Park Randenbroek e.o.

4.12 Beheer

Hiervoor zijn de maatregelen genoemd voor de inrichting van het gebied. Het is van belang dat het gebied na de herinrichting ook op een zorgvuldige wijze wordt beheerd. Het inrichting- en beheerplan is geen uitgewerkt beheerplan met werkbeschrijvingen. Hiervoor zal een apart beheerplan opgesteld worden na de vaststelling van het definitief ontwerp. Wel zijn alle beheermaatregelen die nodig zijn om de nieuw gemaakte inrichting te beheren, in beeld gebracht en doorgerekend.

Het te beheren areaal zal met het inrichten van Metgensbleek en het omvormen van sportvelden naar openbaar parkgebied groter worden. De aanleg van nieuwe (groen)elementen in onder andere het historische park en het ontwikkelen van een parkzone langs de beek met moerassige zones en bloemrijke hooilanden vraagt om uitvoering van meer specifieke maatregelen dan het huidige beheer. Daarnaast zijn in de eerste jaren na aanleg extra inspanningen nodig zoals groeibegeleiding van jonge aanplant van bomen en heestergroepen verschralingsbeheer. Uiteindelijk zal, mede door het inbrengen van nieuwe groenelementen en natuurontwikkeling, het beheer op een intensiever niveau gebracht worden. Met het verbeteren van de ontsluitingsstructuur wordt ook rekening gehouden met het beheer van randstroken langs deze wandel- en fietspaden. Binnen dit randbeheer kan afstemming plaatsvinden voor functies zoals hondenuitlaatroute en aanliggende verblijfsplekken.

In het Inrichting- en beheerplan Park Randenbroek e.o. is per deelgebied het beheer in hoofdlijnen beschreven. Om de inrichting van het gebied te kunnen maken en de kwaliteit daarvan voor langere tijd te kunnen behouden zullen er veel bomen vervangen moeten worden door jonge gezonde bomen. Dat betekent dat er moeilijke keuzes gemaakt moeten worden. Om die keuzes zo zorgvuldig mogelijk te kunnen maken zijn er verschillende onderzoeken uitgevoerd. Deze keuzes maken in een kapplan, waarin wordt aangegeven welke bomen in het gebied gekapt zullen worden en om welke redenen. In dit kapplan worden de bomen opgenomen die gekapt worden met een stamdiameter van 10 cm of meer.

Onderzoeken naar bomen

In het kader van het Inrichting- en beheerplan park Randenbroek e.o. zijn er verschillende onderzoeken uitgevoerd naar de bomen in het park en omgeving. Er is door de Nationale Bomenbank een VTA onderzoek uitgevoerd naar de vitaliteit en veiligheid van bomen langs de paden in het park en langs de beek (VTA staat voor Visual Tree Assessment. VTA is de methode die is ontwikkeld om bomen op stabiliteit en gevaar voor de omgeving te controleren). Dit onderzoek maakt deel uit van het Inrichting- en beheerplan. Alterra, Wageningen Universiteit heeft een onderzoek gedaan naar de vitaliteit van de bomen in het park Randenbroek en Vosheuvel. Uit dit onderzoek blijkt, dat als er ook in de toekomst sprake is van een oud landgoedbos, de noodzaak tot verjongen van het bomenbestand om zo de vitaliteit van het bos te versterken en de leeftijdsopbouw te verbeteren, noodzakelijk is. Tevens blijkt dat een groot aantal bomen in het park, met name de Beuken ernstig zijn aangetast door de Honingzwam. Oldenbuger Historische tuinen heeft een onderzoek gedaan naar de cultuurhistorische karakteristieken van het park Randenbroek. Het park is een rijksmonument. Op basis van dit onderzoek wordt onder andere voorgesteld om een aantal zichtlijnen te herstellen en de struiklaag onder de buitenste bosstroken te verwijderen. Ecogroen Advies heeft in 2008 en in 2011 een onderzoek uitgevoerd naar de aanwezigheid van wettelijk beschermde soorten in het gebied. En heeft de plannen getoetst aan de EHS-regelgeving. Tenslotte heeft Bureau Waardenburg in 2011 een actualiserend onderzoek gedaan naar de verblijfplaatsen van met name de verschillende soorten vleermuizen in de bomen in het park en omgeving.

Redenen voor bomenkap

Bomen kap voor veiligheid en vitaliteit: De belangrijkste reden waarom bomen aangewezen worden voor kap is vanwege de gezondheid van de bomen en de vitaliteit van het bos. Het gaat dan om bomen die gevaarlijk zijn voor de bezoekers van het gebied, bijvoorbeeld omdat ze nu al plotseling kunnen omvallen of binnen een periode van 5 jaar het risico aanwezig is dat ze om te vallen. Deze bomen worden nu aangewezen voor kap omdat ze anders nieuwe jong aangeplante bomen kunnen vernielen komende jaren. Een van de reden dat deze bomen ziek zijn is een aantasting door de Honingzwam. Deze bomen worden gekapt en verwijderd, de geinfecteerde grond wordt verwijderd en er worden jonge gezonde bomen geplant. Daarnaast worden bomen gekapt om jonge gezonde bomen die er nu al staan de ruimte en het licht te geven om tot een volwassen boom uit te groeien. Op die manier wordt het bos weer een vitaal bos met een gevarieerde opbouw in leeftijd en ondergroei.En tot deze groep bomen behoren ook bomen die als ongewenste opslag zijn doorgegroeid, zoals de Amerikaanse vogelkers, oftewel Bospest. Deze maatregelen worden voorgesteld voor het park en Vosheuvel. In totaal betreft deze groep circa 575 bomen (32%).

