Landgoed De Pirk

3.4 Waterhuishouding / watertoets

Voor de uitvoering van ruimtelijke plannen dient rekening te worden gehouden met het aspect water. Om dit te kunnen waarborgen is een watertoets verplicht voor diverse ruimtelijke plannen, waaronder het bestemmingsplan. In onderhavige waterparagraaf worden de waterhuishoudkundige situatie en de effecten van de ruimtelijke veranderingen op de waterhuishouding beschreven. Het algemene uitgangspunt is de trits van 'vasthouden - bergen - afvoeren' van water.

Het waterschap Veluwe is verantwoordelijk voor het waterkwantiteits- en kwaliteitsbeheer in het plangebied. In nauw overleg met het Waterschap is de verlegging van de Klaarbeek tot stand gekomen. Voor dat plan is door het Waterschap Veluwe een ontheffing van de Keur verstrekt.

In het zuiden van het plangebied ligt de Paalbeek. Dit is eveneens een A-watergang met bovendien een specifiek ecologische doelstelling (SED-water). De Paalbeek zelf valt buiten het plangebied, maar het plangebied valt wel binnen de keurzone. Hier zijn de regels van de Keur van toepassing. 

De Keur is een verordening met de regels die een waterschap hanteert bij de bescherming van waterkeringen, watergangen en bijbehorende kunstwerken. 

 

De onderhavige waterparagraaf is voorgelegd aan Waterschap Veluwe. Bij e-mailbericht van 7 december 2010 is door het schap aangegeven dat er geen op- of aanmerkingen zijn met betrekking tot deze waterparagraaf.

   

Algemeen

Het plangebied wordt via een toegangsweg ontsloten op de Paalbeekweg in het landelijke gebied ten noorden van de kern Wissel. Het valt buiten bestaand stedelijk gebied. Het plan is voor een groot deel gericht op een versterking van natuur- en landschapskwaliteiten en heeft geen nadelige gevolgen voor en door (grond)water in de omgeving. Het gebiedseigen water blijft hierdoor zo lang mogelijk in het plangebied waardoor kansen ontstaan voor de ontwikkeling van waardevolle vegetaties.    

 

Het watersysteem in het gebied waar landgoed “De Pirk” is gelegen, is zeer complex. Het is een systeem dat voor een belangrijk deel afhankelijk is van de gevallen neerslag op lange en korte termijn. De neerslag zijgt in op het hoger gelegen Veluwemassief en de hoger gelegen dekzandruggen en oeverwallen. De neerslag die inzijgt op de hoger gelegen gebieden treedt op grote of kleine afstand naar buiten als kwel. Dit proces van neerslag inzijging en kwel is goed zichtbaar in het gebied rondom landgoed “De Pirk”.

 

Oude beekloop van de Klaarbeek (bron: sprengenbeken.nl)

Nieuwe beekloop van de Klaarbeek (fragment verbeelding)

 

Grondater

Tijdens het veldbezoek van 29 september 2009 zijn zes boringen geplaatst. In vijf van de zes grondboringen werd het grondwater aangetroffen op circa 80-90 cm –mv. Roestverschijnselen hoger in de bodem, al vanaf 30 tot 40 cm –mv, wijzen op hogere grondwaterstanden in nattere perioden. Alleen in de boring nabij de opgeleide Paalbeek werd geen grondwater aangetroffen. Deze boorlocatie lag ook wat hoger in het gebied.

De Klaarbeek midden in het plangebied stond op 29 september nagenoeg droog. De beek heeft een drainerende werking. Op de bodem zijn ijzerafzettingen (grondwater) zichtbaar. Tevens wijst de aanwezigheid van een bacterievlies op het water op uittredend (ondiep) grondwater (kwel).

 

Het bestemmingsplan brengt geen negatieve effecten op de bodemlagen met zich mee. Daardoor verandert het grondwatersysteem niet.

   

Oppervlaktewater

Door het plangebied stroom de Klaarbeek.  Aan de noordzijde van het plangebied ligt de Dorpse beek en aan de zuidzijde ligt de Paalbeek.  

Het nieuwe landgoed “De Pirk” maakt onderdeel uit van het beïnvloedingsgebied van de beken, en is gekenmerkt als Bovenstrooms beïnvloedingsgebied SED-wateren. De provincie Gelderland heeft de beken in de omgeving van het landgoed dan ook gekenmerkt als HEN & SED wateren. Dit zijn wateren van het hoogste ecologische niveau (HEN) en met speciale ecologische doeleinden (SED).

Er zal niet geloosd worden op het oppervlaktewater. Het gebied biedt bovendien dankzij het nieuwe landgoed meer mogelijkheden om water op te vangen. De verlegde Klaarbeek heeft aan beide zijden een overloopgebied dat bij een grote toename van water onder kan lopen. Hierdoor kunnen er nieuwe vegetaties ontstaan.

Het principe van "vasthouden, bergen, afvoeren" kan in de nieuwe situatie goed plaatsvinden.

Het bestemmingsplan heeft daarom geen negatieve effecten op het oppervlaktewater.

 

Natuur

De gronden direct ten noorden en ten zuiden van de verlegde Klaarbeek krijgen in het nieuwe bestemmingsplan de bestemming "Natuur". Met deze bestemming kunnen de natuurlijke en/of landschappelijke waarden ontwikkeld, behouden of hersteld worden. Water (en retentie), recreatief medegebruik en openheid maken eveneens onderdeel uit van de gronden met deze bestemming.

 

Deze gronden zullen vooral ingezet worden voor de ontwikkeling, het behoud, beheer en/of herstel van natuurlijke en/of landschappelijke waarden en de waterhuishouding. Ook recreatief medegebruik is mogelijk.

 

In het plangebied krijgt de verlegde Klaarbeek een bestemming "Water" en wordt door middel van de aanduiding 'specifieke vorm van natuur - beekdal met openheid' een accent gelegd op de gronden ten noorden en ten zuiden van de verlegde Klaarbeek. Deze aanduiding brengt met zich mee dat het gebied open dient te blijven en dat water daar een vrije rol heeft.

 

DWA en RWA

Het hemelwater op de daken en oppervlakteverhardingen van de bebouwing op het landgoed zal worden geïnfiltreerd in de bodem. De wijze waarop dit wordt uitgevoerd wordt in een later stadium bepaald. Door gebruik van niet-uitlogende materialen wordt voorkomen dat het te infiltreren hemelwater het grondwater verontreinigd. Infiltratie zal het grondwater niet verstoren. Er wordt geen hemelwater afgevoerd naar de riolering. 

  

Concluderend worden met het nieuwe plan de waterhuishoudkundige belangen niet onevenredig benadeeld. Integendeel, water krijgt in dit plan een belangrijke betekenis.