook een woongerelateerde zaak en -bouwmarkt.

Daarnaast zijn ontwikkelingen rondom Villa Arena (uitbreiding met leisure voorzieningen in plan Getz en verbetering marketing van Villa Arena), de herontwikkeling van Megastores in Den Haag en de herontwikkeling van een aantal kleinere woonboulevards zoals Meubelplein Ekkersrijt (Eindhoven), Woonboulevard Breda, Woon Leiderdorp en Cruquius Plaza interessant om te volgen. Dergelijke concepten hebben een dermate compleet aanbod, goede bereikbaarheid en daarmee een groot verzorgingsgebied, dat ze van invloed kunnen zijn op de woonboulevard Kanaleneiland. In enkele van deze concepten is ook IKEA vertegenwoordigd

3.3.4 Verkeer (Auto, langzaam verkeer, openbaar vervoer en parkeren)

Momenteel is de woonboulevard Utrecht en daarmee de IKEA ontsloten via de Europalaan.

Via de op- en afritten van de A12 op de Europalaan komt het meeste autoverkeer naar de woonboulevard. Samen met het verkeer uit Nieuwegein slaat dit verkeer bij de Hollantlaan linksaf de woonboulevard op. Op drukke momenten is dit een kwetsbare verbinding. De capaciteit van de verkeerslichten is beperkt. Op de Hollantlaan bevindt dit verkeer zich op een straat waaraan de winkels gelegen zijn en geparkeerd wordt. Op drukke momenten staat het verkeer is de situatie hier zeer druk en onoverzichtelijk.

Via de Hollantlaan komt het verkeer op de Van Rensselaerlaan waaraan de parkeergelegenheid van IKEA ontsloten is.

Verkeer uit de stad dat via de het Europaplein en de Europalaan naar IKEA gaat komt het gebied binnen via de Australiëlaan. Dit gaat in het algemeen goed. Vanaf de Australiëlaan komt het verkeer op de Van Rensselaerlaan samen bij het andere verkeer op de kruising met Hollantlaan. Vooral op drukke momenten (zaterdag, koopzondag) is de situatie rond de Europalaan en Hollantlaan druk en onoverzichtelijk met kans op terugslag op andere belangrijke verkeersstromen zoals de Europalaan en de afritten van de A12. Met enige regelmaat leidt dit tot verkeers opstoppingen op deze wegen.

Vanaf de IKEA de woonboulevard verlaten kan via de Drommedarislaan rechtstreeks de A12 op richting Oudenrijn. Ander verkeer moet via de Australiëlaan richting de Europalaan. Dit leidt op de Australiëlaan tot wachtrijen. De wachtrijen staan op de woonboulevard en niet op de het hoofdwegennet waardoor er geen terugslag is buiten het gebied. Wel zijn de stromen op de woonboulevard zo verweven dat in- en uit rijdend verkeer gebruik maakt van dezelfde routes en elkaar daardoor in de weg kan zitten.

3.3.5 Groen, openbare ruimte, recreatie en water

De huidige groenstructuur wordt gevormd door de Groenzone langs het Amsterdam - Rijnkanaal, de groenzone langs de Aziëlaan en sportvelden langs de Aziëlaan. De groenzone langs het Amsterdam - Rijnkanaal vormt een recreatieve langzaam verkeersroute op stadsniveau. Deze route maakt deel uit van de recreatieve noord - zuidverbinding tussen Haarzuilens in het Noordwesten van de stad en de ten zuiden van de stad gelegen groengebieden. Om de verblijfskwaliteit verder te vergroten zullen delen van deze zone opnieuw worden ingericht met nieuwe recreatieve en culturele voorzieningen;

De zone langs de Aziëlaan is de voortzetting van de groene zone langs het Amsterdam - Rijnkanaal in oostelijke richting en vormt een recreatieve verbinding tussen het zuidelijk deel van de woonwijk Kanaleneiland en het Amsterdam - Rijnkanaal.

Tenslotte vormen de sportvelden een belangrijk groen recreatief element in het plangebied. Hierin bevind zich ook het clubgebouw van de zeeverkenners. In het plangebied is rondom de bestaande gebouwen, sportvelden, langs de wegen en het Amsterdam Rijn Kanaal opgaand groen aangelegd. Per deelgebied wordt beschreven om welke bomen het gaat, wat de waarde ervan is.

Sportvelden en IKEA
De sportvelden en het IKEA terrein worden gescheiden door een houtsingel van circa 35 bomen, waaronder twee zomer eiken, één grijze els en een groot aantal Spaanse aken. Door de ligging aan de noordzijde van het gebouw en de uitrit van de parkeergarage van de IKEA is de houtsingel in de schaduw gelegen.

Daarnaast zijn de bomen omringd met verharding en is de conditie van de bomen matig tot goed. De bomen maken geen onderdeel uit van de stedelijke structuur en hebben geen grote ecologische, milieu, cultuurhistorische of ruimtelijke waarde.

