Van Sijpesteijnkade, Westflank Noord-HOV, Stationsgebied

4.6 Openbare ruimte

De belangrijkste openbare ruimten in het plangebied worden gevormd door het Forum en de Van Sijpesteijnkade. Het Forum is een verhoogd gelegen plein waaraan de toekomstige functies in het plangebied zijn geadresseerd en vormt de verbinding tussen het plangebied en zijn omgeving.

Uitgangspunten

Uitgangspunten voor de inrichting en beheer van het Forum zijn:

• heldere, overzichtelijke routes;
• voorkomen van hekken;
• voorkomen van een overmaat aan openbare ruimte: niet meer dan nodig;
• helderheid in beheer: onderscheid in dag en nacht openstelling en helderheid in (verantwoordelijkheid voor) beheer

Binnen het plan voor het Forum van Westflank Noord is daarom onderscheid gemaakt tussen een publiek deel en een collectief privaat deel.

Het publieke deel is altijd toegankelijk, en dient met name als entree van het geplande nieuwe kantoorgebouw. Hier is in principe de gemeente de beheerder. De inrichting dient aan alle gemeentelijke eisen voor openbaar gebied te voldoen.

Het collectief private deel is slechts delen van de dag toegankelijk en valt onder de verantwoordelijkheid van de aangrenzende private partijen. Functie van de collectief private gebieden is verblijfsgebied / tuin voor respectievelijk de woonbebouwing aan de Sijpesteijnkade en het geplande nieuwe kantoorgebouw. De afscheiding tussen publiek en privaat gebied gebeurt zoveel mogelijk op een natuurlijke wijze:

• een ruime atrium in het kantoorgebouw vormt de entree en grens van het besloten plein/tuin rond de woon gebouwen;
• een fraai vormgegeven 'uitnodigende' afscheiding vormt rand van de geplande kantoortuin.

Noordzuid route

Over het Forum ligt van noord naar zuid een route voor voetgangers. Deze route loopt uiteindelijk van Rabobrug via Stationsplein West naar de Van Sijpesteijnkade. Met de ontwikkeling van Westflank Noord wordt een deel van deze route gerealiseerd, deels als publieke route, en deels als collectief private route. De mogelijkheid om, dóór het gebied te kunnen lopen draagt bij aan de gewenste doorwaadbaarheid van het Stationsgebied en zorgt voor comfortabele bereikbaarheid van het station. Het is dan een goede aanvulling op de noordzuid route op begane grond niveau voor het kantoorblok 'Leeuwensteyn/Cranenborch/ Sypesteyn'. 's

De inzet is er op gericht om een 24 uur per dag openbare route over het Forum te realiseren. In het bestemmingsplan zijn hieromtrent twee passages opgenomen (artikel 3.4 en artikel 5). Daarbij speelt de sociale veiligheid een belangrijke rol. Zowel de gemeente als de NS (eigenaar van dit gedeelte van het forum) streven naar een levendige en sociaal veilige situatie op het Forum. In de uitwerking van het ontwerp wordt gezocht naar een goed beheersbare en kwalitatief hoogwaardige situatie. In het ontwerp van het Forum is de Noord– Zuidroute in zijn geheel opgenomen.
Als in de praktijk de sociale veiligheid in de nachtelijke uren onvoldoende is en leidt tot onbeheersbare situaties kan - als terugval scenario - de route op bepaalde tijden afgesloten worden.

In dit bestemmingsplan is hieromtrent een bepaling in artikel 3.4 opgenomen en tevens is de route binnen de bestemming Verkeer en verblijf (artikel 5) nadrukkelijk in de doeleindenomschrijving onder punt c opgenomen.

Toegankelijkheid

De woningen worden voor bezoekers ontsloten via entrees aan de Van Sijpesteijnkade en vanuit de parkeergarage. Deze entrees zullen voldoen aan de eisen ten aanzien van toegankelijkheid en het gebruik van drempels zal daarbij minimaal zijn. Dit sluit ook aan bij het laten aansluiten van het woonproduct voor jong en oud (kinderwagen en rollator).

Het meer publieke Forum bestaat uit 2 gedeelten: het kantorenplein en de route via de nieuwe trap. Het voorstel is deze route echt openbaar te maken, dus 24-uur per dag toegankelijk. De toegankelijkheid van de kantoren voor minder validen vindt plaats op dezelfde wijze als voor het SKU: via het Westplein en de parkeergarage. Deze entrees zullen voldoen aan de eisen tav toegankelijkheid en het gebruik van drempels zal daarbij minimaal zijn.