Bomenkap voor herstel cultuurhistorie in park: Er is ook gekeken welke bomen gekapt dienen te worden om het parkdeel van park Randenbroek te herstellen in oude glorie, conform het onderzoek van Carla Oldenburger. Het park is tenslotte een Rijksmonument, dat het verdiend om weer in allure hersteld te worden. Daarom worden er heesters en stinzeplanten geplant of een gazon aangelegd. Om deze planten voldoende licht te bieden worden bomen gekapt. Ook worden er bomen gekapt om de karakteristieke inrichting van het monumentale park te herstellen. Ten behoeve van de zichtlijnen worden circa 30 bomen gekapt.In totaal betreft deze groep circa 240 bomen (14%).
Voor de aanleg van wandel- en fietspaden door het park en langs de beek worden circa 70 bomen gekapt (5%). Omdat (amendement raad d.d. 24 januari 2012) geen fietspad wordt aangelegd langs de beek en evenmin een (dwars)fietsverbinding vanaf de Ringweg Dorresestein kunnen alsnog vijf bomen worden gehandhaafd.

Bomenkap voor natuurontwikkeling: Een andere reden waarom bomen worden aangewezen om te kappen is voor de verbetering van de natuur langs de beek. In het Inrichting- en beheerplan is gekozen om beekbegeleidende natuur terug te brengen langs de Heiligenbergerbeek, de beek is immers een ecologische verbindingszone. Langs de beek wordt het wandelpad verder van de beek af aangelegd, waardoor er meer rust voor de natuur langs de beek ontstaat en er ruimte is voor natuurvriendelijke oevers. Om het gebied tussen de beek en het wandelpad ecologisch in te richten wordt een groot deel van dit gebied afgegraven en worden de huidige bomen aangewezen voor kap. In de nieuwe inrichting wordt dit gebied daardoor beter geschikt wordt voor dieren die langs de beek leven. Tevens worden bomen aangewezen voor kap om een beekbegeleidend grasland, ijsvogelwand en een vleermuisbunker aan te leggen. Aan de oostzijde van de beek worden bomen aangewezen voor kap om een nat beekbegeleidend broekbos aan te leggen (waarvoor de grond afgegraven moet worden om het juiste grondwaterpeil te realiseren). In totaal betreft dit circa 660 bomen (39%).

Tot slot worden er bomen gekapt voor de aanleg van de Dahliatuin op de voormalige tennisbanen van Metgensbleek, toegangsweg naar de volkstuinen of herinrichting van de sportvelden. In totaal zijn dit circa 130 bomen (7%).

In totaal wordt uitgegaan van het kappen van 1675 bomen.

Nieuwe bomen

Er worden ook veel bomen geplant. Er worden circa 750 bomen geplant en 5000 stuks bosplantsoen (waarvan een groot deel boom is). In totaal zullen er meer bomen in het gebied geplant worden dan dat er gekapt zullen worden. Veel zieke bomen in het park worden vervangen door jonge gezonde bomen. Langs de beek wordt een nat broekbos ingericht.

Proces

In het Inrichting- en beheerplan Park Randenbroek e.o. dat op 24 mei 2011 door de gemeenteraad is vastgesteld, is aangekondigd dat er een kapplan wordt opgesteld waarin de redenen voor de aanwijzing voor kap worden weergegeven. In een eerder ontwerp van het hiervoor genoemde Inrichting en beheerplan was een raming gegeven voor de te kappen bomen. Het totaal aantal geraamde te kappen bomen was daar circa 1550. Op basis van de hierboven genoemde onderzoeken is samen met een extra externe boomdeskundige, Alterra, Bureau Waardenburg en een aantal interne deskundigen ter plekke in het gebied geinventariseerd welke bomen gekapt moeten en kunnen worden. Nadat de bomen gemerkt zijn, is onderzocht of er tussen de gemerkte bomen exemplaren zijn die toch moeten blijven staan om dat ze belangrijk zijn voor de natuur (bijvoorbeeld omdat ze huisvesting bieden aan vleermuizen of reigers). Op basis van deze inventarisatie is per deelgebied voor iedere gemerkte boom in het kapplan (kaart en lijst) aangegeven welke soort boom het betreft, de diameter van de boom en de reden voor de kap. De bomen zijn genummerd en deze nummers verwijzen naar de nummers op een kaart. Op deze kaart en de bijhorende lijst zijn alle gemerkte bomen weergegeven. Aan de hand van deze gegevens zal een kapvergunning aangevraagd worden voor de bomen met een diameter groter dan 10 cm. Na de verlening van de kapvergunning bestaat er de mogelijkheid om bezwaar te maken.

Voor een nadere beschrijving van de bomenkap en het kapplan wordt verwezen naar hoofdstuk 4.5 van het Inrichting- en beheerplan Park Randenbroek e.o. Het kapplan met een uitvoerige toelichting is samen met het eerdergenoemde VTA-onderzoek toegevoegd aan het Inrichting- en beheerplan. Dat plan maakt deel uit van dit bestemmingplan (regels en toelichting).

Hondenbeleid

In het gebied van het beekdal wordt voor verschillende plaatsen een ander beleid voorgesteld voor honden. Op een aantal plekken, zoals het noordelijk deel van het ijsbaanterrein, het van Swollaantje tussen CJVV en het ijsbaanterrein, de nieuwe openbare plek bij de Gasthuislaan (huidige westelijke parkeerplaats van het ziekenhuis) en het wandelpad tussen AFC Quick en de volkstuinen mogen honden los lopen. Langs de beek en de fietspaden horen honden aangelijnd te lopen. Ook in park Randenbroek en het gebied de Vosheuvel zijn honden aangelijnd toegestaan. Op de combibaan geldt een hondenverbod.