Smakkelaarsveld, Binnenstad

5.6 Bodemkwaliteit

Kader

Bij het bestemmingsplan dient getoetst te worden of de bodemkwaliteit geschikt is of geschikt gemaakt kan worden voor de geplande functies. Het gemeentelijk bodembeleid gaat uit van de volgende algemene uitgangspunten uit de Wet bodembescherming:

• Nieuwe bodemverontreiniging moet worden voorkomen en indien er toch bodemverontreiniging ontstaat, moet de bodem direct worden gesaneerd. Een geval van bodemverontreiniging waarbij de verontreiniging geheel of grotendeels na 1987 is ontstaan is een "nieuw geval". Deze zorgplicht houdt in dat nieuwe gevallen van bodemverontreiniging zoveel mogelijk ongedaan dienen te worden gemaakt;
• Overige gevallen van ernstige bodemverontreiniging moeten binnen een bepaalde termijn worden gesaneerd als er tevens sprake is van risico's. Het gaat daarbij om humane of milieuhygiënische risico's en om risico's voor verspreiding van de verontreiniging. De sanering gebeurt functiegericht en kosteneffectief;
• Nieuwbouw op of graafwerkzaamheden in een geval van ernstige bodemverontreiniging zijn ongeacht de risico's niet toegestaan zonder saneringsmaatregelen;
• Hergebruik van (schone of licht verontreinigde) grond kan bij onverdachte terreinen plaats vinden op basis van de bodemkwaliteitskaart en het bodembeheerplan.

Bij een aanvraag van een omgevingsvergunning dient een bodemonderzoek conform de NEN 5740 te worden verricht. Op basis van dit onderzoek wordt beoordeeld of de locatie geschikt is voor de geplande functie of dat er nog een nader onderzoek en/of een bodemsanering noodzakelijk is, voordat de locatie geschikt is voor de geplande functie. Als er voor de bouwwerkzaamheden een grondwateronttrekking nodig is, moet rekening gehouden worden met nabij gelegen grondwaterverontreinigingen.

Plansituatie
Smakkelaarsveld is een deellocatie binnen het herontwikkelingsproject/-gebied Masterplan Stationsgebied. De locatie wordt heringericht met o.a. een openbare bibliotheek, een zogenaamde HOV-baan, een tijdelijke fietsparkeervoorziening, een watergang (Leidsche Rijn) en openbaar groen. Ook de (ondergrondse) infrastructuur is en wordt nog verder aangepast.

Onderzoeksrapportages

• Vooronderzoek Smakkelaarsveld te Utrecht, Tauw, kenmerk R001-4748654EHT-agv-V01-NL, d.d. 17 februari 2011;
• Aanvullend bodemonderzoek Smakkelaarsveld te Utrecht, Tauw, kenmerk R001-4786849EHT-cri-V02-NL, d.d. 18 oktober 2011.

De algemene bodemkwaliteit is achterhaald door middel van het raadplegen van de bodemkwaliteitskaart. De onderzoekslocatie valt op de bodemkwaliteitskaart onder 'oude binnenstad'. Op de ontgravingskaart (laag 1 (0-2 m –mv) valt de 'oude binnenstad' onder industrie. Voor de grond van 2 – 3,5m –mv (laag 2) geldt de categorie landbouw/natuur. In de laag 1 en 2 mag respectievelijk categorie wonen / landbouw en natuur worden toegepast.

Op basis van de reeds uitgevoerde rapporten is aangetoond dat de bodem ter plaatse van het Smakkelaarsveld licht tot plaatselijk sterk verontreinigd is met enkele zware metalen, PAK en minerale olie. Deze grondverontreinigingen worden veroorzaakt als gevolg van slib uit de voormalige watergangen, het veen dat heterogeen licht tot voornamelijk sterk verontreinigd is met arseen en de stedelijke ophooglaag.

Ter plaatse van het Smakkelaarsveld hebben de Leidsche Rijn en de Vleutense Vaart gelopen. Verder is richting de voormalige Stadsbuitengracht een kleine haven aanwezig geweest ten behoeve van de handel. De Leidsche Rijn kent ter plaatse van het Smakkelaarsveld diverse lopen. Het achtergebleven slib is sterk verontreinigd met zware metalen en PAK en plaatselijk met minerale olie. Het slib is aanwezig op een diepte van ca 1,0 m–NAP à 2,0 m–NAP. Daarnaast wordt opgemerkt dat de Vleutensevaart mogelijk is gedempt (Zinker II) met verontreinigde kleigrond.

In onderstaande tabel is een samenvatting opgenomen van de verontreinigingssituatie per deellocatie.

Verontreinigingssituatie	Tijdelijk fietsenparkeren		Bibliotheek	Diepriool	Tijdelijke Ketenpark Buurtsporen	Toekomstige Leidsche Rijn*
Stedelijke ophooglaag (licht tot matig verontreinigd)	Ja		Ja	Ja	Ja	Ja
"Grondgeworden” slib	Ja		Nee	Ja	Nee	Ja
Sterk verontreinigde kleilaag	Ja		Ja	Ja	Ja	Nee
Veen verontreinigd met arseen	Ja		Ja	Ja	Nee	Ja

Samenvattende tabel verontreinigingssituatie per deellocatie

* vastgesteld op basis van de bekende gegevens.

Op basis van de voormalige en huidige resultaten kan worden gesteld dat de aanwezige heterogeen verontreinigde oudstedelijke ophooglaag, de sterke verontreinigde kleilaag en de van nature met arseen verontreinigde veenlaag aanwezig zijn binnen vrijwel het gehele plangebied Smakkelaarsveld. De grondgeworden sliblaag is in mindere mate aanwezig binnen het plangebied.

In het verleden zijn diverse locaties op het Smakkelaarsveld al gesaneerd, op deze locatie is schone grond toegepast.

Conclusie
Voor een deel van het plangebied is de bodem geschikt voor het beoogde gebruik. Echter, om de gehele locatie voor het beoogde gebruik geschikt maken, dient voor de ernstig verontreinigde plekken een saneringsplan of BUS-melding te worden ingediend ter beoordeling van het bevoegd gezag.