Haarbrug Zuid

Het mondingsgebied van de Eem is al in een vroeg stadium ontgonnen. Van oudsher heeft de Eem gezorgd voor de afwatering van de Gelderse Vallei naar het Almere (de latere Zuiderzee). De mens heeft tijdens de ontginning het gebied verdeeld in lang gerekte kavels die begrensd worden door gegraven sloten. De versterkte afwatering van het veen ging gepaard met voortdurende inklinking van het veen en daardoor maaiveld daling. Hierdoor was verdere ontwatering van het veen weer noodzakelijk en ontstond weer verdere inklinking. Deze maaiveld daling zorgden ervoor dat de Zuiderzee en de Eem tijdens perioden van overstroming steeds verder het gebied binnen drongen. Overstromingen vanuit de Zuiderzee hebben tot in de twintigste eeuw de inrichting van het gebied bepaald.

Tot in de 13de eeuw lag Bunschoten ver van de Zuiderzee verwijderd. Na deze periode kwam door afslag van het veen de zee steeds dichter bij Bunschoten te liggen. De bewoners van het gebied hebben regelmatig last gehad van overstromingen. Dit blijkt ook wel uit het feit dat de boerderijen in het gebied in deze tijd op huisterpjes werden gebouwd. Doordat de bebouwing dicht op elkaar gelegen was, groeiden de verschillende huisterpjes samen tot een dorpsterp. In 1293 wordt de nederzetting voor het eerst Bunschoten (Bonscoten) genoemd. Bunschoten kreeg als een van de weinige steden ook recht van versterking. Later ontwikkelde Bunschoten zich als een dorp met stadsrechten. Tot in de late 19de eeuw houdt Bunschoten vrijwel zijn volledige middeleeuwse omvang. Pas in de 20ste eeuw vindt meer uitvoerige nieuwbouw plaats. De in de loop der eeuwen steeds kleiner wordende havenkom van Bunschoten, gelegen aan de kolk wordt in 1932 in het kader van de werkverschaffing uiteindelijk gedempt.

1839-1859 1955-1965

Spakenburg ontstond waarschijnlijk rond 1409 als vissersplaats aan de monding van de Spakenburger Gracht. De bebouwing werd grotendeels bepaald door de visserswoningen en de aan deze industrie verbonden bedrijven. Aan de zuidelijke kant van de nederzetting, het meest ver van de zee, bevonden zich de meeste boerderijen. De huizen van deze lintbebouwing lagen waarschijnlijk ook op terpen. Rond 1469 sloot men de mond van de Spakenburger Gracht af en werd een houten sluis gebouwd. Deze sluis is in 1580 tijdens een zware vloed weggeslagen. In 1582 bouwde men iets verder landinwaarts een nieuwe sluis, wederom uit hout. In totaal heeft Spakenburg vier houten sluizen gekend, voordat in 1749 een stenen sluis werd gebouwd. In 1949 werd deze sluis en een deel van de oude haven gedempt. In de daarop volgende 30 jaar is de bebouwing rond de oude spui gesloopt en is het huidige Spuiplein ontstaan.

In de periode van 1970 tot 2007 zijn Bunschoten en Spakenburg verder aan elkaar gegroeid en zijn aan weerszijden, haaks op de as die de twee dorpen met elkaar verbindt, woongebied en bedrijventerreinen gerealiseerd.