Van Rensselaerlaan
Aan de noord oostzijde van de sportvelden en IKEA, langs de Van Rensselaerlaan, bestaat het opgaan groen uit soorten als zomereik, meidoorn, Spaanse aak, gewone esdoorn en gewone vlier. Ter hoogte van het ROC staat een honingboom.

Aan de zijde van de woonboulevard staan een zevental zuilvormige eiken. De conditie van de bomen is over het algemeen goed te noemen. De bomen hebben geen specifieke ecologische, cultuurhistorische of milieu waarde. Wel heeft de bomenrij een beperkte ruimtelijke waarde.

Sportvelden - Aziëlaan
Het speelveld aan de Aziëlaan wordt gescheiden van de sportvelden door een rij van 17 bomen, waaronder de soorten zwarte els, Spaanse aak en gecultiveerde variant van esdoorn. Op een aantal plaatsen, met name de randen is dit redelijk verdicht. In het midden is deze meer open. Voor deze bomenrij geldt net als voor de Van Rensselaerlaan een beperkte ruimtelijke waarde.

Speelveld
Het speelveld bestaat uit een grasveld met enkele vrijstaande bomen aan weerszijde. Aan de noord oostzijde staan drie grote gewone beukenbomen en vier Noorse esdoorns. Aan de zuid westzijde van het grasveld staan twee grote beuken en zeven Noorse esdoorns.

Ten westen van het speelveld langs het ARK staan enkele bomen, waaronder zwarte populier, gewone es, schietwilg en winterlinde. De oevers van het kanaal bestaan uit grasstrook met voedselrijke soorten als smeerwortel, grote brandnetel en hondsdraf. De bomen maken onderdeel uit van de stedenbouwkundige structuur 'ecologisch overig' en zijn daarmee als waardevol aan te merken.

ARK-plein
Het terrein van de Zeeverkenners is dicht begroeid met struiken en bomen, waaronder soorten als meidoorn, hazelaar, ruwe berk en Spaanse aak. Het gebied komt in de stedelijke structuur voor als 'kanalen'. Op dit moment heeft het gebied een beperkte ecologische, cultuurhistorische of milieuwaarde. Ook de ruimtelijke waarde is beperkt door de dichte structuur, die als niet passend wordt gezien langs een structuur, zoals het Amsterdam-Rijnkanaal.

A12
Aan de zuidzijde van de A12 is de oever van het ARK kruidenrijk begroeid met soorten als margriet, hopklaver, scherpe boterbloem en rode klaver. De schietwilg is hier veelvuldig terug te vinden. De bomen vervullen voornamelijk een milieu en ruimtelijke waarde ten opzichte van de Rijksweg A12. De ecologische en cultuurhistorische waarde is beperkt. Voor het overige is het openbare gebied rond het gebouw van Rijkswaterstaat grotendeels verhard.

3.3.6 Conclusie

De aanwezigheid van IKEA op de woonboulevard Kanaleneiland is van groot belang voor het functioneren van de gehele woonboulevard. Gezien het grote verzorgingsgebied komen gemiddeld 1,7 miljoen bezoekers per jaar waarvan ook veel van buiten de gemeente Utrecht. Hiermee vergroot IKEA de binding aan de woonboulevard en zorgt het voor koopkrachttoevloeiing. Naast de koopkrachttoevloeiing zorgt IKEA voor de nodige werkgelegenheid. Een uitbreiding in metrage brengt ook een uitbreiding in personeel met zich mee. Een koppeling tussen de uitbreiding van IKEA en het aangekondigde werkgelegenheidsoffensief in Kanaleneiland in het kader van de wijk actieplannen en concept versnellingsplan zou moeten uitmonden in een inspanningsverplichting voor IKEA om personeel woonachtig in Kanaleneiland (en mogelijk in Hoograven) aan te trekken. Van gemeentewege zal daarop ondersteuning worden geleverd door afdeling Sociale Zaken en/of arbeidsmarktprojecten in het Werkgelegenheidsoffensief.

Economische ontwikkelingen in de regio noodzaken tot versterking van de IKEA om het huidige marktaandeel te kunnen behouden. Een goed functionerende IKEA is van groot belang voor het goed functioneren van de gehele woonboulevard. IKEA is namelijk een van de belangrijkste publiekstrekkers is die zorgt voor koopkracht toevloeiing alsmede voor werkgelegenheid.

De huidige IKEA vestiging kampt met ruimtegebrek, zowel voor wat betreft verkoop vloeroppervlak als wat betreft parkeerruimte. De huidige verkeersstructuur is onvoldoende om een goede verkeersafwikkeling van de woonboulevard te waarborgen. De in het gebied aanwezige groenstructuur heeft een belangrijke recreatieve functie. Deze functie dient te worden behouden en waar mogelijk te worden versterkt.