Bestemmingsplan Het Nationale Park De Hoge Veluwe

5.5 Watertoets

Voor de uitvoering van ruimtelijke plannen dient rekening te worden gehouden met het aspect water. Om dit te kunnen waarborgen is een watertoets verplicht voor diverse ruimtelijke plannen, waaronder het bestemmingsplan. In onderhavige waterparagraaf worden de waterhuishoudkundige situatie en de effecten van de ruimtelijke veranderingen op de waterhuishouding beschreven. Het waterschap Vallei en Eem is verantwoordelijk voor het waterkwantiteits- en kwaliteitsbeheer in het plangebied.

Beleid/regelgeving

Het Rijk heeft voor belangrijke ruimtelijke plannen het opstellen van een waterparagraaf verplicht gesteld. Hierin wordt verwoord hoe er in het plan met water en ruimte voor water rekening wordt gehouden (met name veiligheid en wateroverlast), in relatie tot de waterhuishouding en het waterbeleid.

Landelijk beleid

Sinds 2000 is de Kaderrichtlijn Water van kracht. Deze Europese richtlijn streeft naar duurzame en robuuste watersystemen en is gericht op zowel oppervlaktewater als grondwater. Belangrijke aandachtspunten zijn de ecologische en chemische toestand van het grond- en oppervlaktewater, de brongerichte aanpak en het principe de vervuiler betaalt. De ecologische doelen voor waterlichamen, die eind 2009 zijn vastgesteld, moeten in principe in 2015 gerealiseerd zijn. Deze deadline geldt met name voor beschermde gebieden (onder andere zwemwateren, beschermingszones drinkwaterwinningen en Natura 2000-gebieden). In het plangebied en in de directe omgeving van de gemeente Ede gaat het om de Natura 2000-gebieden Bennekomse Meent, Veluwe, Uiterwaarden Neder-Rijn en Groot Zandbrink, de beschermingzones van de drinkwaterwinningen Veenendaal, De Goudsberg, Edese Bos en Wageningen en om het zwemwater Zanding.

Begin 2001 ondertekenden het Rijk, het IPO, de VNG en de Unie van waterschappen de Startovereenkomst Waterbeleid 21e eeuw. Met het Waterbeleid 21e eeuw wordt ingespeeld op toekomstige ontwikkelingen, die hogere eisen stellen aan het waterbeheer. Het gaat hierbij om onder andere de klimaatverandering, de bodemdaling en de zeespiegelrijzing. Het Waterbeleid 21e eeuw heeft twee principes voor duurzaam waterbeheer geïntroduceerd, te weten de tritsen:

• vasthouden, bergen en afvoeren;
• schoonhouden, scheiden en zuiveren.

De trits 'vasthouden, bergen en afvoeren' houdt in, dat overtollig water zoveel mogelijk bovenstrooms wordt vastgehouden in de bodem en in het oppervlaktewater. Vervolgens wordt zo nodig het water tijdelijk geborgen in bergingsgebieden en pas als vasthouden en bergen te weinig opleveren, wordt het water afgevoerd. Bij de trits 'schoonhouden, scheiden en zuiveren' gaat het erom dat het water zoveel mogelijk wordt schoongehouden. Vervolgens worden schoon en vuil water zoveel mogelijk gescheiden en als laatste, wanneer schoonhouden en scheiden niet mogelijk is, komt het zuiveren van verontreinigd water aan bod.

Provinciaal beleid

Het Waterhuishoudingsplan Gelderland (WHP-3) geldt voor de periode van 2010 tot 2015. Het plan schetst de mogelijkheden om de kansen van water voor mens en natuur in Gelderland goed te benutten. Belangrijk hierbij is de afstemming met ruimtelijke ordening, milieubeleid en verkeers- en vervoersbeleid. Ook staan er maatregelen in tegen overstroming van grote rivieren en maatregelen om wateroverlast na hevige regenval te voorkomen.

Beleid Waterschap Vallei & Eem

Het plangebied valt binnen het beheergebied van het waterschap Vallei & Eem. Het beleid van het waterschap is verwoord in het Waterbeheersplan 2010-2015. In het waterbeheersplan staat wat het waterschap doet om te zorgen voor veilige dijken, voldoende en schoon water, zuivering van afvalwater en het inspelen op de klimaatverandering. Voor Waterschap Vallei & Eem heeft dit geleid tot de volgende concrete activiteiten:

• het opstellen van een watervisie voor het beheergebied;
• invulling geven aan de watertoets om ruimtelijke plannen te beoordelen op waterhuishoudkundige effecten;
• het vastleggen van normen voor wateroverlast en
• het realiseren (bestemmen) van ruimte voor water.

Gemeentelijk Waterplan

Het gemeentelijk beleid op het gebied van water is beschreven in het Waterplan 2008-2012. Dit plan is een gezamenlijk product van de gemeente Ede, het Waterschap Vallei & Eem en de provincie Gelderland. In het waterplan zijn onder meer concrete doelen ten aanzien van hemelwater en grondwater geformuleerd. Ten aanzien van water in het landelijk gebied zijn doelen opgesteld voor de volgende thema's:

• waterberging en piekafvoer;
• vasthouden gebiedseigen water landelijk gebied;
• inrichting waterbergingsgebied Binnenveld;
• realisatie ecologische hoofdstructuur;
• herinrichting beken.