Er wordt een onderscheid in deelgebieden gemaakt dat hoofdzakelijk bepaald wordt door het gebruik en de mate van toegankelijkheid. De deelgebieden zijn als volgt te benoemen;

• de meest publieke 'doorstroom-zone' boven de Mineurslaan (openbaar gebied)
• de kantorentuin grenzend aan het Stadskantoor (collectief privaat gebied)
• het meer besloten bewonershof achter de Van Sijpesteijnkade (collectief privaat gebied)

Deze deelgebieden hebben elk specifieke karaktereigenschappen. Dat uit zich in type materialisering, straatmeubilair en beplanting. De inrichting van het openbare deel van het Forum is qua materialisatie verwant aan die van het Stationsplein West en is gericht op 'doorstroming' van grote aantallen voetgangers van en naar de OV-Terminal. De inrichting van de collectief private delen van het Forum is meer gericht op particulier gebruik en kan op verschillende onderdelen afwijken van de inrichting van de openbare omgeving.

Samenhang en overzicht

Hoewel onderverdeeld in zones met specifieke karaktereigenschappen zijn het de samenhang en de overzichtelijkheid die het Forum haar kracht geven binnen het stationsgebied. De volgende inrichtingselementen zijn voor het gehele Forum gelijk:

• toepassing materialisatie verwant aan die op Stationsplein West
• heldere zichtlijnen van het ene 'deelgebied' naar het andere
• de randen (borstweringen) van het Forum zijn overal hetzelfde gematerialiseerd
• inrichtingselementen als verlichting, prullenbakken en erfafscheidingen zullen gelijk zijn of van eenzelfde 'familie' zijn.

Groen

Groen speelt een belangrijke rol bij de verblijfskwalitieit van de stationsomgeving. Met name de bewonershof moet zodanig worden ingericht dat de verblijfskwaliteit hoog is. Verschillende soorten planten, struiken, kleine bomen zijn onderdeel van de inrichting. Het kantorenplein moet er, zowel voor de werknemers in de beide kantoorgebouwen als voor de passanten van en naar de OV Terminal, hoofdzakelijk kwalitatief aantrekkelijk uitzien met zoveel mogelijk groene ruimte. De verdere uitwerking van de inrichting met groenelementen van de collectief private ruimten dient in samenhang met factoren als wind en bezonning nader beschouwd te worden.

Grens tussen openbaar en privaat Forumdek

Het grootste deel van het Forum betreft collectief privaat terrein van eigenaren van de aangrenzende kantoren en woningen. Het publiek is er te gast en in de avonduren zijn het kantorenplein en de bewonershof afsluitbaar. Ter plekke van de opgang naar het dek vanaf de Van Sijpesteijnkade wordt een hek ingepast in de rooilijn van de onderbouw.

Dit hek vormt een geintegreerd onderdeel van het gevelaanzicht van de Van Sijpesteijnkade. Aan de andere zijde, tussen de kantoren van de Westflank Noord zal ook een fysieke scheiding ingepast moeten worden.

Opgangen naar het Forum

De grootste opgang naar het Forum aan de westzijde van de OV Terminal is uiteraard de omvangrijke trappartij van het Jaarbeursplein naar het Stationsplein West. Deze trap is relatief steil en vormgegeven als een tribune. De twee opgangen naar het Forumniveau binnen de Westflank Noord zijn van een heel andere aard.

De opgang vanaf de Graadt van Roggenweg is onderdeel van de publieke 'doorstroomzone'. Deze opgang is minimaal 8 meter breed en ingericht op toegankelijkheid en comfort. Bij voorkeur wordt direct aangesloten op de toekomstige nieuwbouw ter plekke van Leeuwensteijn, begeleid door een (semi-) publieke functie in het gebouw. De trap zelf is minimaal 6 meter breed en bij voorkeur minder steil dan de 'tribune'. De uitwerking hiervan dient integraal afgestemd te worden met uitwerking van de Mineurslaan. De minimale doorrijhoogte van 4,65 meter voor de Mineurslaan en een minimale Forumhoogte van + 8,50 NAP zijn randvoorwaardestellend. De opgang mag geen op zichzelfstaand element worden, maar moet een geïntegreerde natuurlijke verlenging/ afbuiging van het Forumdek vormen.

