Busbaan Kruisvaart, Dichterswijk

4.10 Milieu en gezondheid

De gemeente heeft sinds het van kracht worden van de Wet Publieke Gezondheid (per 1 januari 2009) de wettelijke taak om gezondheidsaspecten te bewaken bij bestuurlijke beslissingen. Naar aanleiding van het Actieprogramma Volksgezondheid 2007-2010 heeft het college in 2010 besloten dat de GG&GD, daar waar nodig en binnen de beschikbare middelen, adviseert over gezondheid bij ruimtelijke plannen. Op 26 juni 2012 heeft het college vervolgens besloten in welke fasen van de planvorming de GG&GD betrokken wordt en dat er bij ruimtelijke en bereikbaarheidsplannen een gezondheidsparagraaf opgenomen wordt.

In de voorbereiding van het bestemmingsplan heeft overleg plaatsgevonden met de GG&GD. Tijdens het overleg heeft de GG&GD aangegeven, dat zij geen aanleiding zag om een uitgebreid gezondheidsonderzoek te doen. Wel adviseerde zij om onderzoek te doen naar de aspecten geluid, luchtkwaliteit en trillingen. Over het bestemmingsplan, inclusief de resultaten van de onderzoeken heeft wederom overleg met de GG&GD plaatsgevonden. Op basis daarvan heeft de GG&GD onderstaand advies uitgebracht.

Advies GG&GD
Vanuit gezondheidsperspectief heeft de aanleg van een busbaan natuurlijk consequenties. Daarbij is het zinvol om onderscheid te maken tussen consequenties voor aanwonenden van het nieuw aan te leggen stuk busbaan, en consequenties voor de gezondheid van alle inwoners van de stad Utrecht.

Op plaatsen waar veel bussen rijden zullen relatief veel gezondheidsschadelijke stoffen in de lucht komen, en zal meer hinder door lawaai van de bussen ontstaan. Door de aanleg van een tramverbinding langs het spoor is het in de toekomst niet meer mogelijk de oude busbaan te gebruiken. De keuze voor een tramverbinding door de stad is voor de publieke gezondheid positief, doordat daardoor het aantal busbewegingen door de stad aanzienlijk zal verminderen en daarmee ook de uitstoot van gezondheidsschadelijke stoffen en lawaai. De keuze om de nieuwe busbaan langs de Kruisvaart te laten lopen lijkt ook vanuit het oogpunt van publieke gezondheid de beste. Andere locaties of het spreiden van bussen over verschillende routes zorgt ervoor dat meer mensen blootgesteld zullen zijn aan grotere hoeveelheden luchtverontreiniging of lawaai dan wanneer het allemaal op één plek geconcentreerd wordt, zoals nu gepland. Overigens vindt de GG&GD het zeer belangrijk dat zowel de uitstoot van schadelijke stoffen als de geluidsproductie door bussen van stads- en streekvervoer doorslaggevende uitgangspunten zijn bij de aanbesteding van het openbaar vervoer in de stad Utrecht.

Helaas betekent het huidige plan voor aanwonenden dat er een busbaan komt waar er nu geen is. Daarmee ontstaat, vooral als de tramverbinding nog niet klaar is een aanzienlijke hoeveelheid extra busbewegingen, met extra geluidhinder en verhoogde concentraties luchtverontreiniging tot gevolg. Als de tramverbinding klaar is zal het aantal busbewegingen op de busbaan naar verwachting met ongeveer de helft afnemen. De GG&GD adviseert om te onderzoeken op welke wijze de geluidsoverlast van aanwonenden zoveel mogelijk beperkt kan worden. Bij voorkeur door maatregelen aan de bron, zoals de inzet van stille bussen of door afscherming van de busbaan, en desnoods door maatregelen aan de gevels van de woningen.

Op de plaats waar de aansluiting van de busbaan op de Vondellaan gepland is zijn nu een groenstrook en een tankstation aanwezig. De aanwezigheid van een tankstation in een woonomgeving is vanuit veiligheids- en gezondheidsoverwegingen niet wenselijk. Daarom is het gezondheidkundig niet ongunstig dat het tankstation plaats zal moeten maken voor de busbaan. Het verdwijnen van de groenstrook is daarentegen wel een punt van aandacht. Er dient zoveel mogelijk in samenspraak met de bewoners gezocht te worden naar een zo optimaal mogelijk inrichting van het gebied. Vooral voor de aanwonenden die niet direct aan de Vondellaan wonen, maar nu uitkijken op het groen zal de verandering van het uitzicht een belangrijk punt van aandacht zijn. Er zijn steeds meer wetenschappelijke aanwijzingen dat zicht op groen een positief effect heeft op de gezondheid. Het verdient aanbeveling om ervoor te zorgen dat geluidsreducerende maatregelen niet zullen leiden tot een te stenige omgeving. De GG&GD adviseert om de wensen van aanwonenden zo goed mogelijk ter harte te nemen bij de inrichting van het gebied. Tevredenheid over de directe woonomgeving heeft namelijk invloed op de gezondheid.

Conclusie
GG&GD heeft advies uitgebracht over het bestemmingsplan en daarbij een aantal aanbevelingen gedaan ten aanzien van de verdere uitwerking van het ontwerp voor de busbaan en de uitvoering. Deze aanbevelingen worden zoveel mogelijk meegenomen bij het vervolg: Bij de aanbesteding van het openbaar vervoer zijn schonere bussen als voorwaarde gesteld (Euro VI), in het geluidsonderzoek is al uitgebreid gekeken naar de mogelijkheden om de geluidsoverlast zoveel mogelijk te beperken. Waar nodig zullen maatregelen genomen worden aan de gevels. Tot slot worden de direct omwonenden betrokken bij de verdere uitwerking van buitenruimte.