Nijmegen Neerbosch West

2.2 Visie op ontwikkeling

Kinderdorp Neerbosch

Bij het ontwikkelen van dit bestemmingsplan is allereerst gekeken naar de bouwmogelijkheden die in het vigerende plan aanwezig zijn (een ruim bouwvlak met de bestemming Kinderdorp, 10% bebouwbaar binnen het bouwvlak). Daarnaast zijn alle relevante milieuaspecten geïnventariseerd zoals externe veiligheid, geluid, hoogspanning etc. Hierdoor is inzichtelijk op welke plekken in het gebied het wel of niet gewenst of onmogelijk is bebouwing toe te voegen. De (bouw)rechten uit het vigerende plan dienen namelijk in het nieuwe bestemmingsplan deels terug te keren in verband met mogelijke planschade. Wij vonden het echter gewenst om het zeer ruime bouwvlak uit het vigerende plan terug te brengen tot enkele concrete vlakken zodat we de kwaliteiten van het Kinderdorp als enclave in het groen kunnen behouden.

Deze twee stappen (vigerende plan, milieucontouren) zijn gecombineerd met de visie van de gemeente op het Kinderdorp. Doelstelling is om de ruimtelijke en cultuurhistorische kwaliteit en de karakteristieken van het oorspronkelijke wezendorp en het daarop volgende Kinderdorp, die op enkele plekken nog steeds voelbaar zijn, zoveel mogelijk te behouden. Het gaat hierbij om de volgende zaken:

• 1. de situering van een op zichzelf staande enclave in een groene omgeving;
• 2. de oorspronkelijke toegangsweg die fungeert als kapstok van de oorspronkelijke enclave;
• 3. het groene karakter van de enclave met in hoofdzakelijk kleinschalige bebouwing;
• 4. de bebouwing die refereert aan het Wezendorp en de karakteristieke paviljoenreeksen die refereren aan het Kinderdorp. Het is daarbij van belang de samenhang van deze bebouwing zichtbaar blijft en niet versnipperd wordt;
• 5. de begraafplaats die net buiten het oorspronkelijke 'dorp' ligt.

Behoud is van belang omdat door de diverse grootschalige ontwikkelingen in de nabije omgeving de oorspronkelijke kwaliteiten grotendeels aangetast zijn. Dit bestemmingsplan is de kans om de nog spaarzame relicten te beschermen zodat de karakteristiek en cultuurhistorische waarde behouden kunnen blijven. Indien nog verdere grootschalige ontwikkeling rondom en op het terrein worden doorgevoerd zal de karakteristiek en de cultuurhistorische waarde geheel teniet worden gedaan. Rekening houdend met de bouwmogelijkheden in het vigerende plan, de milieucontouren en met de gewenste doelstellingen voor het Kinderdorp is gekeken wat er nog mogelijk geacht wordt om te ontwikkelen.

De oorspronkelijke situering van een enclave in een groene omgeving is aan de noordoost- en zuidzijde, door de aanleg van het bedrijventerrein Westkanaaldijk en de Neerbosscheweg, niet meer aanwezig. Wel is het aanzicht vanuit de noord- en zuidwest zijde nog intact. Het is dan ook de wenselijk deze zijde groen en agrarisch te houden. In vigerend bestemmingsplan liggen hier echter nog bouwmogelijkheden, zij het met een beperkte bestemming. In de afgelopen jaren zijn hier geen bouwaanvragen gedaan en het is dan ook voor de hand liggend op deze geïsoleerde plek, terughoudend te zijn met verdere ontwikkelingen. Zo zal het gebied zijn huidige identiteit en relatie met het landelijke en agrarisch gebied behouden.

Tussen de noordoost rand van het Kinderdorp en het industrieterrein Westkanaaldijk is een groene buffer in de vorm van houtwallen en kleine weides aanwezig. De inrichting van deze zone is belangrijk om de achterzijden van de bedrijven aan het zicht te onttrekken en geen conflict te krijgen tussen de verschillende doelgroepen (bedrijven enerzijds en kind- en onderwijs gerelateerde functies anderzijds). Deze zone wordt voor het grootste deel dan ook groen gehouden. In een gedeelte van deze zone kan gezocht worden naar een verkeersoplossing voor de haal- en brengproblematiek rondom de scholen (zie paragraaf 4.3). Hiervoor is in het bestemmingsplan de aanduiding 'zoekgebied parkeren' opgenomen. Het gaat hierbij om een parkeerplaatsen ten behoeve van de nabij gelegen school en een eventuele toekomstige school. De parkeerplaatsen dienen op een zodanige wijze in de groenzone te worden ingepast dat er een parkeersituatie ontstaat met een groen karakter. Dit groene karakter is van belang voor een goede inpassing in het algehele terrein en om tot een juiste aansluiting op de groene buffer tussen de bedrijven en het Kinderdorp te komen. In deze zone staat nu een tijdelijke school. Onderzocht wordt of deze tijdelijke school in de toekomst nog nodig is. In het bestemmingsplan worden enkele mogelijkheden geboden voor eventuele definitieve vestiging van de school.