Daarnaast is er een kleinere opgang vanaf de Van Sijpesteijnkade. De minimale breedte van de doorgang is 6 meter. De trap zelf is minimaal 4 meter breed en verloopt in een rechte lijn. De opgang is maximaal even steil als de trappen naar het Stationsplein West, maar ook hier is enige speelruimte in hoogte en lengte met als doel meer comfort te bereiken. In de voorbeelduitwerking is de trap gepositioneerd naast het monument maar de meer westelijke positie langs de ander woontoren is ook mogelijk. In beide gevallen betreft de uitwerking van de trap een integrale ontwerpopgave in samenhang met aangrenzende panden en uitwerking van het Forum.

De 'Forumroute'

De noord-zuidroute over het Forum dient gegarandeerd toegankelijk te zijn voor bewoners, werknemers, bezoekers en passanten. Deze route loopt direct langs de Forumrand of is opgenomen in het atrium van het kantoorgebouw. Het integreren van de route in het atrium heeft de voorkeur.

Voor de aard en omvang van deze verbinding gelden de volgende voorwaarden:

• de doorgang en atrium van het kantoorgebouw grenzen direct aan het openbare deel van het Forum
• bij de inpassing en vormgeving van deze grens moet zoveel mogelijk rekening gehouden worden met gunstige effecten op het windklimaat bij de entree van het atrium
• de ingangen van het atrium zijn vanaf grote afstand zichtbaar en de doorgang is ruim en overzichtelijk
• er is een duidelijke samenhang in de uitwerking van de route; buiten én binnen
• de (gecontroleerde) toegang tot de kantoorfunctie ligt terug, in het atrium
• naast de doorgang heeft het atrium een aantrekkelijk verblijfsklimaat, versterkt door één of meer publieksfuncties (horeca)

Het atrium kan hiermee dé centrale ontmoetingsplek op het Forum worden en kan een aantrekkelijke meerwaarde zijn voor de ‘Forumroute'. Een dergelijke ontsluiting van het kantoorgebouw, middels een atrium met een collectieve kwaliteit, is in lijn met de ambities van de ‘SMLXL- principes’ uit het Masterplan Stationsgebied.

De Van Sijpesteijnkade

De Sijpesteijnkade is een van de drukste doorgaande fietspaden in de stad. In de huidige situatie wordt de inrichting vooral gekenmerkt door de vele gestalde fietsen. De Leidsche Rijn wordt met een spuikoker onder het Westplein doorgetrokken en mondt hier uit. Het water voegt in de huidige situatie weinig toe aan de belevingswaarde van het gebied.

Een van de belangrijke punten uit het Masterplan is het verbinden en herstellen van de waterstructuur in het stationsgebied. In de toekomstige situatie wordt de Leidsche Rijn mogelijk weer een open waterverbinding met de Leidsche Rijn ter hoogte van de Leidsche kade. De keuze voor de aanleg van een HOV viaduct is om het mogelijk te maken dat de Leidsche Rijn bevaarbaar is en dat het vele fietsverkeer niet gelijkvloers kruist met het HOV.

De inrichting van de Sijpesteijnkade wordt kwalitatief hoogwaardig. Er is in de huidige situatie een hoogteverschil dat in toekomstige situatie wordt opgelost met een hoge kade (voor de nieuwbouw en het monument) voor voetgangers en een lage kade (voor voetgangers en fietsers) aan het water. Het hoogteverschil wordt overbrugd met natuurstenen trappen. Het doorgaande fietspad wordt uitgevoerd in rood asfalt. Er worden nieuwe bomen geplant aan de oever van de Leidsche Rijn. De bomen staan in boombakken die tevens dienen als zitelement

De Sijpesteijnkade wordt vanaf de Jaarbeurspleinstraat ingericht voor langzaam verkeer. Vanwege de bereikbaarheid (van het noordelijke pad over de sporen) voor de nood en hulpdiensten en onderhoudsdiensten voor het spooremplacement en de verkeersleidingspost van Prorail, wordt de Jaarbeurspleinstraat het maaiveld verlaagd om met materieel onder het HOV viaduct door te kunnen rijden (doorrijhoogte van min 4,25 meter). Dit verkeer rijdt dan over het fietspad. Verhuiswagens en ander incidenteel verkeer moet via het trottoir de aanliggende bebouwing kunnen bereiken. Er komt een aparte ontsluiting voor fietsers van en naar de fietsenstalling van het stadskantoor.

Het bestemmingsplan maakt mogelijk dat het HOV viaduct kan worden aangelegd, het water onder het viaduct kan worden gegraven, de kade muur gerealiseerd kan worden en de opgang voor de nood en hulpdiensten naar het spooremplacement gebouwd kan worden.