In het Waterplan Ede is als doel gesteld om het watersysteem duurzamer en veerkrachtiger te maken door beken te herinrichten. Dit biedt tevens kansen voor flora en fauna. De rechtgetrokken beken, met een cultuurtechnisch profiel dienen (deels) heringericht te worden, door herprofilering van het doorstroomprofiel en verflauwen van oevers. De realisatie voor flora en fauna is daarbij het hoofddoel, maar de realisatie van extra retentiecapaciteit is hierbij een belangrijk nevendoel. Bovendien wordt de waterkwaliteit bevorderd door een natuurlijkere inrichting en beheer.

Grondwater

De grondwatervisie is ook een operationele uitwerking van het waterplan van Ede. De grondwaterstand kan van nature langs de Veluweflank enorm fluctueren. Bovendien verwacht de provincie Gelderland in deze zogenaamde 'grondwaterfluctuatiezone' in de toekomst ten gevolge van klimaatverandering een extra stijging van de grondwaterstand. (Grond)water dient voortaan nog eerder in ruimtelijke projecten te worden betrokken, bij voorkeur al bij de locatiekeuze. Met de grondwatervisie streeft de gemeente Ede naar balans in haar stedelijke grondwatersystemen, waarbij enerzijds grondwateroverlast wordt voorkomen en anderzijds wordt gezorgd dat zo min mogelijk grondwater van hoge kwaliteit wordt afgevoerd. De grondwaterstand in het agrarisch buitengebied verschilt per locatie.

Er is geen sprake van grondwateroverlast in het plangebied.

Bestaande situatie

Geohydrologie

De gemiddelde hoogte grondwaterstanden variëren in het plangebied van 5 cm-mv (ter plaatse van de natte natuur) tot 3 m-mv (hoger gelegen zandgronden). De gemiddelde laagste grondwaterstanden variëren van 1,2 m-mv tot 3 m-mv.

Bodem

De bodem bestaat uit zandgronden en podzolgronden.

Riolering

De woningen, en de in NP De Hoge Veluwe aanwezige voorzieningen zijn aangesloten op het gemengde rioleringsstelsel. Het hemelwater wordt losgekoppeld in geïnfiltreerd in de bodem.

Grondwaterbeschermingsgebieden

Binnen de grenzen van NP De Hoge Veluwe liggen drie 'intrekgebieden' van grondwaterbeschermingsgebieden (Hoenderloo, Edese bos en Lacabine).

Afbeelding 17: Ligging van de intrekgebieden grondwaterbeschermingsgebieden (lichtblauwe lijn). NP De Hoge Veluwe ligt globaal binnen de rode cirkel. (Bron: Provinciaal Waterplan)

Natte Natuur

NP De Hoge Veluwe is aangewezen als Toplijstgebied Milieuherstel. Tevens zijn de natte gebieden aangewezen in het kader van de GGOR (Gewenst Grond- en Oppervlaktewater Regime) doelrealisatie.

Ontwikkelingen

Binnen de grenzen van NP De Hoge Veluwe worden enkele ontwikkelingen ten uitvoer gebracht. Het betreft hier zowel het aanleggen van verharding en extra bebouwing, als het vervangen van verharding door grasbeton of halfverharding. Per saldo zal er geen sprake zijn van een grote toename aan verharding binnen het plangebied. Doel is om schoon hemelwater gescheiden van het afvalwater te behandelen. Dit betekent dat bij de nieuwbouw en herinrichting van de terreinen het schone hemelwater afgekoppeld zal worden van het gemengde riool. De bodemopbouw en geohydrologische situatie in het plangebied bieden voldoende kansen dit hemelwater te laten infiltreren.

Er vinden geen ontwikkelingen plaats in gebieden die zijn aangewezen als 'intrekgebied' grondwaterbeschermingsgebied.

Naast de ontwikkelingen in het centrumgebied en aanpassingen van de wegen heeft dit plan geen grote effecten op de waterhuishouding. NP De Hoge Veluwe heeft tot algemeen doel de natuurwaarden binnen NP De Hoge Veluwe te beheren en verbeteren. De doelstellingen aangaande de natte natuur worden hierin meegenomen.

Bij de nieuwbouw zal geen gebruik worden gemaakt van uitlogende materialen.

Conclusie

Het bestemmingsplan is grotendeels conserverend van aard. Daar waar ontwikkelingen worden toegestaan zal dit effecten hebben op de mate van verharding in het gebied. Deels zal er verharding worden toegevoegd, deels zal verharding worden vervangen door groen of halfverharding. Het plangebied biedt voldoende mogelijkheden om schoon hemelwater af te koppelen en te laten infiltreren. Het beheer van NP De Hoge Veluwe is erop gericht de gronden, die zijn aangewezen als specifiek te beschermen natte natuur, als zodanig in stand te houden.

Het bestemmingsplan voldoet aan de uitgangspunten van het beleid en regelgeving.