Hotel en Manege, Voordorp

3.1 Beschrijving van het plangebied

3.1.1 Historische ontwikkeling

De ondergrond van het plangebied bestaat voor een deel uit kleiige rivierafzettingen op het dekzand. In de vroege middeleeuwen is het gebied ontgonnen in de kenmerkende strokenverkaveling (de Voorveldse polder). In het begin van de 17e eeuw heeft in de buurt van de huidige manege een herberg, genaamd De Biesbosch, gestaan. Kort daarna, rond 1650, was de herberg vervangen door Huis Groenesteijn. Deze buitenplaats werd in tweeën gedeeld door de Biltse Straatweg: ten noorden bevonden zich het koetshuis en de stallen en ten zuiden ervan het huis zelf. Het werd voornamelijk als buitenhuis gebruikt. In het begin van de 18e eeuw was het landgoed ongeveer 1¼ ha groot en bestaat naast het huis uit enkele bijgebouwen, een tuin met een vijver, boomgaarden en landerijen.

In 1740 wordt het landgoed vergroot tot bijna 4 ha door de aankoop van grond ten noorden van de Biltse Straatweg. Begin 1800 was op het perceel ook een paardenstal aanwezig. Twintig jaar later werd het landgoed verkocht en gevoegd bij het naastgelegen landgoed Bloeiendaal. De naam Groenesteijn houdt dan op te bestaan.

Een transformatie vond opnieuw plaats in de vroege 19e-eeuw, toen het gebied deel uit ging maken van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Het fort op de Biltstraat werd aangelegd als onderdeel van de eerste ring van forten rondom de stad. Het gehele gebied erom heen viel binnen de inundatiegebieden en kon, indien nodig, onder water gezet. Rondom het fort werden cirkels getrokken waarbinnen niet gebouwd mocht worden, de zogenaamde Verboden Kringen. Het huis is tussen 1926 en 1936 afgebroken. De plaats van het huis bevindt zich nu onder het asfalt van de Biltse Straatweg en er is niets meer van terug te vinden.

Hoewel de functionaliteit van de Nieuwe Hollandse Waterlinie al sterk betwijfeld werd in de eerste helft van de 20e-eeuw - getuige de toestemming om een weg door het fort aan te leggen - werd uiteindelijk de Kringenwet pas begin jaren zestig opgeheven. Vanaf dat moment was hier (nieuwe) bebouwing mogelijk.

Met de grenswijziging van 1954 werd de Voorveldse polder aan de gemeente Utrecht toegewezen. Utrecht transformeerde het gebied in de jaren zestig met de aanleg van het veemarktterrein (verhuisd van de Croeselaan) en de woonwijk Tuindorp-Oost. Daarnaast werd er een recreatieterrein aangelegd met sportterreinen, een volkstuinencomplex en een camping.

3.1.2 Monumenten, beeldbepalende elementen en cultuurhistorie

Tot 1973 was het perceel in gebruik als boerderij met bijbehorend agrarisch gebruik. Daarna is het perceel, met behoud van de voormalige boerderij, in gebruik genomen als manege. Deze is vernoemd naar het voormalige Huis Groenesteijn, omdat het gebouwd is op het gedeelte van het voormalig gelijknamige landgoed, gelegen ten noorden van de Biltsestraatweg. Begin 1990 en ook na 2000 is de manege verbouwd en uitgebreid. De boerderij is een gemeentelijk monument.

Figuur 3 Monumentale boerderij Groenesteijn

3.1.3 Structuurbepalende elementen

De Voorveldse polder is een recreatiegebied dat hoofdzakelijk uit groen en water bestaat. Daarnaast herbergt het een fort, een aantal sportvelden, maneges en een hotel. Het gebied wordt begrensd door de snelweg A27, de Biltsestraatweg, de Biltse Rading en de Sartreweg.

Het plangebied is een groot terrein dat ver het recreatiegebied de Voorveldse Polder insteekt en, tezamen met het parkeerterrein, als een enclave in het park ligt. Dit gebied is één van de grootste parken van de stad en wordt aan vier zijdes omringd door drukke wegen. In de padenstructuur en de boomstructuur is nog een beetje de oorspronkelijke kavelrichting van het landschap te herkennen. Ook is de locatie gelegen aan de Biltsestraatweg, één van de zeven oude handelswegen en waterwegen van de binnenstad naar buiten. De historische toegangswegen verbinden binnen- en buitengebied en geven samen een duidelijke structuur aan de stad. De Biltsestraatweg zal in de toekomst door de Provincie worden heringericht.