Om de karakteristiek van het Kinderdorp overeind te kunnen houden is het van belang om de stedenbouwkundige structuur te bewaken en zoveel mogelijk te conserveren. De ontwikkelingen die mogelijk gemaakt worden in dit bestemmingsplan sluiten aan op de bestaande systematiek en hebben geen overmatige verdichting tot gevolg. Daarbij wordt een seriematige paviljoenbebouwing mogelijk gemaakt in de strook tussen de sporthal en de kerk, een uitbreiding met één grotere bouwmassa ten oosten van de oorspronkelijke toegangsweg net ten zuiden van de Scherpenkampweg en een verruiming van de bouwmogelijkheden van de bestaande seriematige paviljoens. Ook is een bouwmogelijkheid opgenomen voor het perceel van Stichting Dichterbij (gelegen tussen de Kristallisschool en de bedrijven aan de Hogelandseweg) en een bouwmogelijk nabij de tijdelijke noodlokalen bij de toegang van het Kinderdorp. Daarnaast is de mogelijkheid opgenomen om in de omgeving van de sporthal sportvelden ten behoeve van het Kinderdorp te realiseren. Verder wordt voorgesteld om de structuur van de twee-onder-een-kap woningen aan de Scherpenkampweg, gelegen ten westen van het terrein van Kinderdorp, verder voort te zetten richting het Kinderdorp met twee gelijksoortige volumes. Hier kunnen vier twee-onder-een-kap woningen gerealiseerd worden in de ruimte tussen de bestaande woningen en de oostelijk gelegen hoeve (zie onderstaand kaartje).

Met deze toevoegingen is een tweede ontsluiting noodzakelijk (zie ook paragraaf 4.3). Het heeft de voorkeur deze in noordelijke richting, nabij de sporthal te situeren. Daar zijn namelijk de meeste ontwikkelingen voorzien. Hiervoor is een aanduiding 'zoekgebied ontsluiting' opgenomen. Deze ontsluiting dient te worden afgestemd met de ontwikkelingsmogelijkheden tussen de sporthal en de kerk en de eventuele aanleg van sportvelden. Door deze ontsluiting wordt de bestaande infrastructuur van het Kinderdorp verbonden met de Jonkerstraat.

De begraafplaats ligt net iets buiten het terrein van het Kinderdorp. Er is sprake van een relatie tussen het Kinderdorp en de begraafplaats. Niet alleen vanwege de geschiedenis (de oprichter van het wezendorp ligt er begraven), maar ook vanwege het omliggende groen en het verbindende pad tussen beiden. Voor de toekomst is het van belang dat de begraafplaats in verbinding blijft staan met het Kinderdorp. Dit kan alleen als er een groenzone tussen het Kinderdorp en de begraafplaats ligt en deze vrij blijft van bebouwing. Een verbindend pad is cruciaal. Langs de begraafplaats zijn plannen voor een snelfietsroute van Beuningen naar Heijendaal (zie ook paragraaf 4.3). Hierbij dient rekening te worden gehouden met de bestaande bomenstructuur. Het noordelijke deel betreft een reeks waardevolle/monumentale bomen. Tezamen met het zuidelijke deel is de bomenlaan van cultuurhistorische waarde omdat het huidige pad de verbinding vormt tussen het Kinderdorp en de begraafplaats. Indien de bomen te dicht op de verharding komen te staan als gevolg van uitbreiding van het huidige profiel, zal er naar een alternatief fietspad gezocht moeten worden direct ten westen van het huidige pad. Hiervoor is in het bestemmingsplan de aanduiding 'zoekgebied snelfietsroute' opgenomen.

Gewijzigde stedenbouwkundige visie

Aan het bestemmingsplan Neerbosch-West ligt een nieuwe stedenbouwkundige visie ten grondslag. Gezien de veranderende tijd en bijkomende omstandigheden is de ruimtelijke beleid gewijzigd. Dit is terug te lezen in de Structuurvisie Nijmegen 2013. Momenteel ligt het accent meer op consolidatie en kleinschalige vernieuwing in plaats van op bouwproductie en grootschalige ontwikkeling zoals in het verleden. Nieuwbouw moet nadrukkelijk een tekort oplossen en duurzaamheid krijgt een prominente rol. Inbreiding en het opofferen van groen voor rood is niet meer gewenst. Daarbij krijgen de groene en blauwe kwaliteiten meer bescherming en wordt gestreefd naar versterking ervan.

