Nijmegen Oud West - 8 (Nachtegaalplein e.o.)

3.5 Archeologie en cultuurhistorie

3.5.1 Archeologie

Met de ondertekening van het Verdrag van Valletta (Malta) in 1992 is in Nederland de beleidsmatige zorg voor het archeologisch bodemarchief aanzienlijk toegenomen. In het verdrag staat: Archeologische waarden dienen als onvervangbaar onderdeel van het culturele erfgoed te worden meegenomen en te worden ontzien bij de ontwikkeling en besluitvorming van ruimtelijke plannen. Mocht bescherming onvoldoende mogelijk zijn dan dient, volgens dit verdrag, de informatie te worden onttrokken aan de bodem via archeologisch onderzoek. Uitgangspunt hierbij is dat de initiatiefnemer van de verstoring van het bodemarchief de kosten van het onderzoek dient te dragen. Inmiddels zijn de uitgangspunten van het Verdrag in de Nederlandse wetgeving geimplementeerd in de Monumentenwet 1988 via de wijzigingswet Wet op de Archeologische Monumentenzorg (WAMz, 1-9-2007).

Het archeologiebeleid van de gemeente Nijmegen is, in overeenstemming met Malta en de Monumentenwet 1988, er op gericht om het bodemarchief zoveel mogelijk te ontzien. Indien dat niet mogelijk is, wordt voorafgaande aan de bodemverstoring archeologisch onderzoek verricht. De wijze van onderzoek wordt bepaald op basis van de vast te stellen archeologische waarden en de aard en omvang van de bodemingrepen. De archeologische (in bredere zin: cultuurhistorische) kennis die hierbij wordt vergaard, levert informatie op die ook als inspiratiebron kan dienen voor het ontwerp van een gebouw of bij het inrichten van de openbare ruimte. Zo kan het 'verhaal van de plek' ook door toekomstige generaties nog worden gelezen.

Het zal duidelijk zijn dat een betere bescherming van het bodemarchief en vooral ook het tijdig meewegen van de archeologische belangen vraagt om een zo goed mogelijk inzicht in de verwachte ligging, verspreiding en aard van het bodemarchief. Om deze reden heeft Bureau Archeologie en Monumenten van de gemeente Nijmegen een archeologische beleidskaart ontwikkeld, waarop de belangrijkste archeologische vindplaatsen en zones met hun waardering zijn aangegeven.

Het plangebied Nachtegaalplein e.o. ligt in een zone met een "nader te onderzoeken acheologisch belang"(waarde 1). Terreinen/gebieden met een nader te onderzoeken archeologisch belang krijgen geen aanduiding in het bestemmingsplan. De archeologische maatregelen moeten via een erfgoedverordening worden geregeld. Een dergelijke verordening is nog niet operationeel.

Informatieplicht:

Een persoon die anders dan bij het doen van opgravingen een zaak vindt, waarvan deze weet of redelijkerwijs moet vermoeden dat het een monument is (in roerende of onroerende zin), is verplicht hiervan een melding te doen (artikel 53 Monumentenwet 1988). Deze melding dient te gebeuren bij de minister van OCW, i.e. de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed.

3.5.2 Cultuurhistorie

Een gedeelte van het plangebied ligt binnen het Beschermd Stadsbeeld Wolfskuil. Daarin is de stedenbouwkundige aanleg beschermd en een aantal panden zijn beschermd als zgn. Stadsbeeldobject. In het Beschermd Stadsbeeld hebben de volgende panden die beschermde Status: Merelstraat 2 t/m 16, Nachtegaalplein 8 t/m 11, Kanariestraat 1 t/m 5 en Pastoor Zegersstraat 2 t/m 42, Pastoor Zegersstraat 1 t/m 51 en Nieuwe Nonnendaalseweg 64 - 66 en 68-70.

De overige bebouwing is niet beschermd, vervangende nieuwbouw daarvan is daarom denkbaar. Vanuit cultuurhistorie worden de stedenbouwkundige uitgangspunten uit Hoofdstuk 1.2 voor dit plan onderschreven en worden daar de volgende aanvullingen op gegeven:

• handhaven van de stedenbouwkundige aanleg;
• handhaven van de panden Merelstraat 2 t/m 16, Nachtegaalplein 8 t/m 11, Kanariestraat 1 t/m 5 en Pastoor Zegersstraat 2 t/m 42, Pastoor Zegersstraat 1 t/m 51 en Nieuwe Nonnendaalseweg 64 - 66 en 68-70;
• handhaven van de oorspronkelijke gebogen rooilijn bij de nieuw te bouwen woningen in de Pastoor Zegersstraat;
• nieuwbouw bestaande uit een à twee bouwlagen met pannendaken;
• variatie van kaprichtingen, horizontale en verticale accenten om te refereren aan het oorspronkelijke levendige straatbeeld;
• bij de nieuwbouw rondom het Nachtegaalplein dient ruimtelijke harmonie met het poortgebouw Nachtegaalstraat 8 t/m 11 uitgangspunt te zijn. Dat vereist een goed samenspel van nieuwe accenten met dit oude hoofdaccent;
• de onderdoorgang in het poortgebouw dient functioneel behouden te blijven;
• de contouren van de in het nieuwe plan opgeheven Putterstraat komen terug in het plaveisel;
• architectonische correctie van de te handhaven panden door herstel van verdwenen elementen zoals dakgoten en afzonderlijke dakkapellen.