Fietsbrug de Gagel,Overvecht

3.1 Bestaande situatie

3.1.1 Historische ontwikkeling

De wijk Overvecht is een product van de naoorlogse stedenbouw uit de stroming van Het Nieuwe Bouwen. Ruimte en licht staan daarin centraal. Overvecht bestaat uit een raamwerk van verkeer, water en groen met daarin woonbuurten. Zo zijn rond Park de Gagel verschillende woonbuurten gegroepeerd. Overvecht kenmerkt zich door een grote hoeveelheid groen en openheid. Daarnaast ligt de wijk naast een groot recreatie- en natuurgebied ten noordoosten van Utrecht: het Noorderpark.

Het Noorderpark vormt de overgang van de Utrechtse Heuvelrug en het Gooi naar de Vecht en het Vechtplassen gebied. Ten noorden van Overvecht bestaat het Noorderpark uit een grootschalig weidegebied met opstrekkende verkaveling. Dit gebied bestaat uit open weidegronden en open tot gesloten moerassen en trilvenen. Aan de zuidzijde grenst het gebied direct aan de stad Utrecht en heeft het door de aanwezigheid van recreatiecomplexen, forten, plassen en moerasbossen een minder grootschalig karakter.

3.1.2 Monumenten, beeldbepalende elementen en cultuurhistorie

De Gageldijk is een oude ontginningsdijk, die deel uitmaakt van het middeleeuwse cultuurlandschap ten noordoosten van Utrecht. Dit landschap met zijn karakteristieke lange kavels haaks op de ontginningsdijk (Gageldijk) is hier tot stand gekomen tussen 1275 en ca 1350. De Gageldijk en de bijbehorende wetering vormden de ontginningsbasis waarvan uit de opstrekkende lange kavels in cultuur zijn gebracht: het strokenlandschap. Dat maakt de dijk met wetering en de langgerekte kavels tot een belangrijk historisch landschap. Op de kop van de kavels (aan de Gageldijk) werden de agrarische gebouwen geplaatst. De meeste boerderijen dateren uit de late 19e en begin 20e eeuw.

In de 19e eeuw zijn de dijk en de wetering geïntegreerd in de Nieuwe Hollandse Waterlinie. De dijk en de wetering gingen daarbij als verbindend element tussen het fort de Klop en Blauwkapel functioneren en werden onderdeel van de weerstandslinie. Op enkele plaatsen langs de Gageldijk zijn daarna karakteristieke houten huizen gebouwd en in het landschap ligt een serie schuilbunkers.

Het gedeelte tussen Klopdijk en Blauwkapel is uniek vanwege de gaafheid en herkenbaarheid van de ontginningsdijk met het middeleeuwse landschap.

Voor de aanlanding van de brug is het van belang om de dijk en de wetering niet aan te tasten. Tevens is het van belang om de kavelrichting (strokenverkaveling) herkenbaar te houden.

Het Noorderpark ligt in de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Deze waterlinie was een militaire strategie om in tijden van oorlog de steden Amsterdam, Rotterdam, Utrecht en Den Haag te beschermen. Via een systeem van dijken, sluizen en kanalen konden laag gelegen delen land onder water worden gezet. De doorgangen (op de hogere gelegen gronden) werden verdedigd door forten. De Nieuwe Hollandse Waterlinie is in de nota Ruimte aangewezen als nationaal landschap. De geprojecteerde fietsbrug doorkruist de hoofdweerstandslijn van de waterlinie ter hoogte van Gageldijk.

Uitsnede Hollandse Waterlinie