Er zijn allerlei trends en ontwikkelingen die het gewijzigde ruimtelijke beleid mede bepalen, zoals demografische ontwikkelingen en ontwikkelingen op het gebied van bedrijvigheid woningmarkt en kantorenmarkt. Zo hebben we de komende jaren genoeg locaties voor kantoren, woningbouw en bedrijfsterreinen. Om deze reden is bijvoorbeeld ook de geplande uitbreiding van Bijsterhuizen (bedrijfsterrein) niet opgenomen in dit bestemmingsplan. Deze is ook geschrapt uit de Structuurvisie.

De nieuwe visie betreft een herijking van de eerdere stedenbouwkundige opzet die verwoord was in het Beeldkwaliteitplan Kinderdorp Neerbosch 2007 (door de gemeenteraad op 18 juni 2008 vastgesteld). Er wordt meer waarde toegekend aan de oorspronkelijke ligging in het open landschap en aan de oorspronkelijke en nog reeds aanwezige cultuurhistorische structuren binnen het Kinderdorp. Er is zorgvuldig bekeken welke ontwikkelingen nog mogelijk gemaakt kunnen worden zonder deze waardevolle aspecten aan te tasten.

Een tweede ontsluitingsweg tussen het Kinderdorp en de bedrijven aan de Hogelandseweg met extra bebouwingsmogelijkheden aan de oostzijde, zoals verwoord in het Beeldkwaliteitplan, past niet langer in deze nieuwe ruimtelijke visie. De motivatie daarvoor is dat het niet langer wenselijk is om een geheel nieuwe identiteit aan het gebied van het Kinderdorp toe te voegen die tevens een vertroebeling veroorzaakt tussen de functies en de verschijningsvorm van het bedrijventerrein en het Kinderdorp. Doordat de zone tussen het bedrijventerrein en het Kinderdorp intact wordt gehouden, blijft er een groenzone aanwezig die de twee identiteiten scheidt. Naast de groenzone aan de oostzijde worden ook de andere omliggende gronden nagenoeg ongemoeid gelaten. Daarmee behoudt het Kinderdorp een geïsoleerde ligging zoals dat in de oorspronkelijke opzet was. Bij het opstellen van het Beeldkwaliteitplan is onvoldoende rekening gehouden met de planologische en milieutechnische aspecten van het Kinderdorp. De voorgestelde ontsluitingsroute en naastgelegen ontwikkelingszone was op grond van het toen geldende bestemmingsplan niet mogelijk omdat er in die zone sprake was van een uitstralingszone van de Hogelandseweg die het bouwen in dat gebied verbood. Ook was het niet mogelijk om, zonder een hogere waarde procedure, geluidgevoelige functies in die zone te realiseren vanwege het geluidgezoneerde industrieterrein West Kanaaldijk en de geluidcontouren van de bedrijven aan de Hogelandseweg. In dit bestemmingsplan hebben we met deze aspecten wel rekening gehouden.

Het Beeldkwaliteitplan Kinderdorp Neerbosch wordt aangepast op deze nieuwe ruimtelijke visie. In het betreffende document staat, naast deze stedenbouwkundige visie, wel andere waardevolle informatie die betrekking heeft op de beeldkwaliteit die we als gemeente nastreven. Het is wenselijk deze specifieke informatie te gebruiken als toetsingskader voor nieuwe bouwaanvragen. Het gaat hier om de architectonisch uitvoering van gebouwen maar ook om zaken zoals terreininrichting en erfafscheidingen die niet als zodanig gedekt worden door de Kadernota Beeldkwaliteit 2013. Daarnaast is er sprake van een zorgvuldige beschrijving van cultuurhistorische zaken, rijks- en gemeentelijke monumenten die het belang van het behoud goed weergeven.

Agrarisch gebied ten westen van de A73

Voor het agrarische gebied ten westen van de A73 zijn geen ontwikkelingen voorzien en is de doelstelling om het huidige gebruik te continueren.

A73 en knooppunt Neerbosch

Bij het knooppunt Neerbosch wordt een extra rijstrook aangelegd om fileproblemen te voorkomen. Deze verbreding was al mogelijk in het vigerende bestemmingsplan.