Woonboulevard kanaleneiland IKEA e.o.

3.2 Beschrijving van het plangebied

3.2.1 Ruimtelijke structuur

IKEA ligt op een prominente plaats in de stad: aan de A12 en het Amsterdam Rijn Kanaal (ARK). De vestiging maakt deel uit van de Woonboulevard en sluit aan op Kanaleneiland-Zuid en Westraven.

In de directe omgeving van IKEA blijken de verschillende delen sterk van elkaar gescheiden. Het gebied rond Rijkswaterstaat en het Transferium zijn vanaf de noordzijde niet toegankelijk. Het gebied onder de Galecopperbrug is ingericht als parkeerterrein en is met hekken afgesloten. Het oefenveld van het sportpark en het terrein van de Zeeverkenners sluit dit gebied ook ruimtelijk af van de groene zone langs het kanaal. Doordat de Drommedarislaan doodloopt is er geen verbinding tussen de woonboulevard en het ARK.

Figuur 2. luchtfoto bestaande situatie

De ruimtelijke opbouw van de woonboulevard wordt in hoge mate bepaald door de omringende infrastructuur: de Europalaan, de haaks daarop staande A12 en het Amsterdam Rijnkanaal. Het zuidwestelijk deel van de woonboulevard is evenwijdig aan en haaks op de Europalaan ontwikkeld en heeft daarmee ook de oriëntatie op de A12.

De A12 kruist het ARK onder een hoek van ruim 45°. De hoekverdraaiing tussen het ARK en de A12 is binnen de ruimtelijke opbouw van de woonboulevard opgelost d.m.v. een grote driehoek, een open ruimte in het bebouwingspatroon, maar ook de IKEA-locatie kent in zijn begrenzing beide richtingen.

De huidige woonboulevard wordt gekenmerkt door een groot aantal afzonderlijke vestigingen, waarbij IKEA veruit de grootste is. De bedrijven worden ontsloten door een intern stelsel van straten rond een driehoekig groen plein. De openbare ruimte wordt gedomineerd door autoverkeer en parkeren. Hierdoor heeft de openbare ruimte een matige verblijfskwaliteit. Het gebied onder de Galecopperbrug waar de ontsluitingsweg onderdoor zal lopen wordt als sociaal onveilig beschouwd.

3.2.2 Structuurbepalende elementen

A12
De A12 bestaat uit twee hoofd rijbanen en twee parallelbanen met een totale breedte van ca 70 m. De weg ligt op een dijklichaam met een hoogte van ca 12 meter ter plaatse van de aanlanding van de brug en 6 meter ter plaatse van het viaduct bij de aansluiting op de Europalaan. De Galecopperbrug is een tuibrug met vier hoge pylonen. De taluds zijn beplant, waardoor weinig zicht is op de relatief lage bebouwing van de woonboulevard.

ARK
Het Amsterdam Rijnkanaal is een van de meest belangrijke vaarroutes in Nederland. Het ruim 100 meter brede kanaal heeft een lengte van 72 kilometer en verbindt Amsterdam met de Rijn bij Tiel. De ca 60 meter brede oevers vormen een belangrijke groenvoorziening voor de aanliggende wijken. Daarnaast worden de oevers gebuikt als aanlegplaats voor binnenvaartschepen en riviercruise schepen.

Kanaleneiland
Vanuit de stad gezien is het kanaal een grens en barrière. De verbindingen over het kanaal landen op grote afstand (600 meter) daarvan aan om aan te sluiten op de stedelijke hoofdstructuur van de stad. Het gevolg is dat het ARK vanuit de stad nauwelijks in beeld komt: je komt er alleen langs als je er moet zijn. Het gebied aansluitend aan het kanaal vormt zo de "achterkant" van de stad met tal van pragmatische ontwikkelingen en een geringe ruimtelijke kwaliteit.

Kanaleneiland-Zuid
De wijk Kanaleneiland is evenwijdig aan en loodrecht op het ARK opgebouwd. Tussen het ARK en het woongebied ligt een 60 meter brede oever. Deze structuur is bepalend voor de oriëntatie van de bebouwing in de huidige situatie - in het noordoostelijk deel van de woonboulevard. Ten zuiden van de A12 is het nieuwe gebouw van de Rijkswaterstaat sterk op het kanaal is georiënteerd. De hoekverdraaiing tussen A12 en ARK wordt hier in het gebouw manifest door dat de toren de richting aanneemt van de A12, terwijl de laagbouw evenwijdig staat aan het ARK. Het vrijstaande gebouw staat 45 meter uit het kanaal en markeert door zijn voor uitgeschoven positie het voorlopige) eindpunt van de stedelijke bebouwing van Kanaleneiland.

3.2.3 Monumenten, beeldbepalende elementen en cultuurhistorie (kaart)

Het plangebied ligt in het Welstandsgebied Westraven. Hierover wordt in de Welstandsnota het volgende opgemerkt. Westraven ligt ten zuiden van Kanaleneiland, tussen het Amsterdam-Rijnkanaal en de Vaartsche Rijn, en wordt doorsneden door de Rijksweg A12. Westraven wordt gekenmerkt door een inrichting met grotendeels niet-woonfuncties als grootschalige kantoren, instellingen en detailhandel. De meubelboulevard en het transferium ten zuiden van de A12 maken eveneens deel uit van Westraven. De invulling met kantoren en instellingen is het gevolg van een relatief spontane groei. De IKEA daarentegen vormde het startpunt van de ontwikkeling van de woonboulevard die met uitzondering van de IKEA geheel planmatig (volgens een gridverkaveling) is opgezet.

• De IKEA vormt een beeldbepalend gebouw voor de woonboulevard, echter het gebouw sluit niet aan op het stedenbouwkundig patroon van zijn omgeving;
• In het plangebied zijn geen monumenten of andere cultuurhistorische relicten aanwezig;